De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) vond onlangs per toeval tijdens een reguliere controle aan boord van een bulkcarrier gasmaskers met asbesthoudende filterbussen. De bemanning gebruikte deze maskers als beschermingsmiddel als ze in het ruim het fosfinegehalte controleerden.
De inspecteur vermoedde dat het om asbesthoudende Sovjet-filterbussen ging. Met toestemming van de kapitein is een sample genomen. Uit laboratoriumonderzoek bleek het inderdaad te gaan om asbesthoudende filters.
Verkoop via internet
Op internetplatforms, zoals Marktplaats en op vintagemarkten, blijken de gasmaskers inclusief de filterbussen populair bij consumenten. In 2021 waarschuwde de inspectie consumenten al voor internetadvertenties waarin (leger)kisten met deze gasmaskers en filterbussen te koop werden aangeboden.
De ILT ziet nu dat deze gasmaskers met asbesthoudende filterbussen worden gebruikt in de zeevaart. In de afgelopen anderhalf jaar is het drie keer voorgekomen dat scheepvaartinspecteurs aan boord van buitenlandse schepen per toeval stuitten op deze asbesthoudende filterbussen. Aangezien blootstelling aan asbestvezels ernstige gezondheidsrisico’s met zich meebrengt, onderneemt de ILT actie. Het zoekt nu de publiciteit en gaat in gesprek met brancheverenigingen, de European Maritime Safety Agency (EMSA) en de International Maritime Organization (IMO) om op de gevaren te wijzen.
Asbest
Asbest is een natuurlijk mineraal dat is opgebouwd uit kleine vezels. Het is zeer slijtvast en bestand tegen vocht en chemicaliën. Ook is het isolerend (warmte en elektriciteit), hittebestendig en brandwerend. Daarom werd asbest veel in de bouw gebruikt, maar ook in uiteenlopende producten.
Inademing van asbestvezels kan longkanker, longvlies- en buikvlieskanker (mesothelioom) en stoflongen (asbestose) veroorzaken. De ILT adviseert om de maskers met filterbussen direct luchtdicht verpakt, in een dubbele laag plastic af te voeren als asbesthoudend materiaal.
Verbod
Sinds 1 juli 1993 geldt een asbestverbod en mogen bedrijven geen asbest meer gebruiken, vanwege de risico’s voor de volksgezondheid. Zij mogen ook geen asbest of asbesthoudende producten meer verkopen, importeren, weggeven, opnieuw toepassen of bewerken. In de Europese Unie geldt een asbestverbod sinds 2005. In de internationale zeevaart zijn dit soort asbesthoudende materialen al sinds 2002 verboden.
Het toezicht van de ILT is erop gericht dat partijen het asbest – dat in het verleden is toegepast in de industrie, schepen, treinen, wegen et cetera – op een veilige manier verwijderen en afvoeren en niet opnieuw gebruiken of doorgeven aan anderen. Om te voorkomen dat er nieuwe asbesthoudende producten op de markt komen, houdt de ILT ook toezicht op het importverbod. Ongecontroleerde import van ongekeurde producten uit landen waar geen algeheel asbestverbod geldt, vormen een gezondheidsrisico voor de Europese consument.
