Emile Roemer is de maker van het rapport. Hier bij de presentatie ervan in Rotterdam, 30 september.
De schipper moet weer eerlijke boterham kunnen verdienen en daar heeft de hele Nederlandse maatschappij profijt van. Dat is de slotboodschap van het rapport dat de SP over de binnenvaart maakte naar aanleiding van een onder schippers gehouden enquête.
Lees hier de tien aanbevelingen in het SP-rapport:
1 Aanmelden crisis
Niet afwachten en toekijken hoe de binnenvaartsector verschraalt, maar snel reageren op de gevolgen van de crisis. Staatssecretaris Huizinga moet daarom onmiddellijk de crisis voor de binnenvaart aanmelden bij de Europese Commissie.
De penibele situatie waarin veel schippers zich bevinden, roept om snel optreden en het nemen van goede en adequate maatregelen. Aangezien de binnenvaart zeker niet stopt bij de Nederlandse grenzen, is een Europese aanpak hierbij het beste. Maar de bureaucratische molen van Brussel maakt snel ingrijpen lastig. Om geen verdere vertraging op te lopen, moet het kabinet in ieder geval onmiddellijk de crisis aanmelden bij de Europese Commissie. Hierdoor wordt het nemen van aanvullende maatregelen op nationaal gebied mogelijk gemaakt en kan verdere vertraging van Europese maatregelen voorkomen worden.
2 Een bodem als vangnet
Het kabinet moet zo snel mogelijk bodemprijzen invoeren in de binnenvaart.
De neerwaartse spiraal van dalende vrachtprijzen moet worden doorbroken om de ondergang van honderden of zelfs duizenden schippers te voorkomen. Dat kan door onmiddellijk bindende bodemprijzen in te voeren voor vracht.
3 Overbodige regels schrappen
Het kabinet moet er voor zorgen dat de Centrale Commissie voor de Rijnvaart terugkomt op de eerder opgestelde nieuwe eisen voor binnenvaartschepen en deze intrekt of herziet.
Om te voldoen aan de starre nieuwe regels die worden opgelegd door de Centrale Commissie voor de Rijnvaart (CCR), moeten veel schippers grote investeringen doen. En dat terwijl veel van die nieuwe regels volgens de schippers geen strikte noodzaak of nut hebben.
4 Welverdiend pensioen
Het kabinet moet zorgen dat in tijden van crisis oudere schippers eerder met pensioen kunnen gaan.
Veel schippers hebben hun pensioen in hun schip zitten. Oudere schippers die nu vlak voor hun pensioengerechtigde leeftijd zitten, houden niets over als ze de komende jaren in deze moeilijke tijden moeten blijven varen. Op die manier maken ze al voor hun 65ste het pensioen op dat ze door decennialang hard werken hebben opgebouwd. Dit onnodige leed moet voorkomen worden.
5 Poolvorming of toerbeurt
Binnenvaartschippers moeten in gezamenlijk overleg en samen met brancheorganisaties en sociale partners onderzoeken of de praktische bezwaren ten opzichte van systemen als de toerbeurt en poolvorming kunnen worden weggenomen
Verdelingssystemen zoals poolvorming en toerbeurt zouden kunnen helpen om het afgenomen aanbod aan vracht eerlijk te verdelen over alle schippers zonder dat er te hard op vrachtprijs wordt geconcurreerd. Een aantal schippers is overtuigd van het nut van deze maatregelen, maar anderen hebben juist praktische of principiële bezwaren. Een dergelijke maatregel kan alleen worden genomen als er draagvlak voor is vanuit een meerderheid van de sector.
6 Stoppen met verstrekken van onverantwoorde leningen
Het kabinet moet zorgen dat er voorlopig geen nieuwe garantiekredieten worden verstrekt ter financiering van nieuwe schepen.
Veel van de schippers vinden dat het kopen van nieuwe schepen al jaren veel te makkelijk is geweest. Er zijn vele miljoenenleningen verstrekt zonder dat daar een goed fundament aan eigen vermogen van de schipper tegenover stond. Dit is mede zo gekomen omdat de staat garant heeft gestaan voor veel van deze leningen in de vorm van staatsgaranties. De gezamenlijke schuldenlast van binnenvaartschippers bedraagt inmiddels 4,5 miljard euro. In de huidige tijden van overcapaciteit is het verlenen van nieuwe staatsgaranties bij financiering van nieuwbouwschepen dan ook zeer onverstandig.
7 Aan de ketting
Het kabinet moet er voor zorgen dat nieuwbouwschepen voorlopig zo veel mogelijk worden opgelegd om de overcapaciteit in de binnenvaart niet verder te laten groeien.
Een andere mogelijke maatregel die kan worden genomen om de overcapaciteit te verminderen is het tijdelijk opleggen van nieuwbouwschepen. Dat houdt in dat het schip nog niet gaat varen totdat de markt weer wat is aangetrokken. Hierbij moet natuurlijk wel rekening worden gehouden met de gevolgen hiervan voor de eigenaren van deze schepen.
8 Politieke verantwoordelijkheid nemen
Het kabinet moet zich op alle mogelijke manieren inzetten om een goede toekomst van de binnenvaart veilig te stellen en daarmee de maatschappelijke belangen te verdedigen.
De crisis woekert keihard om zich heen met desastreuze gevolgen voor veel schippers en daarmee ook voor de toekomst van de hele binnenvaart. Krachtige maatregelen zijn broodnodig en de grote publieke belangen die op het spel staan verantwoorden hierbij ook het ingrijpen van het kabinet. Hiervoor is brede steun onder de schippers.
9 Een goede toekomst
De overheid moet actief de binnenvaart stimuleren (modal shiftbeleid).
Naast krachtige maatregelen om de gevolgen van de crisis te bestrijden, moet ook het algemeen belang van een sterke binnenvaart op de lange termijn worden benaderd. De binnenvaart moet gestimuleerd worden gezien de grote mogelijkheden die er liggen en de voordelen ten opzichte van andere vervoersmodaliteiten. Dit wordt wel een ‘modal shift’-beleid genoemd.
10 Het kleine schip
Er moet bijzondere aandacht komen voor het behoud van kleine schepen, omdat deze van groot belang zijn voor de gehele sector.
Binnen een sterke binnenvaartsector speelt het kleine schip een cruciale rol. Zonder het kleine schip blijven slechts de grotere rivieren en kanalen over waardoor de binnenvaart veel minder bereik en daarmee veel minder waarde kan hebben. Het kleine schip dreigt echter langzaam te verdwijnen zonder dat er nieuwe voor terugkomen. Om te voorkomen dat deze trend zich doorzet moet er extra aandacht komen voor de positie van het kleine schip.
Publieke belang
Naast de grote persoonlijke tragedies die voorkomen kunnen worden, moet ook het belang van de binnenvaart voor de Nederlandse samenleving niet vergeten worden. De grote drukte op de Nederlandse autowegen brengt enorme maatschappelijke kosten met zich mee. Ook het Nederlandse hoofdspoorwegennet kent nauwelijks nog extra ruimte voor goederenvervoer. Het Nederlandse netwerk van vaarwegen daarentegen biedt nog genoeg ruimte voor groei. De binnenvaart is veruit de meest energiezuinige manier van transport en zorgt voor de minste overlast qua geluid en uitstoot. De binnenvaart verdient een goede toekomst. Een toekomst waarbij de schipper weer een eerlijke boterham kan verdienen en waarvan de hele Nederlandse maatschappij profijt heeft.
lees ook ‘Agnes Kant op de bres voor de binnenvaart’
Klik hier voor volledige rapport.
