Als mijn kinderen speelden met het computerprogramma Sims voelden ze zich oppermachtig in de wereld waarin hun digitale vriendjes leefden. Kinderen vinden het fantastisch om die mensjes over het scherm te leiden.
Mensjes met een soort handvat boven hun hoofd, een 3-dimensionaal diamantje vol gegevens en tools. Van de week zag ik een foto van een willekeurige groep Chinezen in China die allemaal één of meerdere tags hadden met Chinese tekens. Ik moet eerlijk bekennen dat ik niet kan lezen wat er staat, maar het zal zeker voor sommigen relevante informatie zijn.
Het was een beeld van bewakingscamera’s zoals de Chinese overheid er één voor elke twee inwoners heeft hangen, althans in sommige steden. Niet alleen gezichtsherkenning, ook de emoties en alle eraan geplakte info: met wie ze bevriend zijn op Facebook en welke pakketjes ze hebben ontvangen. En als de optelsom van al die informatie het vermoeden wekt dat je slechte gedachten hebt en dus waarschijnlijk snode plannen, dan verdwijn je in de kerkers van de Chinese overheid.
Een bizarre mengeling van George Orwell’s 1984 en Steven Spielbergs Minority Report. We laten niets aan het toeval over, zal de Chinese overheid denken. Natuurlijk voor het grote goed: de bescherming van de mensen in China. Maar wie beschermt je tegen zo’n overheid?
Enfin, ik denk met enige weemoed terug aan de discussie over AIS, waarbij een buitenstaander zomaar kan zien waar een schip heen onderweg was. Weg privacy, dachten veel schippers toen. Het kan dus nog een tikkie erger. De Nederlandse overheid doet dit nog niet zo uitzinnig, maar als het belangrijk is voor onze veiligheid, zal het vast wel een keer komen, geholpen door Chinese software.
Ik hoor de argumenten al. We hebben geen keus; we moeten kunnen zien wanneer iemand radicaliseert om te voorkomen dat hij of zij een aanslag pleegt. Vroeger had je zo’n toekomstbeeld van machines die machtiger worden dan de mensen die ze hebben verzonnen. Dat was de grote bedreiging in de toekomst. Als je nu ziet hoe mensen versmelten met hun smartphone, besef je dat het niet langer een bedreiging is. Het is al gebeurd. Smartphones verzenden permanent signaaltjes over waar we zijn, met wie we zijn en wat we doen en een beetje slim algoritme vertelt wat we denken op basis van WhatsApp-berichten.
Mensen veranderen eigenlijk langzaam in een soort databases vol algoritmen. Uiteindelijk zie je het verschil niet meer tussen een autonoom varend schip met kunstmatige
intelligentie en een schip met bemanning van vlees en bloed. Allemaal figuurtjes met labeltjes vol informatie op een beeldscherm. Sims is met de jaren steeds realistischer geworden, we groeien naar elkaar toe. Wij zijn Sims geworden.
