Waterstof is de oplossing voor de binnenvaart om klimaatneutraal te worden. Van de huidige praktijk met dieseldirecte verbrandingsmotoren kan via dieselelektrische aandrijving of batterij-elektrische aandrijving naar waterstof worden overgeschakeld. Dat stelt onderzoeksbureau Panteia in het rapport Op weg naar een klimaatneutrale binnenvaart per 2050.
Voor het onderzoek heeft het een ‘transitie- en rekenmodel’ gemaakt voor de Nederlandse binnenvaart. Waterstof kan met extra fiscale stimuleringsmaatregelen al in 2025 interessant zijn voor scheepseigenaren, heeft Panteia becijferd. Dat kost 25 miljoen euro per jaar. In 2030 varen dan al bijna 400 schepen op waterstof rond. Zonder aanpassing van de huidige fiscale regelingen EIA, MIA en VAMIL wordt de schone brandstof pas een optie vanaf 2035.
Prijs van waterstof
Los van het overheidsbeleid om groene investeringen fiscaal aantrekkelijk te maken is ook de prijs van waterstof belangrijk voor de haalbaarheid en het moment waarop die brandstof zijn intrede doet in de binnenvaart. Dat geeft Panteia ook zelf aan: “De huidige prijs van €10,00 per kg waterstof maakt waterstof niet interessant, maar zodra deze prijs rond de € 2,50 per kg wordt, kan de binnenvaart grootschalig omschakelen.”
Grote stappen
Op lange termijn gaat de binnenvaart grote stappen zetten om de CO2-uitstoot terug te dringen, stellen de onderzoekers vast. Dat geldt ook als er geen aanvullend beleid komt van de overheid. In dat geval kan de CO2-emissie met 87 procent worden teruggedrongen. Wordt de vergroening wél extra gestimuleerd, dan kan de uitstoot met 97,5 procent dalen. Het doel van de sector zelf is in 2050 volledig klimaatneutraal te zijn.
Biobrandstoffen
Maar op korte termijn is het onzeker of en hoeveel CO2-reductie gaat plaatsvinden, denkt Panteia. “De meest kansrijke methode hiervoor is het bijmengen van biobrandstof aan de diesel voor de binnenvaart. Momenteel gebeurt dit echter nog niet. Verder kan voor specifieke supply chains ingezet worden op batterij-elektrische schepen. Voorwaarden hierbij zijn korte en voorspelbare vaarafstanden.” Dat maakt de meeste kans in de zand- en grindsector en de containervaart.
Exit conventionele verbrandingsmotor
Belangrijk is om conventionele verbrandingsmotoren niet te stimuleren, of ze nou op diesel of LNG draaien. De huidige EIA-regeling geldt nu nog wel voor energiezuinige verbrandingsmotoren, maar dat is geen goede aanpak, vindt Panteia. “Daarbij wordt enkel gekeken naar het specifieke brandstofverbruik en niet naar de grootte van de motor (kW) in relatie tot het inzetpatroon van het schip.”
Voor een snel resultaat moeten binnenvaartschepen op korte termijn af van diesel-directe aandrijflijnen, adviseert Panteia. “De schroefas moet via een elektromotor aangedreven worden. Het is dan ook bij zowel nieuwbouw als retrofit van bestaande schepen noodzakelijk om met elektromotoren te gaan werken.”
Klik hier voor het Panteia-rapport-Op-weg-naar-een-klimaatneutrale-binnenvaart-per-2050
