In het eerste kwartaal van 2022 is 1,5 procent minder overgeslagen dan in dezelfde periode vorig jaar: 113,6 miljoen ton tegenover 115,2 miljoen ton. Vorige week maakte Antwerpen zijn kwartaalcijfers bekend; ook daar was de teruggang 1,5 procent.
Vooral de overslag van minerale olieproducten en ijzererts nam af. De overslag van onder andere LNG en overig nat en droog massagoed (vooral grondstoffen) nam toe. Het containervolume zit iets onder het niveau van 2021.
Oorlog in Oekraïne
Allard Castelein, CEO van Havenbedrijf Rotterdam, zegt in een commentaar op de cijfers: “Hoewel we het jaar uitstekend zijn begonnen, werd de wereld eind februari geconfronteerd met de oorlog in Oekraïne. Naast dat dit conflict een vreselijke humanitaire ramp is, leidt de oorlog tot grote onzekerheid in de wereldhandel en veranderingen in logistieke ketens.” “Hoewel het verdere verloop niet te voorspellen is, verwachten we dat de ontwikkelingen in Oekraïne en de sterk verslechterde relatie tussen Rusland en veel andere landen ook in de rest van jaar van invloed zullen zijn op de overslagvolumes.”
Lading uit Rusland
62 miljoen ton van de bijna 470 miljoen ton overslag in de Rotterdamse haven was vorig jaar Rusland-georiënteerd. Dat is 13 procent. Via de haven van Rotterdam worden veel energiedragers uit Rusland geïmporteerd. Grofweg kwam in 2021 30 procent van de ruwe olie uit Rusland, 25 procent van het LNG en 20 procent van de olieproducten en de kolen. Rusland exporteert ook producten als staal, koper, aluminium en nikkel via Rotterdam en van de containeroverslag was vorig jaar 8 procent Rusland-georiënteerd.
Omdat de oorlog in Oekraïne pas eind februari begon, is de invloed op de overslagvolumes dit eerste kwartaal nog beperkt. Inmiddels is in vrijwel alle sectoren de impact merkbaar van de sancties en de beslissingen van individuele bedrijven om geen zaken meer te doen met Rusland.
Minder stookolie
In totaal nam de overslag van nat massagoed af met 1 procent tot 51,5 miljoen ton. Het volume ruwe olie bleef vrijwel gelijk (-0,2 procent naar 25,5 miljoen ton). De overslag van minerale olieproducten, en dan met name stookolie, liep met 20,5 procent terug naar 13,5 miljoen ton). Dat komt met name door de lagere productie in Rusland, waardoor er ook minder stookolie uit Rusland binnenkomt in Rotterdam. Sinds maart importeren oliemaatschappijen minder olie uit Rusland.
Er is in het eerste kwartaal veel meer LNG overgeslagen: plus 77,7 procent, naar 2,7 miljoen ton. Ook werden meer chemische producten, plantaardige oliën en hernieuwbare producten overgeslagen, zodat het volume van het overig nat massagoed flink toenam: plus 22,2 procent (naar 9,9 miljoen ton).
Daling ijzererts en schroot
Binnen het segment droog massagoed is een daling te zien van ijzererts en schroot: min 19,5 procent naar 5,6 miljoen ton. Hoge energiekosten en een afnemende vraag naar staal leidden tot het inzakken van de Duitse staalproductie. De verminderde vraag was vooral het gevolg van verstoring van logistieke ketens, waardoor productieniveaus van staalverwerkende bedrijven daalden.
De overslag van kolen is licht gestegen: 3,9 procent (naar 5,9 miljoen ton), omdat de vraag naar energiekolen (voor elektriciteitscentrales) sneller steeg dan de vraag naar cokeskolen (voor hoogovens) daalde. Kolen zijn momenteel goedkoper dan gas voor de elektriciteitsproductie. Overig droog massagoed laat een forse stijging zien ten opzichte van vorige jaar: 33,5 procent (naar 3,9 miljoen ton). Er is veel vraag naar grondstoffen ondanks de hoge prijzen.
Minder containers
Bij de containers heeft vooral de daling van transhipment-volumes (-21,5 procent naar 6 miljoen ton) geleid tot een lagere overslag: 5,4 procent minder, 35,6 miljoen ton. In TEU daalde de overslag minder hard: 1,4 procent naar 3,6 miljoen TEU. Dat komt doordat het gewicht per container gemiddeld lager was en er meer lege containers vervoerd werden. De transhipment-volumes zijn al sinds juli 2021 geleidelijk aan het dalen. De verklaring daarvoor is de grote drukte bij de deepsea terminals als gevolg van de vele verstoringen in de logistieke ketens. Daarbij had de containervaart in januari en februari ook last van een aantal stormen, die de vaarschema’s verder in de war schopten.
In maart zijn de gevolgen van de oorlog in Oekraïne ook bij de containers zichtbaar: dalende volumes naar Rusland. De meeste rederijen hebben een boekingsstop ingevoerd voor Russische containerlading en ook de meeste deepsea terminals nemen geen exportlading voor Rusland meer aan. Dit zal een verder negatief effect hebben op de transhipment-volumes naar Rusland. In het eerste kwartaal waren de gevolgen van de covid-lockdowns in Shanghai nog niet merkbaar in Rotterdam. Maar dat is in het tweede kwartaal wel anders.
Roro zit in de lift
De totale overslag van breakbulk (roll on-roll off en overig stukgoed) steeg met 19 procent naar 8,4 miljoen ton. De roro-overslag steeg sterk, met 20,4 procent naar 6,7 miljoen ton, door de grote vraag vanuit het Verenigd Koninkrijk, in combinatie met het aflopen van de Brexit-overgangsperiode.
Binnen het overig stukgoed was sprake van een stijging met 13,7 procent naar 1,7 miljoen ton door een toename van staal- en non-ferro-overslag. Ook verschoof containerlading naar breakbulk als gevolg van de hoge tarieven in de containervaart. Veel Russische lading blijft op dit moment liggen op de breakbulkterminals.
