De nieuwe blockbuster Captain Phillips over piraterij is onlangs wereldwijd in première gegaan. We weten dat het ‘Hollywood’ is, maar het Maritime Piracy Humanitarian Response Programme (MPHRP) vraagt de bezoekers die naar de film gaan te beseffen dat het verhaal gebaseerd is op de werkelijkheid.
Toon van de Sande, Assistant Programme Director van MPHRP, zegt: “In Somalië worden op dit moment 64 zeevarenden vastgehouden: uit India, Bangladesh, de Philippijnen, Iran, Thailand, Indonesië, China en Sri Lanka. Al maandenlang. In één geval duurt het al drie jaar. Besef je wat dat betekent voor hun familieleden? Zij kunnen niet door ‘Special Forces’ worden bevrijd, omdat het risico te groot is.”
Kidnapping door Somalische piraten
In de film vertelt Captain Phillips (Tom Hanks) het verhaal van de kidnapping door Somalische piraten van de Maersk Alabama, een containerschip dat onder Amerikaanse vlag vaart. Alle zeevarenden worden gered.
In de realiteit echter was er voor bijna 4.800 zeevarenden geen redding. Zij werden maanden en soms jarenlang gegijzeld, meedogenloos behandeld door hun kidnappers die de bedoeling hadden daarmee de onderhandelingen te bespoedigen. MPHRP ondersteunt nog steeds weduwen van zeevarenden die worden gegijzeld in Somalië.
Menselijk schild
Heel vaak is het leed voor overlevenden nog niet geleden nadat ze op het vliegveld zijn aangekomen. De overlevende zeevarenden van de Maersk Alabama lijden nog steeds hevig omdat ze als menselijk schild werden gebruikt toen een Marineschip probeerde het schip te ‘redden’. Hun ‘redders’ bleven vuren en enkele bemanningsleden lieten het leven.
In Somalië worden nu de laatste zeevarenden allemaal aan land gegijzeld omdat hun schepen gezonken zijn of op het strand gelopen. “De eigenaars zijn gewoon van het toneel verdwenen”, klaagt de MPHRP. “Ze hadden er geen belang meer bij om hun bemanning vrij te krijgen. Overigens, dit soort gedrag is een uitzondering. Normale bedrijven, zoals Maersk, reageren gelukkig professioneel op piraterij en doen er alles aan hun mensen gezond vrij te krijgen.”
Het Maritime Piracy Humanitarian Response Programme (MPHRP) is een mondiale alliantie van reders, managers, bemanning-bemiddelaars, verzekeraars en welzijnsorganisaties die allemaal samenwerken rond één doelstelling: bijstaan van zeevarenden en hun families die te maken hebben met de gevolgen van piraterij, een overval en/of kidnapping.
Uitbuiten
“De meerderheid van de nu gegijzelde zeevarenden werkten voor individuele eigenaren die de scheepvaart zagen als een snelle manier om aan geld te komen. Dat kon alleen door hun bemanning uit te buiten. Bemanningsleden waren geen lid van een vakbond en als zeevarenden ook niet bij hun regering bekend. Zij waren dus verstoken van enige bescherming en ondersteuning. Via ‘vrienden van vrienden’ kregen ze werk. Soms betaalden ze vooraf geld om in aanmerking voor een baan te komen. Hun salarissen liggen op het niveau van 350 Dollar per maand. Met een toeristenticket vertrokken zij om aan te monsteren voor een reis die nu nog steeds voortduurt.”
In plaats van de reders worden nu vrouwen en families gebombardeerd met telefoontjes van piraten. Die piraten dreigen, zoals gewoonlijk, hun mannen te vermoorden en eisen direct losgeld van de families.
Losgeld
Toon van de Sande: “Mijn collega’s hebben de meeste families bezocht en het is wel duidelijk dat deze arme families zo veel geld niet kunnen ophoesten. Een moeder van een Thaise visserman heeft al geen vijftien maanden iets van haar zoon gehoord. Zij is 80, leeft op het platteland en sinds de overstromingen daar verdienen ze een paar dollar per week. Zij vroeg ons haar zoon thuis te brengen voordat ze zou sterven.”
MPHRP werkt op dit moment samen met het UN Hostage Release Programme in een poging de piraten te overtuigen dat niemand in staat is het losgeld te betalen. Toon van de Sande: “Alleen het schip was van waarde voor de eigenaar, niet de bemanning. Nu de schepen waardeloos zijn geworden, hebben ze hun belangstelling om de bemanning vrij te krijgen laten varen. We kunnen nu nog geen weldoeners vinden en dus is onze enige mogelijkheid de piraten te overtuigen dat ze op humanitaire gronden de zeevarenden moeten laten gaan.”
