50 procent van de ondernemingen in de droge lading verkeert in betalingsmoeilijkheden. Sommige contractvrachten liggen 30 procent lager dan vorig jaar. Van de overheid hoeft de sector niets te verwachten. Alleen verbanden van samenwerkende schippers kunnen de binnenvaart nog redden van een koude sanering.
Deze kille conclusies konden worden getrokken bij een voorvergadering van het nieuwe samenwerkingsverband EUBO (European United Barge Owners), afgelopen vrijdagmorgen (12 maart) in Krimpen aan den IJssel. Een vergadering die zich had ontwikkeld tot een compleet symposium. Bij de vergadering waren een kleine tweehonderd schippers bijeen. Naast enkele bevrachters waren ook voorzitter Martin van Dijk van de Vereniging van Scheepsbevrachters en Logistieke dienstverleners in de Binnenvaart (VSLB) en Rink-Jan Slotema van de verladersorganisatie EVO aanwezig. Van de banken en de overheid waren er geen vertegenwoordigers.
EVO-vertegenwoordiger Rink-Jan Slotema te midden van de schippers van de EUBO. “Samenwerkingsverbanden zijn een goed initiatief. Dat willen verladers ook.” (foto’s MGR)
Binnenvaartambassadeur
De Europese Commissie kan niets voor de binnenvaart betekenen. Geen oud-voor-nieuw-regeling en geen sloopregeling. Duitsland en België ondersteunen de crisisaanmelding door Nederland niet. Er zou geen sprake zijn van een structurele crisis en er wordt zelfs beschuldigend naar Nederland gewezen als de veroorzaker van de overcapaciteit.
Erik van Toor van Kantoor Binnenvaart wond er geen doekjes om. “De Nederlandse overheid kan en mag ook niets doen – alleen randvoorwaarden stellen. Er komen geen wettelijke maatregelen.” Alleen die samenwerkingsverbanden. “Er is van ’96 tot ’99 een subsidieregeling geweest voor samenwerkingsverbanden. Het kan zijn dat die opnieuw wordt ingesteld.”
Om te onderzoeken wat de overheid nog kan betekenen voor de binnenvaart zoekt demissionair minister Camiel Eurlings van V&W een ‘ambassadeur van de binnenvaart’, zo schreef hij afgelopen maandag in een brief aan de Tweede Kamer. Verwacht wordt dat die persoon een commissie zal leiden, die een onderzoek instelt naar de situatie in de binnenvaart.
Samenwerken
Hoewel iedereen het erover eens is dat samenwerkingverbanden in het verleden niet tot een vrachtprijsverbetering hebben geleid, wordt het opnieuw als ‘enige oplossing’ aangevoerd. Van Toor: “In je eentje ga je dit niet oplossen. Je kunt drie weken blijven liggen omdat je weigert voor die lage vracht te varen, maar na drie weken is die vracht nog lager. Je zult de krachten moeten bundelen in coöperaties en samenwerkingsverbanden. Maar een samenwerkingsverband zal zich ook in de markt in moeten vechten en zich moeten onderscheiden op kwaliteit.”
“Met kostprijsberekening begeef je je op glad ijs”
Rink-Jan Slotema van de EVO zei het toe te juichen dat de schippers gaan samenwerken. “Graag zelfs. De verladers vragen ook om die vervoerszekerheid. De wet verbiedt echter prijsafspraken. Met kostprijsberekening begeef je je op glad ijs.”
Ook het samenwerken van ondernemers met schepen in een beperkt vaargebied zou volgens Slotema leiden tot verboden prijsvorming. “Dat beperkt de markt.” Directeur Wim Onderdelinden van administratiekantoor ABRI hield hem echter voor: “Ik kan voor elk schip een objectieve kostprijs uitrekenen en daar wordt ver ónder gevaren. Er ís geen sprake van een markt momenteel.”
EUBO-directeur Anton van Megen oogstte vervolgens luid applaus met de opmerking: “Ik hóóp dat de prijs wordt beïnvloed.”
Banken
De situatie is voor veel ondernemers schrijnend. “We hebben soms letterlijk huilende mensen aan de telefoon bij Kantoor Binnenvaart”, aldus Erik van Toor, die uitlegde dat het feit dat banken hun cliënten nog niet laten vallen de schippers van de regen in de drup helpt. “Banken rekenen uit tot hoe ver ze kunnen gaan. Herfinancieren betekent dat de schuldenlast omhoog gaat met de onbetaalde rente.” Dat kan niet oneindig doorgaan. “Het gevolg is dat de schipper een schuld krijgt die hij zijn leven lang niet kan afbetalen. Dit najaar zijn de buffers op bij de banken. Dat is geen dreigement.” Dan zal het faillissementen gaan regenen.
Anton van Megen. “Ik denk dat ik er met de NMa wel uitkom.”
De relatie met de banken is drastisch veranderd. “Dezelfde producten zijn meer geld gaan kosten. Er zijn renteopslagen geïntroduceerd. Zo wordt het eigen vermogen van banken over de ruggen schippers opgekrikt. Er wordt cynisch gesproken van ‘de nieuwe Zalm-norm’.”
Volgens Onderdelinden is het vooruitzicht dat het in 2014 allemaal weer beter zal gaan de enige reden voor de banken om de binnenvaart te ‘pappen en nathouden’. De ABRI-directeur pleitte andermaal voor een Deltaplan voor een oplegregeling in de binnenvaart. “De enige manier om de branche te redden.” Dat was echter volgens de meesten een gepasseerd station, nadat de NMa definitief de plannen voor een oplegregeling in de binnenvaart heeft afgewezen. Erik van Toor: “We ontvingen nog een onvriendelijk briefje van de NMa dat er geen mogelijkheden zijn voor een oplegregeling.”
EUBO
Anton van Megen is ervan overtuigd dat hij met zijn verband een beter marktevenwicht kan creëren. De EUBO is gestart met het doel de schippers meer kostprijsbewust te maken en meer marktinzicht te verschaffen. Op basis van die informatie kan de schipper een gelijkwaardige positie verwerven in de onderhandelingen met de bevrachter. “Ophouden met zielig doen en die verlader toegevoegde waarde bieden: vervoerszekerheid en tracking & tracing, je als milieuvriendelijk presenteren. Grote verladers hebben het milieu in hun missie-statement.”
Ten behoeve van die beter geïnformeerde positie van de schipper werd gestart met de ontwikkeling van een kostprijsberekeningmodule voor de binnenvaart. Die ontwikkeling werd echter twee weken geleden stop gezet toen er veel spanningen in de markt op leken te treden en omdat de NMa zowel EUBO als Van Megen persoonlijk bedreigde met boetes. Vrijdagmiddag besloten de leden van de EUBO in een besloten vergadering echter die ontwikkeling van de module toch door te zetten. Van Megen: “Ik denk dat ik er met de NMa wel uitkom.”
Lees het volledige artikel in De Binnenvaartkrant van 16 maart 2010.
Of klik hier voor de digitale krant.
