De Tweede Kamer heeft het kabinet per motie opgeroepen tot een verbreed onderzoek naar de ontwikkeling van een derde haven in Werkendam. Dit moet onder andere ruimte bieden aan het maritieme cluster.
De motie was 25 november ingediend bij het debat over het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport. In dat MIRT zijn alle ruimtelijke infrastructurele plannen van de rijksoverheid opgenomen.
Maritieme maakindustrie
CDA, VVD, CU, SGP en NSC vroegen het kabinet via de motie om het eerdere MIRT-onderzoek over dit onderwerp uit 2021 aan te vullen en te actualiseren. Het idee is met name te kijken naar kansen om de landelijke doelen uit de Sectoragenda Maritieme Maakindustrie te koppelen met het Programma Integraal Riviermanagement. In dat programma werken verschillende overheden en waterschappen aan een aantrekkelijk rivierengebied met balans tussen hoogwaterveiligheid, natuur, waterkwaliteit en bevaarbaarheid. Door beide belangen te combineren, ontstaat een win-winsituatie, verwachten de partijen. De haalbaarheid om tot uitvoering te komen van de diverse ambities wordt er groter door.
Op 3 december werd over de motie gestemd. Die kreeg bijna kamerbrede steun en werd zodoende aangenomen.
Minister Barry Madlener van Infrastructuur en Waterstaat gaf in het debat aan dat de economische ambities van Werkendam en het belang van de maritieme maakindustrie groot zijn. Hij wil de voorstellen voor Werkendam samen uitwerken met minister Dirk Beljaarts van Economische Zaken. Zijn departement is verantwoordelijk voor de maritieme maakindustrie.
Lobby
Altena, waartoe Werkendam behoort, is blij met de steun uit Den Haag. De gemeente heeft vol ingezet op een intensief lobbytraject. Daarin zijn regiogemeenten, provincies, brancheorganisaties, ministeries en Tweede Kamerfracties bezocht. Ze kregen uitleg over de voorstellen van de gemeente om het maritieme cluster in de Werkendamse haven Werkendam meer ruimte te bieden. Die lobby voert de gemeente samen met Werkendam Maritime Industries (WMI) uit.
Wethouder Hans Tanis, verantwoordelijk voor havenontwikkeling, zegt: “We hebben een intensief traject gelopen en zijn natuurlijk erg blij met dit resultaat. Niet eerder kwamen we als gemeente Altena zo ver in het ontwikkelproces voor een derde haven en de bijkomende kansen voor de regio.”
Zijn collegawethouder Wendy van Ooijen van Economie vult aan: “Het is een belangrijke stap voor de toekomst van onze maritieme bedrijven. We hebben veel vertrouwen in het vervolg.”
Een verbreed MIRT-onderzoek biedt de gemeente Altena mogelijkheden om verantwoord vervolgstappen te nemen en in overleg te gaan met provincies, Rijk en Europa over haalbaarheid van publieke medefinanciering. Daarnaast gaan de gemeente en haar partners verder met de uitwerking van plannen om “de samenhangende uitdagingen van integraal riviermanagement en meer ruimte voor het maritieme maakindustrie-cluster in Werkendam concreet te maken”.
Op zoek naar ruimte
De wens voor een nieuwe haven leeft al langer in Werkendam. De scheepsbouw in het Brabantse dorp is naarstig op zoek naar ruimte om verder te kunnen groeien. De gemeente Altena steunt die ambities.
Het Regionaal Ontwikkelbedrijf Bedrijventerreinen (ROB) heeft een haalbaarheidsstudie gedaan. In eerste instantie is gekozen voor een insteekhaven, een extra afbouwkade aan de Biesboschhaven-Zuid en afbouwruimte voor kleinere maritieme bedrijven. Later zou er een volwaardige derde haven moeten komen.
Samen met WMI en in de haven gevestigde bedrijven ging ROB na hoe binnen de huidige beperkte ruimte een maximaal resultaat te behalen is. Enkele bedrijven worden verplaatst en er wordt meer kaderuimte gecreëerd.
“Doel is de ruimte beter te benutten”, zei wethouder Tanis toen de gemeenteraad eind oktober met dat voorstel van het college van burgemeester en wethouders instemde. “Zo kan de haven straks weer decennia vooruit. We beginnen nu met het optimaliseren van bestaand gebied en willen op termijn een derde haven realiseren. Ook daar zetten we op dit moment actief op in.”
Eerder nam het college een voorbereidingsbesluit en vestigde het een voorkeursrecht op percelen in het gebied. In de komende periode voert het ROB gesprekken met perceeleigenaren en wordt er samen met de betrokken bedrijven gewerkt aan de verdere uitwerking van de plannen.
Werkgelegenheid
De scheepsbouw en – reparatie en alles wat daarmee verbonden is, is van cruciaal belang voor de lokale en regionale economie. Het maritieme cluster in Werkendam biedt meer dan 2.000 directe banen en 400 tot 600 indirecte banen. Daarmee is het goed voor 11 procent van de werkgelegenheid binnen de gemeente Altena.
Om dat te behouden en liefst zelfs nog verder te vergroten, trekt Altena met ROB, WMI en de bedrijven op om de maritieme kennis, kunde en industrie te versterken. Wethouder Van Ooijen: “Werkendam speelt hierin een grote rol. Maar daar is wel meer ruimte voor nodig. Dit besluit is daarom een belangrijke eerste stap. We werken graag samen met het maritieme cluster aan het vervolg. Met het doel het faciliteren van een sterk en toekomstbestendig maritiem cluster.”
De realisatie van een volwaardige derde haven is voorlopig nog toekomstmuziek. Daar kan het onderzoek waar de Tweede Kamer om vraagt bij helpen. Er is circa 100 miljoen euro voor nodig. Dat overstijgt ruim de budgettaire mogelijkheden van de gemeente.
Maar de uitbreiding van de Biesboschhaven-Zuid kan in de tussentijd voor lucht zorgen. Hans Tanis wil snel aan de slag. Hij zei eerder: “Er is al het nodige onderzoek gedaan, maar we moeten nog een aantal zaken onderzoeken. Bijvoorbeeld over de stikstofuitstoot. Er zijn nog best wat open einden en er volgen nog wat procedures, zodat we in onze handen mogen klappen als we over een jaar echt kunnen starten. We zijn nu echter verder dan we ooit zijn geweest en het is een plan waar de bedrijven achter staan.”
