In winterse omstandigheden doopte Christel Urban, echtgenote van de voorzitter van de raad van commissarissen, de door de Kooiman Groep gerealiseerde Veerhaven XI met de toepasselijke naam: IJsbeer. De IJsbeer is door ThyssenKrupp Veerhaven (onderdeel van ThyssenKrupp Steel Europe) en de Kooiman Groep ontworpen en gebouwd om zoals gebruikelijk bij Veerhaven, jaarlijks 2 miljoen ton naar Duisburg-Ruhrort te duwen. Een duwboot die zowel binnen als buiten schittert in techniek, die door gerenommeerde bedrijven werd geïnstalleerd. Zijn lengte is 40, de breedte 15 meter. De duwboot heeft slechts 1.75 meter als diepgang (met gemiddelde voorraden).
Veerhaven greep de mogelijkheid aan om de nieuwe nummer XI op diverse punten te verbeteren. (foto Johan de Witte)
Het vaartuig is uitgevoerd met drie MaK 8M20-hoofdmotoren, die zijn afgesteld naar 1851 pk elk bij 1000 toeren, Reintjes-keerkoppelingen, 5-bladsschroeven (ProMarin) in van der Giessen Optima-straalbuizen en drie visstaartroeren (separaat/synchroon bestuurbaar).
Maprom
De watergesmeerde schroefasinstallaties en demontabele schroefaslagers zijn van Maprom. Deze vaste leverancier van Veerhaven leverde eveneens de Maprom NCB hard opgespoten asloopbussen, de Maprom GS-IS binnenafdichting, die voorzien is van een opblaasbare service-seal enk de Maprom GS-OS buitenafdichtingen. Aan de duwsteven en berghouten hangt alweer het Maprom label. Nieuw is de plaatsing van het Linerite-materiaal op de berghouten. Het is een composiet fender-materiaal dat bestaat uit een energie opnemende onderlaag die bekleed is met een vrijwel frictievrije toplaag van UHMW-PE.
Technisch Bureau Mous heeft met 31 kilometer kabel en 220 alarmpunten de techniek voor de kapiteins ‘manoeuvreerbaar’ gemaakt. Met een 6-bakssamenstelling van 269,50 meter lang duurt een omloop Europoort-Duisburg 42 uur, plus drie koppeluren. In de volle run consumeren alle motoren gezamenlijk 1036 liter per uur.
Bé Boneschansker, hoofd nautisch & technische dienst (NTD): “Om de 15.000 draaiuren gaan de boten er veertien dagen uit voor dokken en onderhoud. Continu varend betekent dat iedere 22 maanden.” Bij de in 1976 gebouwde Veerhaven III registreerde de teller na 25 jaar continuvaart 240.000 draaiuren. Het komt overeen met 2,5 miljoen kilometer of 62 maal rond de aarde. Gegevens die Veerhavens keus voor MaK verklaren.
Nummer 1
Tijdens de open dag van de IJsbeer op 9 januari in de Swinhaven werden de vele gasten en belangstellenden verwelkomd op de Thalassa Royal, die er als voorportaal langszij lag. Bezichtiging van de IJsbeer vanuit deze authentieke partyboot, lijkt futuristisch, is echter scheepvaart 2010!
In de stuurhut zijn twee fraaie lessenaars ingevuld met het summum aan techniek. Met allround-meesterlijk timmerwerk, apparatuur, glazen front en panoramaview, verdient de benaming ‘stuurhut’ in Van Dale aanpassing. Kapitein Matthias Baatz en collega Heinrich Goersch zijn van dienst. Baatz, nog maar 39 jaar bij de firma zonder noemenswaardige averij te hebben veroorzaakt – overigens niet de enige bij Veerhaven met een lange staat van dienst – geeft uitleg: “Ondanks nummer XI heeft de proefvaart deze voor ons op nummer 1 geplaatst. De IJsbeer onderscheidt zich in besturing en manoeuvre, heeft een ongekende remweg, is bijzonder stil en daardoor zeer comfortabel. Met betrouwbaar materiaal, techniek en twee handen hebben we 16.500 ton plus zo’n 4.000 ton eigen waterverplaatsing im Griff. Passages met collega’s of 17,20 meter brede schepen, vragen een paar kilometer vooruitdenken. Wanneer collega’s dat eveneens doen is er plaats voldoende.”
Als we via magnifiek betimmerd bemanningscomfort een paar niveaus afdalen naar de machinekamer, staan we perplex: een ruimte van kostbaarheden, als een kunstwerk geïnstalleerd en overeenkomstig geverfd door Keruma. Drie flexibel opgestelde motoren met straatlange asleidingen, de roerkamer met een fabriek aan hydrauliek, de niet geringe luchtverversinginstallatie, pompen en energie equipement..het geeft een impressie van betrouwbaarheid, reputatie en duurzaamheid.
IVW-remweg
Als een Veerhaven van de nieuwe generatie kwam de IX; de X volgde in 2007 en drie jaar later de IJsbeer als nummer XI. Routinebouw denkt u? Deels! Bé Boneschansker wilde de mogelijkheid aangrijpen om de nieuwe nummer XI op diverse punten te verbeteren en kreeg opdracht van algemeen directeur Steinhoff daarbij budgettair te besparen. Een uitdaging waarin de Kooiman Groep – met name het ontwerpbureau en als projectleiders Peter Vrolijk en nadien Jochum Ackerstaff – hoofdrollen speelden.
Als budgetaire ingreep werd rond de tafel al snel besloten voor een dieselgedreven boegschroeven, waarmee het elektrisch vermogen beperkt kon worden. De verplichte IVW-remweg van een duwcombinatie met 20.000 ton waterverplaatsing en 18 kilometer snelheid vraagt veel aandacht en is technisch moeilijk haalbaar, niettemin essentieel. Om hiervoor het achteruitvermogen op te voeren werd voor ProMarin schroeven in Van de Giessen Optima-straalbuizen gekozen. Tijdens de proefvaart presteerde de IJsbeer op dit achteruitonderdeel perfect, zowel met drie motoren als met twee. Ook koos men voor een ander plafondsysteem,met als doel enkele decibels te tackelen.
De controlekamer.
Verandering van de elektrische installatie, die ditmaal werd aangelegd door Technisch Bureau Mous, was eveneens ingrijpend – en met een ongekend functioneel resultaat. Het 115 ton zware dekhuis staat op 21 luchtbalgen; schokdempers houden dit onder controle; wanden en plafonds zijn flexibel opgehangen, vloeren zwevend gemaakt, de motoren staan op flexibels en de enorme schoorsteenschacht is gevederd op de kattesporen. Zonder vaste verbinding met het dekhuis, waarin uitlaatpijpen flexibel in zijn gemonteerd. Scheepswerf Hoebée construeerde het voorschip en onder de paraplu van Kooiman realiseerde Van Os deze schoorsteenschacht.
‘Kooiman-standaard’
Gedurende de bouw kwam het vertrouwen dat het wel wat zou worden tot stand en kreeg Kooiman vrijheden om eigen systemen en de ‘Kooiman-standaard’ te installeren. Voor projectleider Jochum Ackerstaff was het een enerverende bouwperiode met een continu proces van verbeteren. Kooiman zei: "We zijn pas tevreden als jullie dat als opdrachtgever ook zijn", aldus Boneschansker, die toevoegt het als een voorrecht te beschouwen om een dergelijk product met zulke gemotiveerde vakmensen te mogen realiseren.
De IJsbeer en zijn bemanning maken ‘Rijnhelder’ waarom de Europese duwvaart niet meer op de Mississippi hoeft te gaan kijken om ermee te kunnen varen of er te bouwen.
(Johan de Witte)
