Telkens struikel ik over mensen die oproepen tot innovaties. Paradoxaler is nauwelijks mogelijk dan voortdurend herhalen dat je moet vernieuwen. Het is vervelend dat ik nu ook gedwongen ben mezelf te herhalen. Het dringt niet tot ze door of ze vergeten het steeds. Mensen die steeds maar die oproep tot innoveren, stappen waarschijnlijk elke dag in een auto met het gevoel dat ze telkens het wiel uitvinden.
Waarom stoort me dat? Iemand heeft bedacht – na een grondige studie van de moderne geschiedenis – dat uitvindingen vooruitgang brachten. Ergo: als we meer uitvinden, gaan we harder vooruit. Laten we gaan stimuleren dat er meer wordt uitgevonden. De hedendaagse term daarvoor – innovatie – deelt de naam van een ministerie met zaken als Landbouw en Economie. Economie is de drijfveer van zo’n beetje alles, in de natuur en in de kunstmatige, menselijke samenleving.
Landbouw was de eerste en op één na grootste innovatie in de historie, waarmee de natuur in dienst kwam van de kunstmatige, menselijke samenleving. De start van vooruitgang en welvaart? Misschien, maar het is de vraag of rondtrekkende jagers en verzamelaars veel gelukkiger werden door plantjes te gaan verbouwen en varkens te hoeden. Door landbouw konden ze meer monden voeden en toen die er eenmaal waren, moesten ze wel en konden ze niet meer terug naar hun nomadisch bestaan. En dat was niet leuk. Ze waren plotseling aan één plek gebonden, werden afhankelijk van oogsten die nogal eens mislukten met alle gruwelijke gevolgen van dien. En door samen met gedomesticeerde dieren te leven, kregen ze allerlei tot dan toe onbekende ziektes.
Tegenwoordig is innovatie voor een belangrijk deel het bestrijden van de gevolgen van de grootste innovatie uit de geschiedenis: de industriële revolutie. Dan denk je aan de 19e eeuw, maar dat is een vergissing. Die revolutie is nog aan de gang, in Azië en Zuid-Amerika. En daarbij worden op steeds grotere schaal fossiele brandstoffen opgestookt ten behoeve van de groeiende productie om een nog veel harder groeiende wereldbevolking te voeden, te kleden en te voorzien van leuke dingen. EC-DG MOVE Mathias Ruete roept op om meer te innoveren.
Innovatie in de binnenvaart is: meer en schoner per schip, anders kunnen we niet verder groeien. Wat een zegen is het toch dat we niet in de toekomst kunnen kijken.
