Voor veel mensen komt het kennelijk als een verrassing dat covid-19 geen onderscheid maakt tussen rassen en klassen. Iedereen kan het krijgen. Daar staan de superrijken van deze wereld van te kijken. Toch een positief kantje aan dit akelige virus (er is overigens nog nooit een virus geweest dat dat onderscheid wel maakte).
Mocht deze gelijke behandeling je hoopvol stemmen, dan moet ik je teleurstellen, want het virus trekt zich bar weinig aan van de universele rechten van de mens. Zie de schijnbaar selectieve wijze waarop het te werk gaat als je het eenmaal hebt: de overlevingskans van zwakken, zieken, gehandicapten, zwaarlijvigen en ouderen is beduidend kleiner dan die van de jonge, gezonde, slanke medemens. Survival of the fittest (eigenlijk dom om juist nu sportscholen te sluiten, vind je niet?).
De natuur kent de mensen geen aparte rechten toe. Dat moeten we zelf doen. En dat doen we ook door geen onderscheid te maken bij de behandeling van zieken. We leven immers niet in een jungle (die hebben we gekapt om koeien te laten grazen). Toch kunnen we ons enigszins nostalgische verlangen naar het leven in de jungle af en toe maar slecht bedwingen. We leven ons in de economie helemaal uit door een soort van jungle te creëren, ook wel bekend als de vrije markt. Sinds de definitieve ineenstorting van het Oost-Europese communisme eind jaren 80 is die vrije markt immers de panacee voor alle denkbare problemen.
Nu een dergelijk universeel geneesmiddel in de gezondheidszorg ontbreekt en veel bedrijven behoorlijk klappen krijgen door alle maatregelen tegen de verspreiding van covid-19, gaan er stemmen op om ook in de economie die vrije markt te beteugelen.
Onze eigen binnenvaart is toch telkens weer het prachtigste voorbeeld waarin de contrasten zo scherp zijn en het jungle-gedrag van de marktpartijen zo voorspelbaar, dat je bijna de overheid zou vragen om in deze overzichtelijke proeftuin die vrijheid van de markt iets te beperken. Al is het maar voor even, als noodmaatregel voor een onmisbaar en scherpomlijnd onderdeel van de samenleving. Gewoon om te kijken wat er gebeurt. Stel je nou voor dat letterlijk alle partijen daar voordeel bij zouden hebben. Je concurrentverlader betaalt dezelfde prijs voor het vervoer van lading – is dat zo’n ramp? Of is het van levensbelang dat je profiteert van de pandemie?
Dus: even niet alleen de fittest, maar survival van iedereen. Dat zou toch een mooi voorbeeld zijn, een verrassende wending in de curve van vrachtprijzen en ladingaanbod.
Zitten we niet allemaal te wachten op zo’n verrassende wending?
