De binnenvaart is officieel is opgenomen in het Netwerk van Immaterieel Erfgoed Nederland. Dat is gebeurd op initiatief van Jos Hubens van Vereniging De Binnenvaart. De erkenning onderstreept volgens hem “het unieke culturele en historische belang van de binnenvaart in Nederland, een traditie die al eeuwenlang een fundamentele rol speelt in onze transportsector en de ontwikkeling van talloze schippersfamilies”.
De binnenvaart heeft een rijke geschiedenis die teruggaat tot de tijd van de schippersgilden in de 19e eeuw. Van oudsher was het een familiebedrijf, waarbij zowel man als vrouw aan boord betrokken waren bij het varen en het laden en lossen van de lading. Dit leidde volgens Vereniging De Binnenvaart tot “een unieke verstrengeling van gezinsleven en werk, wat de binnenvaart tot een uitzonderlijk cultureel fenomeen maakte. Generaties schipperskinderen groeiden op aan boord van schepen, leerden de kneepjes van het vak en ontwikkelden vaardigheden die essentieel waren voor het succesvolle beheer van hun schepen.”
Traditie
Deze traditie werd door de jaren heen doorgegeven en veranderde met de komst van moderne technieken en ontwikkelingen. Waar vroeger het leven aan boord volledig geïsoleerd was van de wal, bracht technologische vooruitgang zoals radio’s, marifoon, mobiele telefoons en internet het gezinsleven steeds meer in contact met de buitenwereld. Hierdoor is het leven aan boord veranderd, met een afnemende vanzelfsprekendheid dat kinderen in de voetsporen van hun ouders treden.
Toch blijft de binnenvaart onmisbaar in de hedendaagse transportsector, stelt de vereniging. “Schippersfamilies combineren nog steeds verschillende ambachten, variërend van navigatie, ladingbeheer en onderhoud tot het ontwikkelen van creativiteit en vindingrijkheid in het oplossen van dagelijkse uitdagingen. Dit alles vindt plaats tegen de achtergrond van het prachtige decor van rivieren en waterwegen, waar schepen dagelijks de aderen vormen van de economie.”
Erkenning
De erkenning van de binnenvaart als immaterieel erfgoed is volgens Vereniging De Binnenvaart “een belangrijke stap in het behoud van dit rijke culturele erfgoed. Het onderstreept niet alleen de waarde van de tradities en het leven en wonen aan boord, maar ook de unieke band tussen schippers en hun omgeving. Hoewel veel schippersfamilies tegenwoordig ook een woning aan de wal hebben, blijft het gevoel van vrijheid en verbondenheid met het water een centraal element in hun bestaan.”
De officiële erkenning eert de geschiedenis van de binnenvaart én haar hedendaagse betekenis. “We hopen dat dit zal bijdragen aan het behoud en de doorontwikkeling van deze waardevolle cultuur voor toekomstige generaties. De binnenvaart is meer dan alleen een transportmiddel – het is een levendige gemeenschap, een familiegeschiedenis en een bron van nationale trots.”
Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland
Het initiatief tot de opname in het Netwerk van Immaterieel Erfgoed Nederland kwam van Jos Hubens. Aanmelden kan alleen door beoefenaars of direct betrokkenen.
Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland bevestigde onlangs dat de binnenvaart aan de criteria voor immaterieel erfgoed voldoet zoals gesteld in het UNESCO Verdrag inzake de bescherming van immaterieel cultureel erfgoed, en heeft de aanmelding zichtbaar gemaakt op: www.immaterieelerfgoed.nl.
