Volgens wetenschappers van de Universiteit Antwerpen wacht de binnenvaart een mooie toekomst als zij erin slaagt zich te ontwikkelen van een traditionele naar een innovatieve bedrijfstak. Voor het begeleiden van dit transitieproces is een regisseur nodig.
In hun onderzoek brengen de wetenschappers de concurrentiepositie van de Belgische binnenvaartbedrijven in kaart. Ze doen dit op basis van indicatoren en door vergelijking met de prestaties van de binnenvaart in de buurlanden. Ze komen tot de conclusie dat de sector zeer heterogeen is, met veel verschillende typen schepen, lading en exploitatievormen. Deze deelmarkten kennen niet allemaal dezelfde ontwikkeling.
Groeipijnen
In zijn totaliteit zit de sector qua volume en prestaties weer op het niveau van vóór de financiële crisis. Op het vlak van prijsvorming zijn er nog groeipijnen. Dit heeft volgens de studie te maken met het overaanbod aan scheepsruimte én de concurrentie van wegvervoerders, die goedkopere loonregimes inzetten en aan schaalvergroting doen.
Een vergelijking van de Belgische binnenvaart-output met de buurlanden door de Universiteit Antwerpen wijst eerder op herstel dan op een versterking van de concurrentiepositie.
Out of the box
Om een sterkere marktpositie te verwerven, moet de sector volgens de studie meer out of the box durven denken. Er zijn ook toekomstscenario’s nodig voor de binnenvaart.
De transporteconomen formuleren enkele hypothetische voorstellen om te komen tot een structurele verbetering van de concurrentiekracht. Deelmarkten zouden meer moeten inspelen op technologische en operationele innovatie door bijvoorbeeld nieuwe technologie toe te passen op bestaande schepen.
Verder dienen er industrieel-economische stappen te worden gezet, bijvoorbeeld door poolvorming. De studie pleit ook voor financiële innovatie en het versterken van de samenwerking. Regelgeving, waaronder het afvalstoffenverdrag, bemanningsvoorschriften en technische voorschriften, moet worden aangepast. “Deze denkpistes kunnen leiden tot een relatieve kostendaling en spelen in op de marktwerking.”
Regisseur
Om het transformatieproces van de binnenvaart van een traditionele naar een innovatieve modus te begeleiden, is volgens de studie behoefte aan sturing. “De binnenvaart is een sector van volgers. Er is een regisseur nodig om de noodzakelijke meetinstrumenten uit te werken conform een strikte timing.”
“Alle spelers in de sector moeten innovatie hoog in het vaandel dragen. Dit is belangrijk voor minimaal het behoud van de concurrentiekracht, maar nog meer om tegemoet te komen aan onder andere digitale uitdagingen.”
