Eind jaren 80 brak ondanks of dankzij de Granaria-affaire de milieuzon door, want er kwam aandacht voor de sector en erkenning van het schip als alternatief voor de oprukkende truck, dertig jaar geleden nog iets meer stinkend en gevaarlijk dan nu.
‘Modal shift’ werd de nieuwe mode, maar bleek minder maakbaar dan verwacht. In de loop der jaren verschoof de focus naar verbetering van de concurrentiepositie en uiteindelijk de vergroening van de vloot.
Meer lading moest de binnenvaart zelf maar doen, dat was immers in het belang van de binnenvaart?
Is dat wel zo? De binnenvaart is geen bedrijf, het is de verzameling van heel veel bedrijven en elk afzonderlijk bedrijf heeft er weinig belang bij als er in totaliteit meer lading over water wordt vervoerd. Als er meer vraag is, dan neemt vanzelf het aanbod toe. Dus hoe meer lading, hoe meer schepen, hoe meer bedrijven en hoe groter de koek wordt, hoe meer ervan willen eten.
Als de binnenvaart er zelf geen belang bij heeft, wie heeft er dan wel belang bij meer vervoer over water? De maatschappij. Het is dus een maatschappelijk belang dat er meer goederen over water gaan. Toch kunnen maar twee zaken de steun van de overheid tegemoet zien: vergroening en innovatie (wat niet zelden op hetzelfde neerkomt). Voor beide is er wel wat te zeggen dat dit op de eerste plaats de verantwoordelijkheid van de ondernemers is (al zijn de eisen voor vergroening zo hoog dat een ‘deal’ met de overheid wel nodig is). Maar de modal shift is een maatschappelijk belang. Dat hoort een minister belangrijk te vinden.
Minister, wat heeft u bijgedragen aan meer vervoer over water?
“Ik heb een green deal met de binnenvaart gesloten.”
Wordt daardoor meer over water vervoerd?
“Dat ligt aan de binnenvaart zelf. Als de binnenvaart niet gaat samenwerken, is het een ‘losing game’.”
Dat klinkt catchy, maar er spreekt weinig waardering uit voor de bestaande vloot. Is het niet zo dat de binnenvaart als entiteit – vergroend of niet – gewoon veel beter is voor de samenleving dan het wegvervoer?
“Een moderne, groene binnenvaart is toch ook beter in de concurrentie? Dan groeit de lading vanzelf.”
Het vervoer verschuift eerder naar het wegvervoer, het aandeel binnenvaart in de modal split is niet toegenomen, hoewel de Nederlandse vloot geldt als de modernste ter wereld en er zeer succesvolle samenwerkingsverbanden zijn.
“Je ziet: samenwerken loont.”
Conclusie: de binnenvaart zal het zelf moeten doen.
“Dat zeg ik.”
