In april is Rijkswaterstaat op de Boven-Rijn ter hoogte van Tolkamer gestart met het toevoegen van grind in de rivier. Het is de tweede keer dat dit gebeurt. De werkzaamheden duren tot eind juli.
Deze sedimentsuppletie is onderdeel van een proef om de daling van de rivierbodem te stoppen, waardoor de rivieren ook in de toekomst bevaarbaar blijven. De komende jaren vindt onderzoek plaats om te kijken wat de effecten zijn. Naar verwachting zijn in 2022 de resultaten bekend.
Grindlaag
In 2016 heeft Rijkswaterstaat voor het eerst aan de diepe buitenbocht van de Boven-Rijn (kilometerraai 863,6-862) bij het Gelderse Tolkamer een laag grind van gemiddeld 30 centimeter gestort. De komende maanden wordt op deze plek nog zo’n 70.000 kuub grind toegevoegd.
In totaal komt er op deze locatie een laag grind van 80 tot 120 centimeter te liggen. Het grind wordt in de loop van de tijd door het water meegevoerd naar de benedenstroomse delen van de rivier.
Geen invloed op diepgang
Het scheepvaartverkeer ondervindt weinig hinder van de werkzaamheden, stelt Rijkswaterstaat. Het storten doen de klapschepen al varende.
De aangebrachte laag grind heeft verder geen invloed op de scheepvaart, omdat het wordt toegevoegd aan de diepe delen van de buitenbocht. De laag ligt nog onder het niveau waarop Rijkswaterstaat gaat baggeren en heeft dus geen invloed op de diepgang.
Daarnaast wordt de diepte van de vaargeul constant in de gaten gehouden. Mocht er een ongewenste ondiepte ontstaan, dan wordt die binnen 24 uur verwijderd.
Ervaringen in Duitsland
Voor dit proefproject werkt Rijkswaterstaat samen met de Duitse collega’s van het Wasser- und Schifffahrtsamt Duisburg-Rhein. De grindstort wordt uitgevoerd op het Duitse grondgebied. De grens loopt ter plekke over het midden van de rivier.
De Duitsers hebben al sinds de jaren 80 ervaring met het toevoegen van sediment aan de rivierbodem. De Duitse ervaringen zijn echter niet direct te vertalen naar Nederland. De rivierbodem in Duitsland is namelijk veel grover en harder en daardoor minder dynamisch dan in Nederland. Het grind dat in Nederland wordt gestort is dan ook fijner dan in Duitsland.
Bodemdaling
De bodemdaling is mede het gevolg van menselijk ingrijpen in de rivier. Door het verleggen en kanaliseren van rivieren, de zand- en grindwinning en bodemerosie in combinatie met te weinig aanvoer van zand en grind zijn rivierbodems gaan dalen.
De rivierbodem daalt niet gelijkmatig. Er kunnen diepe, smalle geulen ontstaan in de buitenbocht en ondiepe plekken in de binnenbocht.
Daarnaast zijn op sommige delen van rivieren de bodems verhard. Daar kan de bodem dus niet uitslijten en dalen. Vooral bij laagwater levert dat op sommige plekken problemen op voor de bevaarbaarheid. De vaardiepte op de ondiepe delen wordt aanzienlijk verminderd. Schippers kunnen daardoor minder lading meenemen en de transportkosten stijgen.
