ABN AMRO kijkt vooral naar het ondernemerschap als de overname van een schip binnen de familie aan de orde is. Een tweede belangrijk punt is toekomstbestendig ondernemen door naar verduurzaming te kijken met bijbehorende financiering.

Gerard Pols, manager van de Binnenvaart Unit Nederland bij ABN AMRO, ziet in de sector in grote lijnen twee soorten ondernemers: “Het familiebedrijf met één of twee schepen en de wal­ondernemer die eigenlijk reder is van meerdere schepen. Ook dit kan een familiebedrijf zijn.”

Het profiel

Het verschil tussen een walbedrijf en een familiebedrijf is dat bij een familiebedrijf de familie op het schip werkt en woont. In de meeste gevallen zijn het drogelading­schepen. Een ondernemer die vanaf de wal meerdere schepen heeft varen, doet dat letterlijk meer op afstand, en vaak met een bredere blik. Onder de walbedrijven zijn veel tankvaartondernemers.

De Binnenvaart Unit Nederland is op beide profielen ingericht. Zes relatiemanagers en hun assistenten zijn verantwoordelijk voor de hele binnenvaartportefeuille van ABN AMRO. Elke relatiemanager heeft affiniteit met de beroepsvaart en de meesten werken er al jaren. Ze kennen de wereld door en door en spreken de taal.

Ieder heeft zijn eigen specialisme, met als rode draad de duurzame transitie waar de sector middenin zit. Hierdoor zijn de relatiemanagers in staat de professionele binnenvaartondernemers te helpen en met raad en daad bij te staan in de praktijk. ABN AMRO heeft ongeveer 25 procent van de markt in handen.

Sterke positie

In aantal schepen neemt het familiebedrijf het grootste deel van die 25 procent voor zijn rekening. Het gemiddeld financieringsvolume is bij de walbedrijven hoger. De relatiemanagers kennen beide soorten bedrijven goed.  Eén van hen is zelfs aan boord van een schip opgegroeid.

Familiebedrijven bestaan doorgaans uit vader en moeder die de jonge kinderen aan boord hebben. Vaak vaart de zoon of dochter later mee, neemt die het schip van ouders over of koopt hij/zij zelf een schip.

Als relatiemanager kun je deze markt alleen bedienen als je het leven en werken aan boord kent. Tenslotte gaat het om forse kredieten, oplopend tot meer dan 5 miljoen euro.

Bij het verstrekken van een krediet kijkt ABN AMRO vooral naar het ondernemerschap maar ook naar toekomstige verduurzamingsmogelijkheden van het schip. “Een kleiner schip is ook geen probleem als er een goede toekomstbestendige visie en ondernemerschap achter staan. Een kempenaar wordt te klein”, stelt Pols. “Daarvoor is de rente vaak te hoog en zijn de kredieten te laag. 250.000 euro is echt de ondergrens.”

Daarnaast is een duurzaam verdienmodel nodig. “De markt verandert continu. Soms worden contracten niet nageleefd, en ook ladingstromen kunnen veranderen. Allemaal elementen waar je rekening mee moet houden.”

Verdienmodel

“Belangrijk is of de financiering en looptijd passen bij het schip. Daar hebben wij onze eigen normen voor”, zegt Pols. “De hoogte van de financiering is afhankelijk van het bouwjaar en type schip, alsmede te verwachten onderhoudskosten. Bij oudere schepen zijn wij minder bereid tot een hoge financiering. Elk type schip verschilt: een tanker heeft een kortere levensduur dan een drogeladingschip.”

“Het valt of staat met het verdienmodel. De markt is altijd wispelturig, ook als je nu weer naar de coronacrisis kijkt.”

“Waar wij voor de vorige crisis in 2008 misschien wel tot 90 of 100 procent konden financieren, ligt dat nu anders. We zijn allemaal wakker geschud dat dat echt niet kan.”

Financieringen zijn toekomstbestendiger geworden. “Het belangrijkste voor ons is dat ondernemers ook in het zadel gehouden kunnen worden.” Vandaar dat de bank de rente en aflossing voor zes maanden opschortte aan het begin van de coronacrisis.

“ABN AMRO wil graag het verhaal van de ondernemer horen, op zijn schip”, zegt Pols. “Een goed ondernemersplan is nodig, met uitleg waarvoor de lening nodig is. Een randvoorwaarde is dat de overnemende partij zelf geld inbrengt, niet alleen vreemd vermogen of via crowdfunding.”

Daarnaast kunnen de ouders die het bedrijf overdragen helpen met een achtergestelde lening aan het bedrijf. Belangrijk is ook dat de nieuwe eigenaar uit de binnenvaart komt en een netwerk heeft waardoor hij in slechte tijden in staat is om zijn verdienmodel aan te passen. En tot slot is ook belangrijk dat de verladers en opdrachtgevers in de toekomst van het schip geloven.

Bij bedrijfopvolging adviseert Pols om tijdig met de betrokkenen rond tafel te zitten. Hij herkent dat er meestal breed overleg binnen de familie is geweest voordat het traject wordt gestart. “Vaak zijn broers en zussen ook al actief in de binnenvaart. De instappende familieleden zijn hardwerkende jongeren die zuinig geleefd hebben en vol voor het bedrijf gaan.”

Vooruitkijken

In toenemende mate ziet Pols dat ondernemers in de binnenvaart steeds vaker vooruitkijken en kiezen voor verduurzaming en vernieuwing van het schip. Meer dan vroeger. “Dat is ook nodig als je je schip aan de volgende generatie wil overdragen. Het schip moet waarde hebben en behouden voor de onderneming. Anders is het alleen nog de schrootwaarde waard.”

“Ga het gesprek aan met het Expertise-en InnovatieCentrum Binnenvaart (EICB). Zij kunnen je veel vertellen over de verduurzamingsmogelijkheden van jouw type schip en vaarprofiel.”

“Ook wij hebben eigen specialisten in huis die de klant kunnen helpen met bijvoorbeeld subsidiemogelijkheden. Samen de duur­zame transitie vormgeven. Dat is de opdracht waar we met elkaar voor staan.”