Het Europese vervoersbeleid om de binnenvaart te stimuleren heeft geen resultaat opgeleverd. De miljarden die de afgelopen vijftien in vaarwegen zijn geïnvesteerd, zorgden niet voor een wezenlijke verschuiving van lading naar het water. Dat concludeert de Europese Rekenkamer na eigen onderzoek. Brussel heeft onvoldoende geld voor alle knelpunten – daarom moeten de nationale overheden met aanvullende financiering komen.
In het rapport dat de Europese Rekenkamer (ERK) vandaag publiceert, blijkt dat de door de EU gefinancierde inspanningen om het vrachtvervoer in Europa te verschuiven van de weg naar de binnenvaart de laatste vijftien jaar weinig hebben opgeleverd. De doelstelling van Europa was het gebruik van binnenwateren te intensiveren. Volgens de EU-controleurs zijn de projecten die de EU in dat kader meefinancierde niet doeltreffend uitgevoerd. Uiteindelijk is daardoor werd niet meer gebruikgemaakt van de binnenvaart als alternatief voor wegvervoer en de bevaarbaarheid is niet verbeterd.
Vaarwegen verbeteren
De keuze pro binnenvaart is in principe terecht, zo mag uit de woorden van de Europese Rekenkamer worden geconcludeerd. ‘Eén binnenvaartschip op de rivier kan honderden vrachtwagens op de weg vervangen en dus files, vervuiling en ongelukken in de gehele EU terugdringen’, aldus Iliana Ivanova, het ERK-lid dat voor het verslag verantwoordelijk is.
‘Vrachtvervoer verschuiven van de weg naar het netwerk van rivieren en kanalen kan voordelen opleveren voor alle EU-burgers. Maar de ontwikkeling van deze vervoerswijze blijft, meer dan tien jaar nadat de EU dit tot prioriteit heeft uitgeroepen, achter bij het weg- en spoorvervoer.’
Ivanova’s aanbeveling luidt: ‘Voor een verbonden Europa met een duurzame vervoersstrategie moet de EU zich meer inspannen om haar waterwegen te verbeteren en een evenwichtiger verdeling te creëren voor vervoersmogelijkheden over de weg, het spoor en het water.’
Knelpunten écht aanpakken
De Rekenkamer noemt de impact van de EU-financiering voor vervoer over rivieren en kanalen in Europa gering doordat knelpunten niet worden weggewerkt. En dat is ‘een van de belangrijkste voorwaarden in de strategieën van de EU inzake de ontwikkeling van de binnenvaart. Deze knelpunten zijn bijvoorbeeld bruggen die niet hoog genoeg zijn, inefficiënte sluizen en delen van rivieren of kanalen die niet breed genoeg zijn voor de verkeersvolumes.’
De lidstaten hebben weinig aandacht besteed aan binnenwateren, oordeelt de ERK. ‘Ondanks het feit dat de Commissie er al in 2011 een prioriteit van maakte om een verschuiving te bewerkstelligen van het wegvervoer naar milieuvriendelijker vervoerswijzen.’
Aanvullende financiering
In de EU-begroting is onvoldoende geld voor het wegwerken van alle knelpunten binnen het trans-Europese netwerk. DE ERK pleit ervoor om dit gat te dichten en wel is aanvullende financiering nodig uit nationale en/of particuliere bronnen.
De controleurs constateerden ook dat er geen samenhangende algemene strategie was van de lidstaten die verbonden zijn via belangrijke watercorridors en dat in de EU-strategieën onvoldoende aandacht is besteed aan rivieronderhoud en politieke en milieuoverwegingen.
