De laagwatersituatie in 2018 moet gezien worden als een waarschuwing. Het laagwater had negatieve gevolgen voor de activiteiten van de binnenvaart. Het ladingverlies is aanleiding om aanpassingsmaatregelen te nemen. Er moet nu gehandeld wordt om de sector op de toekomst voor te bereiden.
Dat schrijft de Centrale Commissie voor de Rijnvaart (CCR) in de discussienota “Act now!” over laagwater en de gevolgen daarvan voor de Rijnvaart. Het document weerspiegelt niet de visie van de CCR, schrijft de commissie. Het is de weerslag van een workshop die 26 november 2019 plaatsvond van waaraan tal van deskundigen en beslissers uit industrie, van overheden, riviercommissies, universiteiten en onderzoeksinstituten uit zes Europese landen uit hun visie gaven.
Ladingverlies voorkomen
Die zijn het erover eens dat er geen one size fits all-oplossingen bestaan. “Een combinatie van diverse maatregelen is dus nodig. Verschillende maatregelen moeten snel getroffen worden, zoals een aanpassing van de vloot, infrastructuur, logistieke en voorraadconcepten.” Ook moeten snel digitale tools worden ingevoerd, die kunnen helpen om de betrouwbaarheid van de binnenvaart op peil te houden. Er met alles aan gedaan worden om een continu verlies van lading aan andere vervoersdragers te vermijden.
Eigenlijk is wel bekend welke maatregelen nodig zijn, schrijft de CCR. “Nu is de tijd gekomen om werk te maken van de implementatie. Alle belangrijke spelers in de binnenvaart zijn het erover eens dat hiervoor financiële middelen en financieringsoplossingen gecreëerd moeten worden.”
“De laagwaterperiode in 2018 heeft ons geleerd dat de gevolgen van laagwater niet onderschat mogen worden. Laagwater is geen nieuw verschijnsel, maar de kwetsbaarheid van de binnenvaart voor laag water lijkt groter te zijn geworden.”
In de afgelopen honderd jaar waren er zeven jaren met meer dan honderd dagen dat de Pegel bij Kaub lager stond dan 78. Vijf keer was dat erger/langer dan in 2018 (toen er 107 dagen waren met zo’n lage waterstand). Met als dieptepunt 1949: 173 dagen. Maar in 2018 werd het vervoer het zwaarst getroffen: 11,9 procent minder lading dan in het jaar ervoor.
Hoop gevestigd op EU
De afhankelijkheid van goede diepgang is groter geworden. Dat heeft verschillende oorzaken, zoals de vlootontwikkeling (schaalvergroting, schepen met grotere diepgang), infrastructuur (diepte van de vaargeul) en de logistiek. Tegenwoordig werkt de industrie op grote schaal met ‘just-in-time’, waarbij grondstoffen, producten en onderdelen pas aangeleverd worden als ze nodig zijn, in plaats van ze op voorraad te hebben. Bedrijven verlagen zo hun voorraadkosten, maar bij laag water werkt dit nadelig voor de binnenvaart, aangezien bedrijven dan voor alternatieve vervoersvormen kiezen om de belevering op peil te houden.
Veel deelnemers aan de workshop drongen aan op een gecoördineerde aanpak van de EU. Laagwatersituaties worden nog vaak als een regionaal probleem gezien, maar de binnenvaart in heel Europa ondervindt er de gevolgen van. Ook als het gaat om de aanpassing van de vloot – om met minder diepgang meer lading te kunnen vervoeren.
Er zijn grote investeringen vereist, voor het bouwen van nieuwe en aanpassen van bestaande schepen. De EU zou door cofinanciering onderzoek en ontwikkeling en dergelijke investeringen in de vloot moeten helpen.
