Logistiek en infrastructuur komen nauwelijks aan bod in aanloop naar de Tweede Kamer-verkiezingen van 29 oktober. Evofenedex probeert de politiek ervan te overtuigen hoe belangrijk investeren en beleid op dat vlak zijn. Daarbij is vervoer over water een van de speerpunten voor de belangenorganisatie.
Maak binnenvaart en spoor aantrekkelijker, is de boodschap van Evofenedex. “Nederland heeft een grote logistieke uitdaging en alle modaliteiten, inclusief de binnenvaart, zijn nodig om groei en verduurzaming te realiseren”, zegt Ricky Voorn. Hij is beleidsadviseur Eigen Vervoer & Binnenvaart bij de belangenbehartiger van bedrijven die actief zijn in de handel en logistiek.
De organisatie, gevestigd in Zoetermeer, heeft iets meer dan 11.000 leden. Zo’n 1.500 daarvan maken gebruik van binnenvaart – variërend van enkele containers per week tot miljoenen tonnen per jaar.
Zorgwekkend
“Er zijn meerdere partijen die op meer dan één zetel staan waar de woorden infrastructuur en logistiek helemaal niet genoemd worden in het partijprogramma. Dat is wel zorgwekkend. Daar ligt voor ons nog heel wat werk in de weken tot de verkiezingen”, zegt Ricky strijdlustig.
“Nederland wil economisch blijven groeien. Dat betekent ook meer containers, meer dozen, meer pallets die ergens naartoe moeten. Gaan die allemaal over de weg, dan vinden we dat allemaal zeker niet leuk. Gekoppeld aan alle duurzaamheidsuitdagingen die we ook hebben, zit er heel veel potentie in de binnenvaart. Daar zien we potentieel een win-win voor iedereen.”
Als het aan Evofenedex ligt, wordt er meer ingezet op de binnenvaart. “Voor CO2-reductie en het ontlasten van de weg”, aldus Ricky. “Maar het ontbreekt aan visie en daadkracht voor de binnenvaart. De modaliteit wordt door de politiek wel geprezen als potentiële kampioen verduurzaming, maar het ontbreekt aan concreet beleid en uitvoering zodat de binnenvaart haar potentie kan benutten. Voeg daden bij de woorden.”
Onzekerheid
In de lobby voor de binnenvaart trekt Evofenedex samen op met landelijke en provinciale vaarwegbeheerders, de binnenvaartorganisaties KBN en ASV en met de eigen achterban. De inspanningen richten zich op het verbeteren van de infrastructuur en het stimuleren van de modal shift.
Betrouwbaarheid en voorspelbaarheid zijn cruciaal voor verladers, legt Ricky uit. Onzekerheid kan belemmerend werken. Bijvoorbeeld als gevolg van verslechterende infrastructuur door achterstallig onderhoud en gebrekkige communicatie over stremmingen (gepland en ongepland). Ook de angst voor langdurige periodes met hoog of laag water speelt een rol.
Het aanpassen van bestaande ketens, de initiële investeringen en een langere transporttijd kunnen eveneens drempels zijn voor de overstap naar vervoer over water. Maar dit is overkoombaar. Evofenedex helpt leden daarom bij het onderzoek naar de mogelijkheden en of en hoe eventuele obstakels weggenomen kunnen worden.
Zetje
“Er zijn modal shift-trajecten, zoals de Zuid-Hollandse regeling die logistiek advies aan bedrijven vergoedt. Ook andere provincies tonen interesse. We analyseren goederenstromen en adviseren overstapmogelijkheden.”
Zijn verladers daar gevoelig voor? Willen ze wel overstappen? “Het is hard werken, maar het gebeurt wel. Soms moet je een bedrijf er echt van overtuigen dat het kan en dat het een verbetering is. En er komt meestal echt wel wat bij kijken. Je zult je voorraadbeheer moeten aanpassen. Maar op het moment dat je als bedrijf gaat overstappen naar vervoer over water, doe je dat niet voor een jaar.”
Subsidie kan daarbij net dat zetje geven dat nodig is. “De subsidie voor containers die van de weg naar het water gaan, kan bijvoorbeeld helpen.”
De bestaande landelijke regeling (de ‘subsidieregeling stimulering modal shift van weg naar water of van weg naar spoor’) werkt goed, maar stopt per 1 januari 2026. Met het doel om 2.800 TEU per dag van de weg te halen krijgen verladers 20 euro per vervoerde container.
Ricky adviseert binnenvaartondernemers in te zetten op verduurzaming. Het gaat dan met name om schonere motoren en brandstoffen. “Op weg naar het doel, zero-emissie in 2050, is het nu moeilijk om een keuze te maken voor de definitieve techniek; daarom is het verstandig modulaire oplossingen te kiezen, zodat je later aanpassingen kunt doen. Een motor gaat immers lang mee.”
Waar al wel direct winst mee te boeken is, is overstappen op HVO, een dieselbrandstof gemaakt uit plantaardige oliën of reststromen. “HVO is direct toepasbaar en levert al een interessante vermindering van de uitstoot. Het zou goed zijn als deze brandstof breder wordt ingezet.”
Daar ligt ook een rol voor de klanten van de binnenvaart. Ricky: “Er zijn ook al bedrijven die een eigen potje beheren waar schippers aanspraak op kunnen maken voor investeringen. Wij roepen verladers en schippers op: ‘Ga met elkaar in gesprek, kijk hoe je samen kan bewerkstelligen dat vervoer schoner wordt.’ Sluit bijvoorbeeld langlopende contracten af met wellicht een extra bedrag per ton, zodat investeringen lonend zijn – ook richting mogelijke financiers.”
Extra betalen
Willen bedrijven niet gewoon zo weinig mogelijk betalen? “Nee, ook verladers hebben duurzaamheid hoog in het vaandel staan. Neem de grond-, weg- en waterbouw die te maken heeft met aanbestedingen… Daar nemen opdrachtgevers verduurzaming in de voorwaarden mee. Partijen willen dat echt.”
“Bedrijven krijgen bovendien steeds meer rapportageverplichtingen voor hun ketens. Dat geldt ook voor kleinere bedrijven die onderdeel zijn van de keten van grote bedrijven. Op het moment dat je daar als schipper een goede bijdrage aan kunt leveren in de vorm van het aanleveren van data over de uitstoot van het vervoer, dan is dat ook veel waard.”
“Het gaat dus niet zozeer om ‘we doen er een x bedrag bovenop’. Nee, ga echt de samenwerking aan. Wij raden schippers aan meer te doen dan alleen van A naar B vervoeren. Sluit een logistiek partnerschap. Daar staan verladers echt voor open.”
