Scheepswerf Begej in het Servische Zrenjanin realiseerde het containerkraanschip Transferium in opdracht van de partners Henk en Rolf Teekman en Mercurius Scheepvaart. De door Mercurius Shipping Group uit Zwijndrecht bestuurde Servische werf leverde het technisch gecompliceerde schip in samenwerking met westerse installateurs op 28 augustus vaarklaar in Sremski Karlovci. Na een geslaagde proefvaart ter hoogte van Novi Sad ontvingen de gebroeders Teekman de scheepscertificaten uit handen van de voor dit project samenwerkende surveyors van IVW en LRS.
De Transferium is compleet in Servië afgebouwd. De proefvaart vond plaats op de Donau. (foto’s Johan de Witte)
De oplevering en doop werd opgeluisterd door de Nederlandse ambassadeur in Belgrado, Ron van Dartel, met een speech die in de ‘spanten stond’. Hij sprak zijn waardering uit over de kwaliteit van het product, sprak over de potentie van de Servische industrieën en handelsbetrekkingen en roemde – last but not least – de innovatieve ondernemersdurf van de opdrachtgevers.
Staatssecretaris Jelena Marjanovic van Economie was na een rondleiding geïmponeerd door de uitstraling en functie van de Transferium. Zij benadrukte in haar speech de scheepsbouw met belangstelling te volgen en met name voor handelsbetrekkingen en export naar vermogen steun te geven. “Servië heeft in economisch opzicht een lange weg te gaan, met focus op betrouwbaarheid en stabiliteit. Onze deur staat open voor de Europese markt."
Marjanovic besloot door te zeggen "zich bewust te zijn van de Nederlandse omvang en kwaliteit van scheepvaart”. Onder belangstelling van genodigden, pers en televisie doopte zij de Transferium met verve. Champagne stroomde in de Donau, waarna het Hollands-Servische succes in de bijzondere ambiance van het authentieke Dunav Restaurant met een toost en banket werd gevierd. Scheepsbouw is emotie!
Blauwer dan de Donau
Met ‘Dobro Dosli’ heet Belgrado ons welkom als we op uitnodiging van Mercurius Group-manager Robert Jan Zimmerman op de luchthaven worden afgehaald en naar ons hotel in Zrenjanin worden gebracht. Na een snel ontbijt rijden we de volgende morgen al om zeven uur via Novi Sad (80 kilometer verderop) naar Sremski Karlovci op Donau-kilometer 1243.
Naar de 97 x 11,55 meter (vier overwide containers) grote Transferium hoeven we niet te zoeken. In krasvrij Mercurius blauw steelt het schip de show in deze omgeving en wint het overtuigend in kleur van 2700 kilometer blauwe Donau. Tussen de medewerkers van Scheepswerf Begej zien we onder andere technici van ABC, Alphatron, De Groot Techniek, Werkina, Habeco, Lloyds, één medewerker van Van der Leun uit Sliedrecht (voor de elektriciteit), en natuurlijk Han Leeuwestein persoonlijk, die zijn zelfontwikkeld anti-hellingsyteem en spudpalen van 18,50 en 15,50 meter engineert.
Het systeem ter compensatie van de kraanlast vergt een machinekamer onder de platen. Het bestaat onder andere uit gewichten van 45 ton op rails. Daarnaast zijn er vier schroefpompen (met elk 4.000 cbm capaciteit) die ballast verplaatsen. Deze gezamenlijke 16.000 cbm/uur zorgt dat de Transferium amper 2 graden slagzij maakt als de Liebherr-kraan werkt met een last van 45 ton bij 33 meter vlucht. Leeuwestein-techneut Eric van Dijke heeft hier met een combinatie van software, elektronica, hydrauliek plus weten waar het langs gaat op een kraanschip, zijn schouders onder gezet.
Opnieuw ontwikkeld
In de voorbereiding van de proefvaart spreken we met Joris Vos, projectmanager bij Mercurius Shipping Group. "Dit kraanschip is innovatief, uiterst technisch, met het accent op milieu. Cummins-aggregaten, geleverd door De Ruyter Dieseltechniek, genereren zo’n 1.000 kW en leveren de energie voor twee stuurroosters (1,40 meter) van Ballegooyen. De enige overeenkomst met een standaardschip is het drijfvermogen. Op de Begej-tekenkamer is het schip onder supervisie van Micha Vukov met de reeds aanwezige kennis van onze Mercurius Amsterdam opnieuw ontwikkeld."
Dragan Ivanov heeft zich bewezen als een kundig en gedreven projectleider. De betimmering van stuurhut en bemanningsverblijven is gerealiseerd door Radovan Pandzic, die de scepter zwaait in de timmermanswerkplaats van Scheepswerf Begej. Het materiaal is door Verveer aangeleverd uit Kladovo, waar Verveer een joint venture heeft.
De kwaliteit is standaard Nederlands en – met respect – voor Servië werelds! De eerste keer een dergelijk innovatief schip afbouwen met de handicap van afstand en het ontbreken van routine is een prestatie die niet zonder enthousiasme lukt. Wegens beperkte vaarhoogte wordt de Liebherr-kraan pas in Antwerpen op zijn fundatie geplaatst.
De Nederlandse ambassadeur in Servië, Ron van Dartel, roemde de innovatieve ondernemersdurf van de opdrachtgevers.
Loods verplicht
Inmiddels klimt de temperatuur naar 35 graden. Het starten van de twee 1500 ABC’s is in Nederland het sein voor trossen los en proefvaren. Hier is het ‘polako’: kalm aan alles even controleren. Robert Jan Zimmerman geeft de start een duwtje, hij heeft een vliegtuig ingeseind voor foto’s en we moeten just in time vertrekken – uiteraard niet zonder verplichte loods!
Henk en Rolf Teekman wekken de indruk dat beloodsing niet echt nodig is. Beiden hebben al eens meer gevaren! Henk en Rolf werken al zes jaar samen. Henk begon met de River Hopper en de Mercurius Amsterdam volgde. Benjamin Teekman staat er nu als jongste mede-eigenaar aan het roer.
Voor de gebroeders was de bouw een interessante periode. Vanaf het begin waren zij betrokken bij de lijnen van het onderwaterschip, bij het ontwerp en de technische invulling. Henk heeft innovatie en techniek als hobby, was al eens bedrijfsleider op een scheepswerf en beschouwt het als een uitdaging om met een andere werkmentaliteit om te gaan en zijn doel te bereiken. Bij Liebherr werden de gebroeders evenals vader Henk – die er zichtbaar talent voor heeft – opgeleid als kraandrijver.
Massief
Inmiddels varen we richting Novi Sad. We lopen naar het voorschip langs een 3 centimeter dikke denneboom van Hi Tension-steel; zo strak als op de tekening. Het casco is massief geconstrueerd voor de werktuigkundige krachten die met 45 ton containergewicht in de kraan op het schip inwerken.
De voormachinekamer is professioneel geïnstalleerd met kwaliteitsequipement die verbaast. Terug aan dek gaan we op excursie in de achtermachinekamer, die ondanks de twee ABC-krachtpatsers verrassend veel alu-vloerruimte heeft en die overigens perfect gelegd is. Uitlaatdempers, hydrauliek en airco zijn in het luchtkanaal naar het piekschot gemonteerd, wat de machinekamer ruimtelijk houdt.
De flexibele bevestiging van de stuurhutkolom van Van Gemert is een kunstwerk van de Scheepswerf Begej. Niets is aan het plafond bevestigd. Pompen hebben zowel aan de zuig en pers een manometer. Een keurige inbouw waarbij niets aan het toeval is overgelaten.
Terwijl de motoren toeren meerderen, klimmen we naar gekoelde atmosfeer van de brug. Hoog boven de Donauspiegel worden de kilometers geteld; op volle toeren komt de uitlaattemperatuur niet boven de 330 graden. De snelheid door het water is 24 kilometer, de roerfunctie is er één waar je bijna van omvalt. Alphatron stuurt messcherp en manoeuvreert met het Connings-systeem.
Lloyds-surveyor René van de Velde uit zich enthousiast over de eigenschappen van dit schip: “Dergelijk functioneren kom je niet veel tegen.” Henk en Rolf Teekman, Joris Vos en medewerkers van de Scheepswerf Begej kunnen hun gemeenschappelijke trots nauwelijks verbloemen als blijkt dat de Transferium voor zijn examen ruimschoots geslaagd is. Varen blijft boeiend!
Verdubbelen
Containerkraan-duwschip (het schip is ingericht om als koppelverband te functioneren) Transferium is volgens Robert Jan Zimmerman “een inmiddels bewezen logistiek concept voor containerstromen op de korte afstand. Na een wat moeizame opstartfase wordt de Mercurius-Amsterdam inmiddels zeer intensief ingezet binnen het havengebied Rotterdam. Zelfs in deze economisch uitdagende tijd. Inmiddels hebben wij een vaste klantengroep voor deze dienst die zich gestaag uitbreid. We zitten met smart op de Transferium te wachten, zodat wij onze vervoerscapaciteit kunnen verdubbelen.”
(Johan de Witte)
