Onno van den Brink, directeur van De Rotterdam BV, verwelkomde 15 februari veel prominente Rotterdammers bij de langverwachte opening van het ss Rotterdam. Onder hen waren Bram Peper, Gerard Cox, Nelli Cooman, Yvonne Keeley, Quinits Ristie en nog heel veel andere bekende Rotterdammers. Plus de massaal uitgerukte pers natuurlijk.
De eerste gasten.
Het land zou op zijn kop staan zijn als we nu al wisten dat over een half jaar een bekend Nederlands museum op de planning stond om het met de grond gelijk gemaakt te worden. Inclusief de complete collectie. En dan ook nog zonder dat iemand iets deed om die ramp af te wenden. Op allerlei bestuurlijke niveaus zouden vragen worden gesteld om te redden wat er nog te redden valt. Voor velen was de aankondiging dat het ss Rotterdam zou worden gesloopt met die situatie vergelijkbaar. Ook daar dreigde onvervangbare kunst en cultureel erfgoed voor goed verloren gaan.
Voor de ontsnapping uit dat spookbeeld stelde het Rotterdamse college van burgemeester en wethouders destijds geen oplossing in het vooruitzicht. Het ss Rotterdam was daarmee vogelvrij. Daarom begon Klaas Krijnen in 2001 een succesvolle actie (bijna strijd). Hij richtte een stichting op om het historische stoomschip te behoeden voor gulzige kunstverzamelaars en gretige sloophamers. Dat is Krijnen met zijn ruim 800 Vrienden van Stoomschip Rotterdam goed gelukt.
Stralend
Het ss Rotterdam werd wereldwijd gezien, maar is nergens overtroffen. Uitdagend heeft het nu zijn kont naar zee gekeerd. Verder plaatste het schip de telegraaf tijdelijk op stop. Eventjes wilde het bijkomen van alle commotie die het ongewild en onbedoeld had veroorzaakt.
Er was de laatste tijd heel wat mee gesleept. Dat begon al in 2004 toen het schip van de Bahama’s naar Gibraltar werd verplaatst. Daarna naar Cadiz in Spanje voor een grote dokbeurt. Vandaar naar Gdansk in Polen om via Wilhelmshaven in augustus 2008 in Rotterdam aan te komen. Ook moest het even aan haar nieuwe ligplaats wennen. Een zonnedek onder een laag sneeuw in Katendrecht is per saldo iets anders dan de Rotterdam gewend was in de Caribian.
Veel pers was op de opening afgekomen. Hier wordt Gerard Cox geïnterviewd. (foto’s Hans Heiligers)
De rust heeft het schip goed gedaan: het is weer zo fris als een ex-vlaggenschip van de Holland Amerika Lijn. Het is en blijft een stralend schip dat nog steeds is overgoten met veel liefde, die het reeds tijdens de bouw kreeg van een ieder die er aan werkte. Van draaier tot architect en van timmerman tot stoffeerder.
Uniformen
Sinds gisterochtend staat de telegraaf van ss Rotterdam spreekwoordelijk weer op full ahead om de stroom toeristen gastvrij te ontvangen. Per jaar worden ruim 600.000 bezoekers verwacht. Gastvrij, met veel elan en vooral geroutineerd verwelkomt het schip zijn eerste gasten. Ze komen aan boord via ruime en overzichtelijke terminals die aan de eigen parking grenzen. De vele touringcars lijken gedecimeerd tegenover het 228 meter lange schip dat een breedte heeft van 28 meter en een hoogte van 41 meter boven de waterlijn. Er zijn ook toeristen die met de Spido zijn aankomen.
Het personeel is vriendelijk en draagt uniformen uit de tijd van toen. Vooral de vrouwelijke medewerkers zien er chique uit. Meteen bij binnenkomst word je betoverd en teruggeplaatst in een tijd met veel grandeur. Zonder mobieltjes, dat wel. Je kan meteen je fantasie de volle vrijheid geven om te mijmeren hoe dat zo’n vijftig jaar terug moet zijn geweest. Als het ons zelfs nu nog zo imponeert, kun je nagaan hoe dat in die tijd was voor de happy few die zich zo’n reis kon permitteren.
400 vrijwiligers
Op alle plaatsen en uithoeken van het schip beantwoorden medewerkers alle vragen probleemloos. Ze weten echt alles en hebben soms een mooi verhaal als toelichting. Dat komt omdat de meesten zelf op het schip hebben gevaren. Ze beschikken over een echte lach en zijn enthousiast. In totaal staan er ruim vierhonderd van deze vrijwilligers op de non-payrol.
Gele ballonnen maakten duidelijk dat de ss Rotterdam nu echt open is.
Een van die mensen vertelt over de achtergronden van de inrichting van de uiterst chique Ritz Carlton-zaal. Hij zegt er meteen bij dat die zaal niet meer zo mag worden genoemd in verband met het merkenrecht.
Alles is handgemaakt, niet één tafeltje met ingelegd mozaïek is gelijk aan een ander. De fauteuils zien er uit of enkele ogenblikken daarvoor Marilyn Monroe er nog zat. De complete meubilering van het schip is volledig gerestaureerd in Italië. “We praten daarbij wel over ruim 1400 stoelen, mijnheer”, zegt de shiphost die ‘Wil’ op zijn naamplaatje heeft staan. Wat een kwaliteit. “Probeer er eens eentje op te tillen”,zegt Wil. Dat lukt nauwelijks. Net zo stevig als de extra verstevigde dekken.
De indrukwekkende wandschildering in de zaal heeft een afmeting die de Nachtwacht terugplaatst naast kleinduimpje in het sprookjesbos. Over de uitnodigende, onvoorstelbaar mooie trap gaat het naar boven, het balkon op en weer terug. Wat een belevenis. Wederom spitsuur voor je fantasie.
Doorstroming
Ervaring met een eerdere ontvangst van de gezamenlijke bewoners van Katendrecht stond gisteren garant voor een goede doorstroming van de eerste ‘echte’ gasten. Verdeeld over de dertien dekken van het schip garandeert dat iedereen alle ruimte en voldoende tijd om ergens bij stil te staan. Tijdens de verbouwing van het ss Rotterdam hebben de bewoners van De Kaap toch zo af en toe wat hinder ondervonden. Omdat exploitant De Rotterdam BV graag op goede voet leeft met zijn buren zijn ze verdeeld over drie dagen te gast geweest aan boord.
Nelli Cooman was een van de vele bekende Rotterdammers die waren uitgenodigd.
De stichting behoud stoomschip Rotterdam van Klaas Krijnen hoorde als tweede groep tot de kring der gerechtigden die voor de opening aan boord mocht. Een derde groep die binnen de belofte van De Rotterdam-directeur Willem Smit al vóór de officiële opening van gisteren aan boord mocht komen, waren de leden van De Lijn. Dat is de vereniging waarvan bijna alle oud-gedienden van de Holland Amerika Lijn lid zijn. Het werd een schitterende dag met meer dan 2.500 bezoekers en even zoveel verhalen over de tijd van toen.
Eén van de leden is Ap van ‘t Slot. Met zijn zeventien jaar monsterde hij aan en werd ingedeeld bij de ploeg in de vetput. In de machinekamer waren vier turbines in gebruik, een vijfde was in reserve. Ap heeft een geweldige tijd achter de rug, ondanks (of mede door) dat de arbo in de vetput nog niet van toepassing was. Hij maakte vier wereldreizen mee. Gelet op zijn nog steeds stralende pretoogjes en kraaienpootjes heeft hij niet geleden tijdens de reizen.
Mooie verhalen
Hoewel aan boord het regime gold van ‘horen, zien en zwijgen’ gaan er veel mooie verhalen rond. Zo veel dat je er een boek mee kunt vullen. En dat heeft journaliste Karen Auer dan ook gedaan. Het boek is gevuld met dertig verhalen die Karen optekende tijdens gesprekken met passagiers en ex-bemanningsleden. Het boek is in de winkels aan boord te koop en kreeg de titel ‘De 300’. Het verwijst daarmee naar het nummer op de bouwtekeningen van de RDM.
Aan de hand daarvan werd in 1956 de kiel voor Nederlands trots gelegd. Drie jaar later verliet het schip de werf. Met zijn ongeëvenaarde lijnen en niet te kloppen techniek was het zijn tijd ver vooruit. Vooral als je bedenkt dat de eerste bouwtekeningen dateerden van 1938. Door de Tweede Wereldoorlog werden de plannen uitgesteld en in 1956 weer opgepakt.
Ap van ‘t Slot maakte vier wereldreizen met het schip.
Sinds gisteren is het ss Rotterdam onder de nieuwe naam ‘De Rotterdam’ voor iedereen weer toegankelijk. Eten, drinken, binnen blijven, naar buiten gaan, de promenades op, het majestueuze trappenhuis op en neer, naar het theater om een film te bekijken, de verschillende bars en de overige luxe zalen bekijken: keuze genoeg. Overnachten kan ook: er zijn 257 hotelkamers in drie types (Manhattan, Original en Bahamas). Je kan er zelfs trouwen en je huwelijksfeest vieren. Er zijn veertien zalen voor 35 tot 3500 personen.
Radiokamer
Binnenvaarders moeten zeker een bezoek aan de brug brengen, inclusief de achterliggende radiokamers. Ook daar is veel werk verricht. Er hangt een meterslange zwartwit-foto van de shack (radiokamer) uit de tijd van toen. De stichting Historisch Materiaal Radio-Holland heeft veel materiaal uit die tijd permanent in bruikleen gegeven. Sommige zijn ‘buizenbakken’, zenders en ontvangers die met radiobuizen waren uitgevoerd. Later deed de vernieuwende transistor zijn intrede op De Rotterdam. Van beide tijdperken is een ruime selectie opgesteld, waaronder een speciale hoek met glimmend groene Sailors uit 1983 die aan boord dienst hebben gedaan.
De radiohut is bemand met leden van nieuw opgerichte Vereniging Radio-zendamateurs ‘Rotterdam’. Je kunt ze daar live zien en horen ‘sleutelen’ en je morsekennis ophalen.
De Rotterdam is weer helemaal terug ‘in de vaart’. In 1959 was ze the talk of the town. Dat was ze gisteren opnieuw en dat zal ze voorlopig zeker blijven. Aan boord is iedereen klaar voor de bezoekers. Die zijn er iedere dag van de week vanaf 09.00 uur welkom aan het 3e Katendrechtse Hoofd.
(Hans Heiligers)
Meer informatie: www.opderotterdam.nl
