We sluiten het logboek van 2025 bijna af. Zoals een schip de sluis in glijdt en zich voorzichtig laat zakken om door te kunnen, zo laten wij het oude jaar achter om op een nieuw waterpeil verder te gaan.
Voor mij persoonlijk was het een bijzonder jaar omdat ik na mijn benoeming als minister weer werd herenigd met de binnenvaart. Ik was tot 2013 directeur van het Centraal Bureau voor de Rijn en Binnenvaart en kom veel bekende mensen en onderwerpen tegen. Het is mooi om de vooruitgang te zien.
Bijvoorbeeld op het gebied van klimaatadaptatie. We moeten ons voorbereiden op weersextremen, zoals droogte, laagwater en hoog water. Heel mooi dat we zijn begonnen met het programma Ruimte voor de Rivier 2.0. Daarin onderzoeken we oplossingen tot 2100.
Komend jaar nemen we besluiten over maatregelen die bodemerosie tegengaan. Bijzonder is ook de vooruitgang met smart shipping. Dit jaar hebben we het mogelijk gemaakt dat vaartuigen tot 20 meter onder voorwaarden onbemand mogen varen. Belangrijk voor inspecties of watermetingen. De eerste ontheffing is uitgereikt, een mooie stap!
Duidelijk is dat Nederland een echt binnenvaartland is en blijft: zo’n 30 procent van ons goederenvervoer gaat over water. We hebben duizenden kilometers aan vaarwegen die we goed moeten onderhouden. Gelukkig boeken we zichtbare resultaten.
Hoogtepunt van 2025 was de ingebruikname van het Julianakanaal. Na acht maanden konden we het kanaal weer laten volstromen, klaar voor de toekomst, klaar voor nog ruimere schepen. We blijven investeren,
ondanks de krappe mogelijkheden. Mooi vooruitzicht is de Bestuursovereenkomst die we in januari sluiten over de optimalisatie van het Wilhelminakanaal Kraaiven-
Loven, een mooi gezamenlijk slotakkoord van de algehele verbetering van dit belangrijke kanaal.
Intussen is het wel nodig om de mouwen op te stropen voor de uitdagingen die er nog liggen om de binnenvaart veiliger, duurzamer en concurrerender te maken. Zo kan er echt meer vervoer worden verplaatst van de weg naar het water. Uit de cijfers van het laatste Mobiliteitsbeeld van het Kennisinstituut Mobiliteit blijkt dat het transport via de binnenvaart de laatste tien jaar met 12 procent afnam, terwijl het wegtransport met ruim 9 procent toenam. Gelukkig nam de binnenvaart het laatste jaar met ruim 1,5 procent weer toe. Laten we hopen dat deze trend doorzet. Het blijft nodig om de verladers te verleiden om voor het water te kiezen om de files op de wegen tegen te gaan, en de CO2-uitstoot te verminderen. Daarom blijven we de modal shift stimuleren.
Ook de verduurzaming van de schepen zelf blijven we stimuleren. Er zijn nog lopende subsidies – denk aan de regeling voor elektrificatie van de binnenvaart. En we zijn met nieuwe subsidieregelingen bezig, zoals de subsidieregeling energietransitie binnenvaartschepen (SEBM) voor alternatieve motoren zoals op waterstof- en methanol.
Van alle uitdagingen blijft de veiligheid de allerbelangrijkste. Daarom wens ik iedereen een mooi 2026 en vooral een hele behouden vaart!
Robert Tieman is demissionair minister van Infrastructuur en Waterstaat.
