ASV vraagt de Europese Commissie om alles in het werk te stellen om alle kleine schepen die er nog zijn te behouden. Dat is nodig om bevoorrading van fabrieken tijdens langdurige laagwaterperiodes op peil te kunnen houden en om te voorkomen dat er lading van het water naar de weg verdwijnt.
“Voor verladers wordt de keus uit verschillende scheepstypen te beperkt”, aldus de ASV, “wat al geleid heeft tot leveringsproblemen ten tijde van laag water”, staat in een brief van 21 september waarin de schippersorganisatie de noodklok luidt bij Europees Transportcommissaris Adina Vălean.
Technische voorschriften
De ASV vraagt de Europese Commissie om in ieder geval het zwaard van Damocles te verwijderen dat boven de hoofden van schippers met kleine schepen hangt: de ROSR-regels van de Centrale Commissie voor de Rijnvaart. Die technische voorschriften zijn helemaal niet of onbetaalbaar na te leven op oudere, kleine schepen, zo betoogt de ASV al jaren. “Ze zijn echter één op één zijn overgenomen door het ESTRIN (de regels vanuit de Europese Commissie, red.) zonder ze te toetsen op nut en noodzaak qua veiligheid en economische gevolgen in verband met bijvoorbeeld klimaatverandering”.
De redding kan het eenvoudigst en snelst door de crisishardheidsclausule in te voeren zoals ook in 2008 is gebeurd, stelt de ASV voor. “Vervolgens zal men substantiëlere maatregelen moeten nemen waarbij wij voorstellen terug te keren naar de oorspronkelijke werkwijze waarbij bestaande binnenvaartschepen alleen aan nieuwbouweisen moeten voldoen bij om-, ver- of nieuwbouw.”
Wrange vruchten
De ASV waarschuwt dat door de klimaatverandering de schommelingen tussen hoog en laag water op rivieren zullen toenemen. Daarom is er voldoende diversiteit van schepen nodig. “Met hoger water moeten er tenslotte andere schepen ingezet kunnen worden dan tijdens laag water. We weten dat, zeker bij de Rijn, er een extra probleem ontstaat vanwege het feit dat dit een gletsjerrivier is, waarbij de kleiner wordende gletsjers in de Alpen van de Rijn meer een neerslagrivier maken. Op deze klimaatontwikkeling had natuurlijk geanticipeerd moeten worden. Dit hadden wij ook verwacht van Europa maar zeker van de CCR die toch ooit opgericht is om de bevaarbaarheid van de Rijn te optimaliseren, en blokkades te slechten.”
Maar juist de Centrale Commissie voor de Rijnvaart is er volgens de Nederlandse schippersvereniging schuldig aan dat er slecht met de vaarwegen en met de noodzakelijke binnenvaartschepen omgesprongen wordt. “Dat de CCR willens en wetens een essentieel deel van de binnenvaartvloot – alle oudere, DUS alle kleinere schepen – uit de actieve vaart saneert, werpt zijn wrange vruchten af. Het zijn de schepen die nu zo nodig zijn, nu de grotere schepen hun lading niet meer mee kunnen nemen.”
Binnenvaartresolutie
De ASV wijst op de Binnenvaartresolutie die het Europees Parlement een jaar geleden aannam: “naar een toekomstbestendige binnenvaart in Europa”. Daarin geeft het parlement aan dat verschuiving van goederenvervoer over de weg naar de binnenwateren nodig is.
In de resolutie staat ook dat de binnenvaart “een efficiënt, betrouwbaar, veilig en klimaatbestendig infrastructuurnetwerk nodig heeft, vanwege het probleem van overstromingen en lage waterstanden, dat alleen maar zal verergeren als gevolg van de klimaatverandering”.
Kleine vaarwegen
Het Europees Parlement vroeg de Commissie ook om het onbenutte potentieel van de kleinere waterwegen te erkennen omdat daarmee de rechtstreekse concurrentie met het wegvervoer versterken kan worden. De ASV onderschrijft dat ingezet moet worden “op behoud en verbetering van alle, dus ook de kleinere vaarwegen, waarbij alle soorten, dus ook de kleinere schepen, van essentieel belang zijn om verladers vervoerszekerheid te kunnen bieden”.
Dat betekent volgens de ASV dat op zeer korte termijn een essentiële wijziging van het beleid nodig is. “Daarbij vinden we echter de CCR op ons pad, die blijft vasthouden aan het beleid zoals neergezet in het rapport Schepen van de toekomst, waarin omschreven staat waarom en hoe men zich van oudere (en dus alle kleinere) schepen zal ontdoen.”
Meer vervoer over de weg
In de binnenvaartvloot is al jaren een gestage achteruitgang van kleinere schepen aan de gang, deels afgedwongen door CCR/CESNI-regelgeving, stelt de ASV. “Maar ook achterstallig onderhoud, blokkades door stremmingen en spertijden, extreme handhaving ten opzichte van (vooral de kleinere) binnenvaartondernemingen, afnemende voorzieningen (ligplaatsen) en een negatief toekomstbeeld doen hun werk. Daardoor wordt de vloot eenvormiger en hebben verladers problemen om de schepen te vinden die geschikt zijn voor de vraag op dat moment.”
“Kleinere schepen kunnen niet vervangen worden door grotere schepen omdat die niet geschikt zijn voor die vaarwegen. Dat betekent dat er meer vervoer over de weg gaat dan nodig is, en dat zal snel toenemen.”
656 schepen verdwenen
Tussen 2011 en 2020 verdwenen er 656 schepen kleiner dan 2.000 ton: van 3868 naar 3212, dat is bijna 17 procent. In juli heeft de ASV Rijkswaterstaat en evofenedex gevraagd hoe nadelig dat is. Beide organisaties stellen volgens de schippersvereniging dat moeten minimaal alle (type) binnenvaartschepen moeten worden behouden die er nog zijn, vanwege de gewenste modal shift.
“Wij hopen dat u onze noodkreet ter harte wilt nemen”, vraagt de ASV aan Transportcommissaris Adina Vălean. “Niet alleen voor ons, die iedere dag zien dat goede binnenvaartschepen gesloopt worden, maar zeker ook voor een gezonde, veilige toekomst voor de Europese landen die gebruik kunnen maken van de binnenvaart.”
