Maandag 5 februari vierde De Vlaamse Waterweg een belangrijke mijlpaal: met de afbraak van de ‘Bananenbrug’ in Wijnegem is het Albertkanaal nu van begin tot eind helemaal geschikt voor 4-laags containervaart.
Zodoende staat niets verdere groei van de binnenvaart via het Albertkanaal in de weg, aldus De Vlaamse Waterweg. In elk geval geen bruggen. Sinds 2007 werden er maar liefst vijftig gesloopt, vervangen of verhoogd tot een doorvaarthoogte van 9,10 meter.
Na de afbraak van de brug in Wijnegem eind januari werd op 5 februari met een maidentrip duidelijk gemaakt dat containerbinnenvaart met vier lagen nu mogelijk is. Het Albertkanaal wordt volgens de vaarwegbeheerder “meer dan ooit een watersnelweg tussen zeehavens en het hinterland”.
Strategisch belang
Met bijna 40 miljoen ton vervoerde lading per jaar – het equivalent van zo’n 2 miljoen vrachtwagens – is het Albertkanaal economisch de belangrijkste vaarweg van Vlaanderen, geeft De Vlaamse Waterweg het belang aan. Het kanaal is daarmee in Vlaanderen goed voor meer dan 50 procent van het vervoer over water. Het kanaal is in meer opzichten van belang. Ook strategisch: het is een cruciale achterlandverbinding voor Port of Antwerp-Bruges en maakt deel uit van het Europese kernnetwerk.
Ook de Vlaamse minister van Mobiliteit en Openbare Werken Lydia Peeters benadrukte bij de viering op 5 februari het belang van de opwaardering van het kanaal. Zowel voor de mobiliteit als het klimaat. “Het Albertkanaal is een ongelooflijke economische troef, een economische slagader langs en op het water. Nu alle bruggen verhoogd zijn, biedt het Albertkanaal meer dan ooit opportuniteiten voor inlandterminals en bevrachters om in te zetten op vervoer over water.” De minister gaf vaarwegbeheerder De Vlaamse Waterweg een pluim: “Mijn waardering voor de realisatie van dit ambitieuze project gaat in de eerste plaats naar De Vlaamse Waterweg die bij de herbouw van de bruggen niet enkel oog had voor de doelstelling van de binnenvaart maar projecten realiseerde die ook een zegen zijn voor weggebruikers en fietsers en sommige zelfs voor de fauna. De uitstekende samenwerking met 24 steden en gemeenten, met Infrabel, AWV en tal van andere instanties was hierbij essentieel.”
Titanenwerk
De Vlaamse Waterweg verhoogde niet enkel de doorvaarthoogte maar vergrootte ook de kanaalbreedte ter hoogte van de bruggen wat de veiligheid en vlotheid van alle binnenvaart ten goede komt.
“Het was een boeiend en intensief traject over heel wat jaren maar wat we realiseerden spreekt dan ook tot de verbeelding”, aldus Chris Danckaerts. Hij is gedelegeerd bestuurder van De Vlaamse Waterweg. “Op het grondgebied van 24 steden en gemeenten realiseerden we vijftig brugprojecten die ware landmarks zijn. Wegbruggen, spoorbruggen en fietsbruggen die beantwoorden aan alle ontwerp- en comforteisen. Een titanenwerk in uitstekende samenwerking tussen overheden, aannemers en ontwerpers. De bouw van een wegbrug en fietsbrug in Wijnegem is het sluitstuk van dit indrukwekkende traject.”
Volgens Koen Anciaux, voorzitter van de raad van bestuur van De Vlaamse Waterweg, profiteert niet alleen de binnenvaart van de verruiming van het kanaal. “Door de verhoging van de bruggen krijgt ook shortsea shipping op het Albertkanaal betere kansen. De verruiming van de kanaalbreedte maakt dat binnenvaart nog veiliger en vlotter kan. Een grotere vervoerscapaciteit, verhoogde veiligheid en vlottere scheepvaart zijn verenigd in dit ene project. Het rendement van containerbinnenvaart neemt beduidend toe wat een boost moet geven aan een verhoogde modal split ten gunste van de binnenvaart.”
Vijftig bruggen
In totaal heeft de Vlaamse vaarwegbeheerder sinds 2007 maar liefst vijftig bruggen aangepakt. Ze werden vervangen of aangepast. In 2012 werd het Albertkanaal opgenomen in het Europese Ten-T-programma. Deze Europese erkenning opende de weg naar (meer) financiële steun van de Europese Commissie. Dat zorgde voor een versnelling van het project.
De publiek-private samenwerking voor de verhoging van vijftien bruggen zorgde daarna voor een tweede boost. “Het project was niet enkel een sterk staaltje op technisch vlak. De Vlaamse Waterweg kon dankzij sterke dossiers rekenen op heel wat Europese financiering en dankzij creativiteit werden vijftien bruggen gerealiseerd via twee PPS-projecten. Op die manier hielden we het totale project voor het verhogen van de bruggen op schema. De publiek-private samenwerkingen en de steun van Europa hebben ons in staat gesteld om in recordtijd de bruggen te verhogen”, vertelt gedelegeerd Chris Danckaerts.
“Vandaag blikken we terug op een ge(s)laagd project! We zijn ervan overtuigd om zo nog meer ondernemingen te overtuigen om de binnenvaart in te schakelen in hun logistieke keten.”
Waterkrachtcentrales
In de afgelopen jaren is meer geïnvesteerd in het Albertkanaal. Onder meer in de bevaarbaarheid. Zo zijn de sluizencomplexen in Diepenbeek, Hasselt, Ham en Olen uitgerust met gecombineerde pompinstallaties- en waterkrachtcentrale die het Albertkanaal op peil houden bij waterschaarste en groene stroom opwekken bij wateroverschot.
Dankzij de speciale pompen hebben schepen langer voldoende diepgang. Dat verbetert de inkomsten voor binnenvaartondernemers en versterkt de betrouwbaarheid van vervoer over water.
Bij wateroverschot functioneren de installaties als waterkrachtcentrale. Ze leveren stroom voor de sluizen en daarbovenop nog eens 3 miljoen kWh, wat ongeveer gelijkstaat met het jaarverbruik van duizend gezinnen. Ook op de overige sluizen van het Albertkanaal, in Genk en Wijnegem, worden pompinstallaties en waterkrachtcentrales gebouwd.
Het kanaalvak Wijnegem-Antwerpen wordt de komende tijd ook nog verruimd, zodat schepen tot CEMT-klasse VIb er kunnen varen. Dan gaat het om duwkonvooien tot 10.000 ton en met maximaal vier duwbakken. Dit vergt de verbreding en verdieping van het kanaal en aanpassing van de oevers.
