Het Openbaar Ministerie vervolgt Damen Shipyards Gorinchem en Damen Naval Shipyards voor omkoping, valsheid in geschrifte en witwassen. Dat gebeurde volgens het OM rondom de verkoop van schepen in het buitenland. Ook (voormalig) directieleden worden vervolgd “voor het feitelijk leidinggeven aan deze strafbare gedragingen”.
Het OM dagvaardt Damen Shipyards Gorinchem ook voor het overtreden van de Sanctiewet. Die verdenking heeft te maken met het overtreden van sanctiemaatregelen tegen Rusland in verband met de oorlog met Oekraïne.
Omkoping
Het gaat om twee strafrechtelijke onderzoeken die los van elkaar staan, aldus het OM. “Het onderzoek naar de omkoping is uitgevoerd door de FIOD, richt zich op een periode van 2006 tot januari 2017 en ziet op de betaling van hoge commissies aan agenten. Die agenten werden ingeschakeld voor de verkoop van schepen aan diverse landen in Afrika, Azië en Zuid-Amerika.”
“Het betalen van commissies creëert een substantieel risico op het (door)betalen van smeergeld aan ambtenaren van de landen waarmee zaken werd gedaan. Gedurende een reeks van jaren is vermoedelijk een grote hoeveelheid valse documenten opgemaakt om zo de hoge commissiebetalingen aan agenten te verhullen en controle daarop te frustreren, onder andere bij de aanvragen voor exportkredietverzekeringen.”
Sanctiewet
Het onderzoek naar overtreding van de Sanctiewet is uitgevoerd door de douane. Hierbij gaat het om goederen en technologie die “zouden kunnen bijdragen tot de militaire en technologische versterking van Rusland en/of tot de ontwikkeling van de defensie- en veiligheidssector.” Dit onderzoek richt zich op een periode van enkele maanden in de tweede helft van 2022.
De rechtszaak start vermoedelijk in de tweede helft van dit jaar met een zogeheten regiezitting.
Anti-corruptiemaatregelen
In een reactie haalt Damen Shipyards aan dat het gaat om een juridische kwestie over projecten van meer dan tien jaar geleden. Volgens het bedrijf heeft het OM “na acht jaar onderzoek een dossier samengesteld dat in hoofdzaak gaat over vermoedens van valsheid in geschrifte, niet langer in hoofdzaak over corruptie.”
“Het gaat bovendien deels om gevallen die al eerder zijn beoordeeld. Een van deze gevallen, daterend uit 2014, leidde eerder tot schikking met de Wereldbank. Sindsdien heeft Damen Shipyards een robuuste compliance organisatie en is de bedrijfsvoering verbeterd. Het bedrijf heeft een professioneel compliance-team opgericht dat meer dan tien jaar actief is in het grondig beoordelen van alle contracten met tussenpersonen en opdrachtgevers.”
Damen is inmiddels ook ISO-gecertificeerd en voldoet, zo staat in de reactie, “aan de hoogste standaard voor anti-corruptiemaatregelen. Ook de externe accountant heeft jaar op jaar onderkend dat Damen haar compliance goed op orde heeft.”
Kans om uitleg te geven
Damen heeft het OM-dossier beoordeeld en concludeert dat “het OM geen haalbare zaak heeft. Damen is teleurgesteld in de lange duur van het onderzoek en voorziet een lange rechtsstrijd. Damen heeft vol vertrouwen in de rechtszaak en krijgt daarin eindelijk de kans uit te leggen dat de vermoedens van het OM niet kloppen.”
“In het persbericht van het OM worden zaken uit het verleden (2006-2016) en een recente zaak rond de sanctiewetgeving (2022) met elkaar in verband gebracht. Door deze zaken samen te presenteren, lijkt het OM te suggereren dat Damen Shipyards structureel de grenzen van de wet opzoekt. Dit doet geen recht aan het werk van de 12.000 medewerkers, die zich wereldwijd inzetten voor het ontwerpen, bouwen en onderhouden van innovatieve civiele en militaire schepen.”
Vol verweren
Over het overtreden van de sanctiewet, meldt Damen “dat altijd is gehandeld in overeenstemming met de geldende sanctiepakketten en dat volledige transparantie is betracht over haar activiteiten. Damen is dan ook verbaasd dat één zaak uit juni 2022 nu aan de rechtbank wordt voorgelegd. Het betreft hier een zaak rond de levering van een zeer beperkte hoeveelheid civiele kranen aan Rusland. Deze levering heeft plaatsgevonden binnen de toen geldende sanctiewetgeving.”
Damen schrijft dat het liever zijn aandacht alleen zou richten op “de versterking van de Nederlandse maritieme sector en het bijdragen aan het tegengaan van de defensiebedreigingen die de huidige geopolitieke situatie met zich meebrengen. Helaas is het nodig dat een deel van de aandacht zal gaan naar het bestrijden van de vermoedens van het OM. Gegeven die realiteit, zal Damen zich vol verweren.”
