Voor het eerst in 24 jaar bouwde Urk weer een grote kotter. De Z575 Janneke gaat vanuit Zeebrugge vissen onder Belgische vlag, met twinrig en matten. Eigenaar Jelle Hakvoort staat positief in de visserij en legt een kansrijke basis voor zijn kinderen, de derde generatie, om het familiebedrijf later gezond kunnen voortzetten. Dat heet heel toepasselijk Rederij De Toekomst.
Dat gebeurt al dan niet met het huidige schip, een Eurokotter die Z57 Hein Senior heet, als tweede schip. Bewust heeft Jelle Hakvoort voor Urk gekozen om het schip te bouwen; daar zit volgens hem de visserijkennis die voor een modern schip met de nieuwste snufjes nodig is. Albert Hartman, manager van VCU, deed dan ook de bouwbegeleiding. “Een versterking voor het maritieme cluster op Urk.”
Urker samenwerking
Hoofdaannemer is Werft. De cascobouw is verzorgd door VCU TCD. De elektrische installatie werd geleverd door Piet Brouwer Elektrotechniek. De betimmering is van De Flux, de nautische apparatuur van De Boer Marine. Het straal- en schilderwerk is verricht door Straalbedrijf Flevoland en het sanitair en de koeling verzorgde ITech. VCU en RI&S verzorgen de veiligheid aan boord.
“Geen elektrische of hybride aandrijving, maar een zuiniger diesel aandrijving. Dat is voor kleine schepen nog steeds de schoonste oplossing,” stelt Jelle Hakvoort. “In de toekomst zal dat echt wel gaan veranderen.” Elektrisch wordt ook nog niet betrouwbaar geacht voor de verre buitengebieden rond Ierland.
De Janneke heeft een Yanmar 6N21AW van 736 kW en circa 800 toeren met een Duitse ZF-koppeling type ZF W10220 met 97 toeren op de schroef. Het vermogen is dus de helft van een traditionele grote Nederlandse boomkotter.
Dieseldirect
Er is gedegen vooronderzoek gedaan. In Japan zijn uitgebreide motortests bezocht. De redenen om voor dieseldirect te kiezen zijn eenvoudig: het lage toerental, de grote literinhoud, het rendabele gasolieverbruik… Het speelt allemaal een rol. Net als dat het een mechanische motor is waaraan je zelf veel onderhoud kunt doen.
“Elektrisch heeft nu nog tweemaal verlies van capaciteit ten opzichte van diesel direct”, stelt Hakvoort. “Waterstof heeft nog te veel beperkingen in verkrijgbaarheid en er zit een prijskaartje aan.”
Het schip heeft een schroef van 3,40 meter, een trekkracht van 21 ton en de snelheid is 10 knopen. De twee lessenaars en het 360 graden zicht zorgen ervoor dat het schip gemakkelijk vaarbaar is tijdens het werk.
Twee zoons en een schoonzoon werken in het familiebedrijf, samen met een gemotiveerde bemanning. Jelle Hakvoort gaat zelf vissen met het nieuwe schip. “We moeten positief in de markt staan met de nieuwste technieken en veel data verzamelen over het vissen”, zegt hij. “Dan is het in de toekomst ook goed te doen voor de jongere opvolgers. Zij hebben dan een schip met weinig gasolieverbruik en een goede opbrengst.”
Misschien niet de grootste vangst, zoals vroeger, maar wel rendabel. “Dit schip is circa 16 meter korter dan de echt grote schepen, en dus veel zuiniger.”
Soepeler regelgeving
“De mogelijkheden in België zijn beter voor de visser.” Dat is de reden waarom het Belgische Zeebrugge als thuishaven is gekozen. “Vroeger ging het zo goed met de visserij dat ze alles zelf regelde. Nu blijft Nederland qua organisatie en sociaal vangnet achter. Eigenlijk is het nog vooroorlogs”, zegt Jelle Hakvoort. “De overheid moet participeren om het opnieuw goed van de grond te krijgen. Ik ben 28 jaar met mijn hobby bezig geweest.”
Samen met drie participanten is VCU vier jaar geleden een eigen werf voor Urk begonnen, om kennis en kunde te behouden. Uiteraard gezamenlijk met andere Urker ondernemers. VCU heeft een kwart van de aandelen.
“Jelle Hakvoort heeft gevraagd of wij dat wilden begeleiden: een multifunctioneel vissersschip”, zegt Albert Hartman. “Een vissersschip met rechten op tong en schol met boomkor en twinrig voor kreeften.”
Het is een compleet nieuw model onderwaterschip, een combinatie van de MDV en een boomkorschip. “Alle nieuwe zaken moeten economisch en ecologisch in balans zijn voor de grote stap voorwaarts.”
Nieuw ontwerp
De motor is in een proefopstelling getest in Japan – op uitstoot en vermogen – en na akkoord naar Nederland gebracht en ingebouwd. “Zelfs het casco hebben we zelf gebouwd”, vertelt Albert Hartman. “Vanwege de snelheid, kwaliteit en bedrijfszekerheid die we wilden realiseren.”
“Als je naar de saneringen kijkt, moet je je afvragen: wat kan je nu met een nieuw schip doen? Het schip is ontworpen naar de nog overgebleven visserijgebieden. “Een plek op zee wordt steeds belangrijker en schaarser.”
“Waar het om gaat: er is een negatieve spiraal, maar wij zien het gloren aan de horizon”, zegt Albert Hartman. “Dit is eigenlijk een pilot voor de nieuwe visserij.”
Puls is politiek afgeschoten maar niet uitgesloten is dat die techniek zomaar terug kan komen. “Wij moeten ons leren vermarkten, daar is de visserij niet goed in. Dat kostte 53 schepen slopen en 86 pulsvissers die moesten stoppen”, analyseert Jelle Hakvoort. De visser investeert opnieuw met liefde. “We moeten verse vis uit de Noordzee hebben. Van de Zuidpool vis overvliegen is zeker niet goed voor de ecologische footprint.”
De visserij verandert voortdurend. De afgelopen weken hebben ze doorlopend inktvisnetten gemaakt. “Het tij verandert, dan moet je de bakens verzetten.”
