Het personeelstekort in de binnenvaart neemt de komende jaren alleen maar toe. Uit berekeningen van Wereld van de Binnenvaart blijkt dat er tot 2030 circa 20.000 vacatures vervuld moeten worden.
Dat vertelde Frans van Weert donderdag 9 maart tijdens een bijeenkomst aan boord van het gloednieuwe riviercruiseschip VIVA TWO van Scylla Tours, dat lag afgemeerd in Dordrecht. Er werd die middag ook een nieuwe pilot bekendgemaakt voor de werving van toekomstige matrozen uit Slowakije. Door een samenwerking met de internationale UWV-afdeling EURES is daarvoor Europese subsidie beschikbaar.
Wervings- én bindingsprobleem
Op de agenda stonden die middag onder meer de resultaten die Wereld van de Binnenvaart tot nu toe heeft bereikt en de plannen die de stichting heeft voor de komende jaren. Als programmamanager Strategische Arbeidsmarktagenda Binnenvaart – onder meer namens Koninklijke Binnenvaart Nederland – werkt Van Weert aan bestendige oplossingen. “Voor de lange termijn dus. Vandaar ook dat we naar 2030 kijken.”
Op dit moment werken er volgens hem circa 20.000 mensen in de beroepsvaart. De jaarlijkse instroom is ongeveer 2.000, maar daar tegenover staat een uitstroom van dezelfde grootte. Er is niet alleen een wervingsprobleem maar ook een bindingsprobleem, constateerde Van Weert.
Groen en grijs
‘Groene’ en ‘grijze’ ontwikkelingen hebben ook invloed. Van Weert doelde op de door de Europese Commissie beoogde vergroening. De Green Deal moet ervoor zorgen dat vervoer over water in 2030 met 25 procent gegroeid is. “Dan ga ik ervan uit ook 25 procent meer personeel nodig is. Dat zijn 5.000 mensen. Netto groei, bovenop het gewone verloop.”
Ruim een kwart van de varenden is ouder dan 56 jaar; er moet rekening mee worden gehouden dat die de komende jaren gaan stoppen. “Dat zijn er ook circa 5.000.”
“Bij elkaar zijn dat 10.000 mensen die we er in 2030 bij moeten zien te krijgen. Het wordt nog dramatischer als we groen en grijs optellen bij het normale verloop. Dan hebben we tot 2030 ongeveer 20.000 vacatures te vervullen.”
Sterk merk
Dat kan het beste branchebreed, stelde Van Weert, door de binnenvaart als ‘een sterk merk’ neer te zetten. Dat levert meer slagkracht, die dringend nodig is om de concurrentie met andere sectoren – die al net zo hard verlegen zitten om personeel – aan te kunnen. Met het slinken van het aantal jongeren dat op de arbeidsmarkt toetreedt, wordt het alleen maar lastiger.
“We moeten het samen doen en vooral ook professioneel doen”, zei ook gastheer en Scylla-
directeur Robert Reitsma. “Verkopen wat we voor mooi vakgebied te bieden hebben en zo zorgen voor nieuwe aanwas.” Hij steunt de inspanningen van Wereld van de Binnenvaart al meerdere jaren, tegenwoordig onder meer als lid van de raad van toezicht.
Matrozen
Een gezamenlijke actie werd die middag aangekondigd. Het gaat om EURES (European Employment Services), een Europees netwerk om werken en werven over grenzen heen te bevorderen.
“Vanuit het EURES-netwerk helpen we in heel Europa werkzoekenden aan een baan en werkgevers aan personeel”, vertelde Erdal Egin, EURES-adviseur bij UWV. Samen met Wereld van de Binnenvaart is gekeken welk landen potentieel hebben.
Voor de pilot die binnenkort van start gaat, is Slowakije gekozen. Daarvandaan zullen werkzoekenden met een opleiding op mbo3-niveau naar Nederland komen. Zij worden via een verkorte praktijkexamenroute van negen maanden opgeleid tot matroos, met daarna uitzicht op doorgroei naar schipper. Vijf binnenvaartrederijen hebben hun medewerking toegezegd: HTS Group, Veerhaven, Vario Groep, Unilloyd en Mercurius.
Huisvesting
Bij de start gaat het om vijf tot tien medewerkers. Als de pilot succesvol is, wordt rekening gehouden met een instroom van circa 25 tot dertig beginnende matrozen per kwartaal. De bedoeling is dat later ook in andere landen geworven wordt. Mogelijk in Roemenië, Hongarije, Spanje, Portugal en Italië.
Er is interesse, aldus Egin en Van Weert. De salarissen zijn gunstig voor mensen uit Slowakije. De binnenvaart heeft een groot voordeel ten opzichte van andere sectoren die buitenlandse werknemers naar Nederland halen: de huisvesting is geen probleem. De matrozen leven aan boord en in de vrije weken kunnen ze terug naar hun vaderland.
