Draaiende scheepsmotoren, wild kolkend schroefwater en passerende schepen bij een laaghangende zon. De vier nieuwe binnenvaartsimulatoren van het Scheepvaart en Transport College (STC) komen wel erg dicht bij de realiteit. De docenten binnenvaartkunde van STC staan daarom ook te popelen om les te mogen geven met de nieuwe aanwinsten.
“De systemen zijn echt net zo natuurlijk als de werkelijkheid”, stelt Hugo Schwagermann, docent binnenvaartkunde, met overtuiging. “Ga het maar testen als je me niet gelooft.”
Zijn collega Richard van der Straaten, eveneens docent binnenvaartkunde, knikt instemmend. Zittend aan een stevig bureau met een paar grote computerschermen erop vertelt Schwagermann enthousiast over de nieuwe simulatoren waarmee ze binnenkort les mogen geven. Om te laten zien dat hij echt gelijk heeft, zwengelt hij het systeem aan waarmee hij de simulaties kan bedienen. Met een paar behendige klikken op het scherm past hij de weersomstandigheden aan en laat een groot zeeschip van koers veranderen. “Dit is het bedieningscentrum. Vanuit hier kunnen we alle vier de simulatoren in de gaten houden en de simulatie naar onze wens aanpassen.”
Hefbaar stuurhuis
Zodra je de deur van de simulator achter je sluit, heb je het gevoel dat je in een echte stuurhut staat. Natuurlijk, de muren zijn van steen, maar verder is aan alles gedacht. Zes schermen, die je samen de mogelijkheid bieden om 360 graden om je heen te kijken dienen als ramen. De lessenaar geeft je ook de indruk dat je je in een stuurhuis bevindt.
Alle systemen die je normaal gesproken op een bestaand binnenvaartschip kunt vinden zijn ook in deze stuurhut gebouwd. Aan echt alles is gedacht. Zo heb je de standaarduitrusting met een piloot, dieptemeter, regulateurs voor de motoren en boegschroeven en marifoons. Er is zelfs een modern bedieningspaneel waarmee je het hefbare stuurhuis kunt bedienen, geluidssignalen kunt geven, de verlichting kunt bedienen en de mast kunt laten zakken. “De radar en het navigatiesysteem zijn exact dezelfde systemen waarmee ook schepen zijn uitgerust. We hebben ze bij dezelfde aanbieders gehaald”, vertelt Schwagermann.
Zuiging
Dat de systemen echt heel dicht bij de realiteit komen, blijkt wel tijdens het varen met de simulatoren. “Kijk maar eens wat er gebeurt als je gas geeft”, zegt docent van der Straaten. Hij drukt de regulateur naar beneden. Het geluid van de motoren zwelt aan, de snelheid van het schip loopt op en de golven aan de kop worden groter.
Een grote binnenvaarttanker vaart aan de rechterkant vlak langs het schip. “Je moet net als in het echt opletten dat je nu niet richting die tanker wordt gezogen.”
Opeens daalt er mist in, gevolgd door een verblindende, laag hangende zon waarna het weer plots omslaat in een sneeuwstorm. Binnen de kortste tijd zijn de ramen compleet ondergesneeuwd. De ruitenwissers beginnen druk te wissen. Projectmanager simulatoren Joep Bonten weet duidelijk van geen ophouden. De sneeuwstorm is nog niet weggetrokken of er breekt brand uit op de tanker die net voorbijkwam.
Realistisch
Doordat de docenten de simulaties zelf in de hand hebben, kunnen ze leerlingen leren omgaan met dit soort spannende situaties. “We kunnen alles simuleren: roeruitval, motoruitval, brandjes, verzin het zelf maar”, zegt Schwagermann. “In de praktijk maak je zoiets hooguit vijf keer in twintig jaar mee.”
De scenario’s die de docenten kunnen bedenken zijn onbeperkt, beweert Schwagermann. Locatie, diepgang, soort schip, rust op de rivier of juist extreme drukte… alles kan. Hij benadrukt dat het daarom wel cruciaal is dat de docenten veel ervaring uit de binnenvaart met zich meebrengen. “Je moet natuurlijk wel weten wat realistische situaties zijn. Als je dan geen echte binnenvaartervaring hebt kan dat heel erg lastig zijn.”
Juiste keuzes
“Kort samengevat zijn simulatoren beter in staat dan normale lessen in het overbrengen van inzichten en ervaringen”, zegt Jeroen Pruyn, universitair hoofddocent rederijkunde en scheepsbouw aan de TU Delft en lector Maritieme Innovatie aan de Hogeschool Rotterdam. Hij heeft onderzoek gedaan naar het nut van simulatoren in het onderwijs. Hij stelt dat simulatoren effectiever zijn dan praktijkervaring, omdat je specifieke situaties achter elkaar kunt doorlopen en niet van het toeval afhankelijk bent om iets te kunnen ervaren.
“Een bijkomend voordeel is dat je ook gevaarlijke situaties kunt oefenen, aangezien je alleen digitale schade vaart”, aldus Jeroen. “Dit kan ervoor zorgen dat de student onder stress wel de juiste keuzes maakt door deze ervaringen.”
Toch ziet hij ook een nadeel in het oefenen op simulatoren. Omdat het een spel blijft, en er niks kapotgaat, kan de student daardoor de neiging krijgen ook op die manier te gaan spelen. “Maar dat kan natuurlijk voorkomen worden door een hoog realisme en goed toezicht.”
Eerste les
Studenten die klaargestoomd worden met de simulator, zullen uiteindelijk collega’s van de nu varende schippers worden. Die kijken vanuit het werkveld positief tegen de simulatoren aan. “Als je altijd op een duwstel naar Duisberg hebt gezeten, kun je niet alle situaties aan boord leren. De praktijk zal allicht wat anders zijn dan een simulator, maar het is een heel mooie basis”, vindt Robert van Wijngaarden, schipper van de Salire. “Ik zou het stiekem ook wel leuk vinden om de simulatoren te proberen.”
De docenten kunnen in ieder geval niet wachten tot de monteurs klaar zijn met het testen van de simulatoren. “Toen mijn les wat eerder was afgelopen ben ik toch even met de studenten gaan kijken”, vertelt een van hen. Ze zullen nog heel even geduld moeten hebben, 11 februari is de eerste les gepland.
