De communicatie tussen schepen kan worden verbeterd door invoering van één gemeenschappelijke taal in de binnenvaart. Dat de communicatie nu tekortschiet, is een van de meest voorkomende oorzaken voor ongelukken. Dat concludeert Intergo in het vandaag verschenen rapport Human factors root causes of accidents in inland navigation: Organisational Aspects.
Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het IWT-platform, waarin de branche via EBU en ESO op Europees niveau samenwerkt. Ook IVR, de internationale vereniging van nationale organisaties van de binnenvaart, transportverzekering en scheepsexpertise, was erbij betrokken. Ook vermoeidheid en stress bij de bemanning, onvoldoende kwalificatie van het personeel aan boord en specifieke waterwegsituaties zijn belangrijke oorzaken van ongevallen in de binnenvaart.
Menselijke factoren
Dit rapport is het verslag van fase 2b. Eerdere publicaties veroorzaakten nogal wal opschudding in de branche: schippers vonden dat de oorzaken te veel op het conto van de bemanning werden geschreven. In fase 1 van het onderzoek werd door het toenemend aantal ongevallen en schadeclaims specifiek naar de menselijke factoren gekeken. Toen concludeerde Intergo op basis van gesprekken met mensen uit de binnenvaart dat bij 70 tot 80 procent van de incidenten menselijke factoren in het spel zijn. Vervolgens heeft het Europese IWT Platform opdracht gegeven voor de tweede en verdiepende fase.
Eind 2021 verscheen het onderzoek naar de interactie tussen mens en machine in de stuurhut. Nu is vooral gekeken naar organisatorische aspecten als plausibele hoofdoorzaken: communicatie, vermoeidheid en stress, specifieke waterwegsituaties, kwalificatie van de bemanningsleden. Intergo constateert diverse tekortkomingen.
Eén nautische taal
Organisatorische menselijke factoren hebben volgens het Nederlandse onderzoeksbureau impact op de algehele communicatie en planning en daarmee ook op de operationele risico’s en veiligheid. Zo gaat het in de communicatie tussen schepen geregeld fout doordat weinig gebruik wordt gemaakt van standaard communicatieprotocollen en er geen gemeenschappelijke taal wordt gebruikt.
De eerste aanbeveling uit het nieuwste rapport van Intergo is om protocollen en richtlijnen voor VHF- communicatie in de binnenvaart bij te werken en te verbeteren, inclusief een overgang naar één gemeenschappelijke nautische taal in het hele ecosysteem van de binnenvaart.
Periodieke bijscholing
Er is noodzaak voor een levenslange persoonlijke ontwikkeling van bemanning maar ook van andere werkenden in de sector – onder meer in de vorm van periodieke bijscholing, verwoorden IWT Platform en IVR een van de andere uitkomsten. “Een onvolwassen operationele risicocultuur, beperkte vaardigheden van minder ervaren bemanningsleden aan boord, et cetera kunnen bijdragen aan ongevallen. De rol van schippers wordt benadrukt vanwege hun eindverantwoordelijkheid voor een veilige navigatie en operatie, maar zij zijn afhankelijk van andere partijen in de keten.”
Als de bemanning onder druk staat, kan dit onbedoeld leiden tot operationele risico’s, “waaronder veiligheid, bijvoorbeeld onvoldoende reisplanning, varen onder uitdagende omstandigheden of suboptimale werk-rustschema’s”. Tenslotte blijkt dat ook specifieke vaarwegsituaties bijdragen aan ongevallen. Al zoet men dat maar in beperkte mate als een probleem.
Betere begeleiding
De tweede aanbeveling uit het rapport is het ontwikkelen van “een integrale visie op levenslange persoonlijke ontwikkeling van bemanningsleden en betrokkenen in de binnenvaart met betrekking tot management en ondernemerschap inclusief niet-technische vaardigheden”. Bemanningsleden in opleiding zouden beter begeleid moeten worden tijdens het varen en er zou meer praktijkervaring in het onderwijs moeten komen.
De derde aanbeveling is om de mogelijkheden te onderzoeken om de verantwoordelijkheid voor tijdgebonden operaties te verdelen binnen het ecosysteem van de binnenvaart over alle partijen in de keten. Dat moet iets doen tegen vermoeidheid, stress en afleiding aan boord.
Vermoeidheid en afleiding
In de eerdere fase was expliciet aandacht gevraagd voor de cultuur in de sector, aldus IWT Platform en IVR. “De rol van binnenvaartoperators, planning, situatie op terminals, administratieve processen en reisvoorbereiding kunnen een hoge operationele druk veroorzaken waardoor de werkdruk, afleiding en mogelijk vermoeidheid van schippers toeneemt. De resultaten van de vragenlijst bevestigden het belang van vermoeidheid en stress. Afleiding door media wordt als belangrijkste oorzaak gezien, gevolgd door een suboptimaal werk-slaapritme, multitasking en te veel taken die door dezelfde persoon moeten worden uitgevoerd. Daarnaast noemen respondenten de vele werkuren en druk van buitenaf als belangrijke oorzaken.”
Rol van de stuurman
De vierde aanbeveling is om aandacht te schenken aan de rol van de stuurman en op de minimale vereisten aan informatie en automatisering die voor een dergelijke positie nodig zijn, “inclusief routeplanning, conventies voor minimale vrije ruimte boven en onder het schip. Ook het gebruik van niet-taakgerelateerde systemen, zoals sociale media en televisie zou onderdeel van deze visie moeten zijn.”
De vijfde aanbeveling die Integro ten slotte doet komt nog uit fase 1 van het onderzoek: het ontwikkelen van een Europese centrale ongevallendatabank met duidelijke definities en algemene informatie, om te leren van ongevallen en om herhaling in de toekomst te voorkomen.
Ben een professionele dwarsligger, maar met dit ertikel ben ik het nou eens helemaal eens.
Gaat alleen nooit gebeuren, das wel jammer.
Zolang we allemaal Calimero spelen en geen gezonde balans brengen in de relatie tussen opdrachtgevers en vervoerders is er geen geld genoeg, en missen we de ballen om bijvoorbeeld iets later aan te komen omdat de vaar realiteit hierom vroeg.