Elke twee jaar ondergaat het ADN-reglement voor het vervoer van gevaarlijke stoffen een update. Op 1 januari is het ADN 2025 ingegaan. Voor de aanpassingen gold een overgangsperiode van zes maanden. Daarmee zijn de nieuwe voorschriften en stoffenlijsten vanaf vandaag, 1 juli, echt verplicht.
Aan Ton Wingelaar van brancheorganisatie KBN de vraag wat de belangrijkste wijzigingen zijn. Hij is beleidsadviseur Gevaarlijke Stoffen & Veiligheid / CDNI bij Koninklijke Binnenvaart Nederland. De oud-tankvaartondernemer en -bevrachter vertegenwoordigt de branche bij het VN-comité voor gevaarlijke stoffen in Genève. Dat comité stelt de regels en de tweejaarlijkse aanpassingen op.
Aflopende overgangsbepalingen
Met de inwerkingtreding van het nieuwe ADN zijn er opnieuw meerdere wijzigingen die gevolgen hebben voor de binnenvaart, en dan met name voor de tankvaart. “De aanpassingen zijn het resultaat van een continue internationale afstemming en actualisatie van regelgeving”, vertelt Wingelaar. “Het doel is het vervoer van gevaarlijke stoffen via de binnenwateren veilig te laten verlopen.”
Hij vindt niet dat er deze keer ingrijpende veranderingen zijn. Maar het is voor degenen die ADN-goederen vervoeren wel belangrijk om ze te kennen – en er voortaan naar te handelen. De wijzigingen in de 2025-editie van het ADN hebben uiteenlopende redenen en achtergronden. Sommige veranderingen komen voort uit het aflopen van overgangsbepalingen, andere uit aangepaste technische normen of gewijzigde inzichten of definities. “Ook zijn er artikelen hernummerd om ruimte te maken voor nieuwe bepalingen of om de leesbaarheid te verbeteren.”
Gasdetectie-installatie
De meeste impact heeft volgens Wingelaar een toevoeging in de definitie voor de gasdetectie-installatie. Oorspronkelijk moest de installatie op n-hexaan zijn gekalibreerd. Nu mag dat ook met een gas dat wordt voorgeschreven door de fabrikant van de installatie.
“Wij hebben speciaal om deze toevoeging gevraagd. In de praktijk bleek dat er voor veel al eerder geïnstalleerde gasdetectie-installaties geen geschikte sensors zijn die specifiek op n-hexaan te kalibreren zijn. Zonder de toevoeging in de tekst dat ook een gas gebruikt mag worden dat de fabrikant voorschrijft hadden, bij vervanging van een sensor, de meeste installaties aan boord in hun geheel moeten worden vervangen. De aanpassing, dat ene zinnetje, scheelt de binnenvaart echt megaveel geld. Dat had wel kunnen oplopen tot tienduizenden euro’s per schip.”
Monstername
Bij de voorschriften voor het openen van ladingtanks is een groot hoofdstuk aangepast (in randnummer 7.2.4.22). “Daar is heel lang over vergaderd. Het gaat met name om de monstername. Alle situaties worden nu genoemd waarin je een tank zou mogen openen. Bijvoorbeeld voor het schoonmaken en vervangen van een vlamkerend rooster, monsterneming, de aansluiting van een tankwassysteem en voor gasmeting.”
“Dat was voorheen niet duidelijk omschreven. Het heeft wel tot gevolg gehad dat er een aantal begripsbepalingen moest veranderen. Onder andere over de monsternameopening.”
“Technisch gezien verandert er aan boord helemaal niks. Het gaat meer om de benadering, met name ook van de handhavens. Het moet meer duidelijkheid geven: er gebeurt hier een handeling aan boord. Mag dat nou eigenlijk wel of niet?”
Dat vraagt enige toelichting, beseft Wingelaar. “Het ADN is een mondiale richtlijn voor de binnenvaart. En die wordt in Nederland geïmplementeerd in de Wet vervoer gevaarlijke stoffen. In die wet staat een regeltje dat luidt: ‘Alles wat niet geregeld is, is verboden.’ Dus alle handelingen die je aan boord verricht, alle technische voorzieningen moeten expliciet vernoemd zijn. En als het niet vernoemd is, is het dus verboden. In die benadering wijkt Nederland overigens af van andere landen. België zegt bijvoorbeeld: ‘Alles wat niet geregeld is, is toegestaan.’”
Stoffenlijst
In Deel 2 van het ADN zijn veranderingen gekomen in de classificatie van diverse stoffen. Bij een aantal stoffen in Tabel A is het aantal kegels veranderd dat een schip moet voeren bij bepaalde ladingsoorten. “Dat heeft er bijvoorbeeld toe geleid dat in de drogeladingvaart en de containervaart sommige stoffen van nul naar twee kegels gingen.”
De impact daarvan lijkt minder groot dan werd gevreesd, zegt Wingelaar. “Het zijn stoffen die voornamelijk vanuit Duitsland in containers naar de zeehavens gaan en die gecombineerd worden met ander vervoer waar al twee kegels van toepassing waren. Die schepen weten dus dat ze eigenlijk geen ligplaats kunnen vinden en stoppen dus niet onderweg.”
Uit de gezamenlijke vergadering met de VN-comités voor weg (ADR) en spoor (RID) zijn verder wijzigingen voortgekomen voor het vervoer van lithium- en natriumbatterijen. Bijvoorbeeld in elektrische voortuigen.
Bunkerschepen
Discussies lopen soms lang in Genève, en er is best veel overtuigingskracht nodig om aanpassingen voor elkaar te krijgen, vertelt Wingelaar. Voor het nieuwe ADN lukte het om sinds 1 januari grotere monsterflessen op bunkerschepen toegestaan te krijgen.
“Die monsterflessen mochten niet groter dan 500 milliliter zijn. Maar bunkerschepen die scheepsbrandstoffen aan zeeschepen leveren, hebben ook met andere wetgeving te maken. Om aan te tonen dat de brandstof die hier in Europa gebunkerd wordt het voorgeschreven lage zwavelgehalte heeft, moeten ze er een monster van nemen. En de monsterflessen daarvoor zijn 1.000 milliliter groot. Dus dan moet je aan de ene wet voldoen, terwijl de andere wet verbiedt dat je die monsterflessen aan boord hebt. We zijn er vier jaar mee bezig geweest om dat op te lossen. We hebben gelukkig iedereen kunnen overtuigen dat het veiligheidsniveau echt niet echt omlaag gaat door die verdubbeling.”
Nederlandse tekst op tijd klaar
Het heeft er nog even om gespand of de Nederlandse tekst van het ADR 2025 op tijd klaar zou zijn. “Gelukkig is die vertaling bekend. De officiële talen zijn Frans en Engels. Die zijn leidend. Duits, Nederlands en Russisch zijn ondersteunende talen. Maar voor een correcte interpretatie, moet je terug kunnen vallen op de officiële vertaling.”
KBN heeft de belangrijkste aanpassingen in het ADN 2025 op een rijtje gezet. Ze zijn voorzien van een toelichting en uitleg van de gevolgen voor de praktijk. Het document is te downloaden op www.binnenvaart.nl/dossiers/dossier/gevaarlijke-stoffen.
