In 2023 opent Shell een groene waterstoffabriek op de Tweede Maasvlakte. De waterstof gaat vandaar via een nieuw aan te leggen pijpleiding naar de raffinaderij in Pernis. Gasunie en Havenbedrijf Rotterdam willen die pijpleiding gezamenlijk aanleggen. Het Havenbedrijf is ook nauw betrokken bij verschillende projecten om waterstof in te zetten als transportbrandstof, onder meer voor de binnenvaart.
De fabriek voor groene waterstof en de pijpleiding zijn onderdeel van een reeks projecten die passen in de onlangs gepubliceerde kabinetsvisie waterstof. CEO Allard Castelein van Havenbedrijf Rotterdam zegt op de website: “We versnellen nu de plannen voor aanleg van een publiek waterstofnetwerk in het havengebied. Deze backbone voor de Rotterdamse industrie moet tegelijk met de electrolyser van Shell gereed zijn. Zo’n hoofdtransportleiding koppelt producenten en afnemers aan elkaar. Daardoor ontstaat er een markt en stimuleren we productie en gebruik van waterstof.”
Waterstof invoer
In Noordwest-Europa zal in de toekomst niet voldoende waterstof kunnen worden geproduceerd; dus zal veel moeten worden ingevoerd. Castelein: “Rotterdam gaat daarin een centrale rol spelen, zoals het dat nu voor olie doet. Hiermee zorgen we ervoor dat de Rotterdamse haven een belangrijke pijler onder de Nederlandse economie blijft.”
Het Rijk heeft het Havenbedrijf gevraagd de kansen van overzeese import van waterstof in kaart te brengen, zodat de spilfunctie van de Rotterdamse haven in de internationale energiestromen behouden blijft. Zoals Rotterdam nu olie en steenkool importeert voor Nederland, Duitsland en België gaat dat straks op grote schaal met hernieuwbare energie gebeuren.
Havenbedrijf Rotterdam en Gasunie willen de waterstofleiding gezamenlijk aanleggen en exploiteren. Het tracé van de pijpleiding komt naast de A15 vanaf de Maasvlakte tot Pernis. Het definitieve besluit voor de aanleg is gepland in de eerste helft van 2021. De Rotterdamse waterstofleiding sluit in de toekomst aan op de nationale infrastructuur voor waterstof die Gasunie ontwikkelt.
Shell
De waterstoffabriek van Shell moet komen op een speciaal bedrijfsterrein dat het Havenbedrijf op de Maasvlakte aanlegt voor electrolysers van verschillende bedrijven. Ook het H2-Fifty project (bouw van een 250 MW electrolyser van BP en Nouryon) is hier gepland. Die is naar verwachting in 2025 operationeel.
Op dat speciale bedrijfsterrein (‘conversiepark’) wordt windenergie van de Noordzee gebruikt om waterstof te maken. Het conversiepark ligt aan zee en de daar gemaakte waterstof gaat per pijpleiding naar de gebruikers.
Blauw en groen
Verschillende bedrijven in het havengebied werken aan plannen voor kleinere exemplaren: van 5 tot 100 MW. Ook wordt door een consortium gewerkt aan een plan voor het maken van blauwe waterstof. In dit H-vision project is het doel om waterstof te maken uit raffinaderij- en aardgas en de daarbij vrijkomende CO2 op te slaan onder de Noordzee.
Blauwe waterstof kan al ruim vóór 2030 op grote schaal gemaakt worden. Voor het maken van groene waterstof, met elektrolyse, is heel veel groene stroom nodig en die is in ieder geval de komende tien jaar nog onvoldoende beschikbaar.
Een ander project is daarom het realiseren van 2 GW extra aan windvermogen op zee (extra ten opzichte van de al bestaande plannen voor windparken op de Noordzee), speciaal voor het maken van groene waterstof. In het Klimaatakkoord is afgesproken dat dit mogelijk is en het Havenbedrijf is nu in overleg met het Rijk om de aanlanding hiervan te realiseren. De electrolysers hiervoor kunnen op het conversiepark komen.
Overstap voor binnenvaart
Voor het wegvervoer is een consortium in ontwikkeling dat als doel heeft over vijf jaar 500 trucks op waterstof te laten rijden. Ook de binnenvaart kan overstappen van gasolie op waterstof. Op termijn kan waterstof ook gebruikt worden voor verwarming van kassen en gebouwen, met name voor die locaties waar warmtenetten of -pompen geen oplossing zijn.
Waterstoftransport kan ook interessante nieuwe markt voor de binnenvaart zijn. De brandstof wordt waarschijnlijk niet alleen met pijpleidingen getransporteerd maar ook met tankers. Grootschalige import en doorvoer naar het achterland, onder andere om de industrie in Geleen en Noordrijn-Westfalen te verduurzamen, wordt vanaf 2030 verwacht.
Het Havenbedrijf Rotterdam heeft recent een waterstofvisie opgesteld waarin de ontwikkelingen worden beschreven en gekwantificeerd. Daarvoor is gebruikgemaakt van een reeks studies door verschillende grote bedrijven en (internationale) instanties in de energiesector.
