In 2024 bestaat de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij (KNRM) 200 jaar. Vandaag (11 november) start op de 199e verjaardag een vol en feestelijk jubileumjaar met activiteiten, evenementen en campagnes voor vrijwilligers, donateurs en het algemeen publiek.
Dit bijzondere jaar staat in het teken van terugkijken op 200 jaar reddingtraditie en vooruitkijken: wat zijn de innovaties en uitdagingen in de komende 200 jaar? Maar het belangrijkste doel is en blijft: het redden en voorkomen van slachtoffers op zee én ruime binnenwateren.
Kosteloos en vrijwillig
Er is veel veranderd sinds 1824: van roeireddingboten naar hypermoderne schepen en van reddingvesten van kurk naar speciale overlevingspakken. Wat altijd hetzelfde is gebleven is dat KNRM’ers het werk geheel kosteloos en vrijwillig doen. Sinds de oprichting van KNRM zijn er meer dan 30.000 vrijwilligers betrokken geweest bij de KNRM.
“Het is ongelofelijk hoe de operatie is veranderd… Toen ik in 1973 op mijn 16e betrokken raakte bij de Redding Maatschappij gingen we nog te werk met een simpel kompas”, vertelt oud-redder op Schiermonnikoog, Gert-Jan Klontje (66).
Na 47 jaar KNRM is hij optimistisch over de toekomst: “Wij begonnen met twaalf man op Schiermonnikoog en navigeerden met een kompas. Nu is het modernste materieel ter beschikking en zijn er ruim dertig redders op het eiland: jonge vrouwen, mannen, dokters, leraren: zovelen voelen zich verbonden met de KNRM: dat is fantastisch. Ik zeg altijd: Wil je mensen helpen, hou je van water én wil je avontuur beleven? Word dan vrijwilliger bij de KNRM, of donateur natuurlijk.”
De KNRM opereert al sinds haar oprichting in 1824 bewust zonder steun van de overheid en kan haar werk doen dankzij donateurs, nalatenschappen en giften. Op dit moment zijn er 1.400 vrijwilligers verbonden aan de KNRM.
“Dan word je heel stil”
“Ik kan mij nog een reddingsactie uit oktober 2006 herinneren met windkracht 10 tot 11: een klipper moest het anker afsnijden en er knapte ook een mast waardoor het schip onbestuurbaar werd. De omstandigheden waren ronduit woest.
Tegelijkertijd kregen we een melding van een cementtanker zwaar in de problemen. Omdat wij al bezig waren, schoten onze collega’s van Ameland te hulp. Terwijl wij nog bezig waren met de klipper richting Lauwersoog, verloor de Kustwacht het contact met de KNRM-collega’s van Ameland: zij waren drie keer over de kop geslagen bij die cementtanker. Dan word je heel stil.
Wonder boven wonder waren zij op eigen kracht in de geul richting Lauwersoog gekomen. Ze werden uiteindelijk veilig aangetroffen, wat veel vertrouwen gaf. Zelfs als een reddingboot omslaat, blijven materieel en de mensen veilig!”
Particulier initiatief
Tot 1824 bestond er langs de Nederlandse kust geen reddingsorganisatie. Een initiatief waarbij de Nederlandse staat in 1809 roeireddingboten ter beschikking stelde, liep op niks uit door gebrek aan lokale motivatie en toezicht.
Een noodlottige reddingsactie door een aantal kustbewoners van Huisduinen in 1824 veranderde alles. Het was de aanleiding om een zelfstandige reddingsorganisatie op te richten. Met steun van particulieren en rederijen werd de basis gelegd voor wat nu nog steeds het succes bepaalt van de KNRM: vrijwillige bemanningen, kosteloze hulp, zonder overheidssteun en maximaal gericht op de veiligheid aan boord van de reddingboten, al 200 jaar lang.
Meer bekendheid
Het jubileumjaar wordt gebruikt om meer bekendheid te geven aan het werk van de KNRM in al zijn facetten. “Van de Search and Rescue (SAR) op 45 reddingstations, de kusthulpverlening, de strandbewaking op de Friese Waddeneilanden door onze lifeguards en de wereldwijde medische adviezen aan zeevarenden door onze Radio Medische Dienst.”, aldus directeur Jacob Tas.
“Als meer Nederlanders donateur worden of op andere manieren het reddingswerk steunen, kan de KNRM ook in de toekomst mensen en dieren in nood blijven helpen en redden. Zo blijven we ook de komende 200 jaar, op een veilige manier, het land van water.”
Het jubileumjaar loopt van 11 november 2023 tot 11 november 2024, de officiële verjaardag van de KNRM. Het overkoepelende thema is ‘omringd door het verleden, op weg naar de toekomst’.
Hoogtepunten jubileumprogramma
- Januari 2024: Singer-songwriters Stef Bos en Fleur Raateland lanceren, met producers Jochem Fluitsma en Eric van Tijn, het nummer ‘Wat als de storm komt’. De videoclip bij dit nummer is opgenomen in Harlingen, Westkapelle, en op Neeltje Jans (Oosterschelde), Marken en Texel. Het schetst een uniek beeld van 200 jaar KNRM in een land van water.
- Begin 2024: Fisherman’s Friend waardeert de kracht en vastberadenheid van de mannen en vrouwen van de KNRM en lanceert daarom de podcast serie ‘Redders op Zee’. Presentator Roelof Hemmen neemt luisteraars mee langs indrukwekkende reddingsverhalen.
- Februari 2024: Opening exposities over KNRM 200 jaar in twaalf maritieme musea, waaronder Het Scheepvaartmuseum Amsterdam, Reddingmuseum Dorus Rijkers in Den Helder, het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen en het Maritiem Museum Rotterdam.
- 24 mei 2024: Lancering van het fotoboek Redders op Zee door Het Scheepvaartmuseum Amsterdam, de KNRM en Hannibal uitgeverijen. Recente foto’s door landschapsfotograaf Jeroen Hofman en portretfotograaf Robin de Puy en foto’s uit het rijke verleden van de KNRM vertellen het verhaal van 200 jaar Redders op Zee.
- 25 mei 2024: Reddingbootdag bij alle 45 KNRM-reddingstations. Extra, tijdelijk 46e reddingstation bij Het Scheepvaartmuseum Amsterdam met een grote nationale en internationale vloot van oude en nieuwe reddingboten.
- Mei 2024: YouTuber Govert Sweep wordt bemanningslid in opleiding en maakt een serie YouTube-afleveringen over zijn ervaringen, trainingen en reddingsacties.
- Mei 2024: Lancering van informatieborden bij alle reddingstations. Op de informatieborden wordt de geschiedenis van het reddingstation verteld in foto’s en tekst.
- 6-8 september 2024: Tijdens de zaterdagavondshow van de Wereldhavendagen Rotterdam staat KNRM 200 jaar centraal.
- 11-14 oktober 2024: Jubileumviering KNRM 200 jaar ‘Symfonie van het Water’ in Het Nieuwe Luxor Theater in Rotterdam. Een muzikale en visuele ode aan de KNRM, haar donateurs en vrijwilligers door Nederlandse topartiesten. Er zijn speciale voorstellingen voor donateurs en vrijwilligers.
Daarnaast lanceert PostNL een speciale jubileumzegel, slaat de Koninklijke Nederlandse Munt een herdenkingsmunt en wordt er een KNRM-tulp onthuld.
