De sluisdeuren van de Prins Bernhardsluis in Deventer hoeven niet versterkt te worden om ze bij extreem laag water te kunnen bedienen. Dat blijkt uit aanvullend onderzoek op basis van nieuwe inzichten.
De langdurige stremming tijdens het laag water in de zomer van 2018 was onnodig, staat nu vast. De vijf schepen die daardoor opgesloten kwamen te liggen in de Deventer haven en de in de haven gevestigde bedrijven die afhankelijk zijn van vervoer over water, hebben dus onnodig schade geleden – nog afgezien van het feit dat ze niet tijdig werden gewaarschuwd. Waterschap Drents Overijsselse Delta heeft donderdag 11 april een nieuwe vergunning verstrekt voor het schutten tot +0.45 NAP.
Kennis van toen
“In augustus 2018 leek het dat door extreem laag water in de IJssel de druk vanuit de haven op de sluisdeuren een bedreiging vormde voor de deuren en alle waterwegen achter de haven”, stelt de gemeente Deventer nu. “Het was met de kennis van toen onverantwoord te schutten. De vergunning van het waterschap stond schutten bij die waterstand niet toe. De gemeente voldeed aan het verzoek van het waterschap om te stoppen met schutten.”
Sweco, het adviserend ingenieursbureau van Deventer, en Wijma, de leverancier van de sluisdeuren, hebben een onderzoek uitgevoerd in opdracht van de gemeente in samenwerking met het waterschap, Daaruit is naar voren gekomen dat de deuren sterker zijn dan waar de normen van uitgingen.
Toch verantwoord om te schutten
“Het blijkt verantwoord te schutten bij een lagere IJsselwaterstand, zonder dat versterking van de sluisdeuren noodzakelijk is”, aldus de gemeente. De deuren kunnen een groter waterstandsverschil weerstaan dan destijds in de vergunning stond.
Er mocht toen niet worden geschut bij waterstanden lager dan 1,24 m+NAP in de voorhaven. Nu is dat 0,45m+NAP geworden. Zodat bij de meest extreme laagwatersituatie waarbij een schip de sluis nog kan passeren ook nog geschut mag worden. Deze waterstand is bij Deventer nog nooit gemeten.
Duitse norm
De zwakste schakel in de constructie van de deuren is de zogeheten pen-en-gatverbinding tussen de liggers aan de staanders. Sinds 2012 zijn door voortschrijdend inzicht en onderzoek de berekeningen van deze verbinding aangepast. De Nederlandse norm kent
aan deze verbinding eigenlijk te weinig constructieve sterkte toe, blijkt nu. Als de Duitse norm wordt toegepast, blijkt dat de huidige deuren al voldoende sterkte in zich hebben om te kunnen functioneren tot een waterpeil van 0,45m+NAP in de voorhaven. Daarmee werd het dus niet meer nodig om extra versterking aan de deuren aan te brengen. Het toepassen van de Duitse norm is de afgelopen jaren al op diverse plekken in Nederland gehanteerd in vergunningprocedures.
Juridische strijd
In een reactie zegt Deventers wethouder Frits Rorink: “We hebben bij de sluisrenovatie in 2012 de geldende regels gevolgd. Afgelopen zomer was een extreme situatie. Er was nooit eerder aanleiding landelijk geldende normen tegen het licht te houden. Ik vind het vervelend voor de schippers en havenbedrijven dat nu blijkt dat de sluisdeuren de lage waterstand toch aankunnen. We konden destijds helaas niet anders.”
De zaak is hiermee nog niet afgerond. Diverse schippers en bedrijven eisten schadevergoeding voor de naar nu blijkt onnodige stremming. In elk geval één van de schippers zet zijn juridische strijd voort.
Niet verbazend, deze conclusie. Al tijdens de stremming was duidelijk, dat bij de verantwoordelijke besluitvormers zelfs de meest basale kennis ontbreekt! Het is wat we op veel plaatsen zien gebeuren: vaarwegbeheerders bezuinigen deskundigen weg, vervolgens gaan er dingen mis en dan is er NIEMAND die met kennis van zaken op kan treden. Bovendien waren er in Deventer MEERDERE alternatieven voorhanden om de veiligheid te garanderen: afdammen van de achterlandverbindingen, afsluiten van achterliggende keermiddelen, enzovoort. Leer ervan!