Rijkswaterstaat en de waterschappen bereiden zich voor op de hoogwaterpiek van de Rijn, die dinsdag 9 januari Nederland bereikt. “Deze situatie komt eens in de vijf jaar voor”, zegt Harold van Waveren, voorzitter van de Landelijke Coördinatiecommissie Overstromingsdreiging. Volgens hem is er geen reden tot zorg. “Deze verwachte waterstanden kunnen we prima aan.”
Vanuit het Watermanagement Centrum in Lelystad worden de waterstanden continu in de gaten gehouden. De waterstand van de Rijn bij Lobith liep zondag op tot ongeveer 14,00 meter +NAP. Dat betekent dat per seconde ruim 6.500 duizend kubieke meter water (6,5 miljoen liter water) Nederland instroomt. De waterstand bij Lobith zal naar verwachting oplopen tot ongeveer 14,65 meter +NAP (ca. 7.500 m3/s) op dinsdagavond 9 januari.
Ruimt voor de Rivier
Maatregelen die de afgelopen jaren zijn genomen in het kader van Ruimte voor de Rivier bewijzen nu in de praktijk hun nut. De waterstanden van de Rijn en Rijntakken stijgen minder snel. Zo wordt de nevengeul van de Waal bij Nijmegen dit hoogwaterseizoen voor het eerst gebruikt.
Van een serieuze test is volgens van Waveren nog geen sprake. Nederland kan twee keer zoveel water aan dan nu bij Lobith binnenstroomt.
Stuwen en spuien
Om het rivierwater zo snel mogelijk af te voeren heeft Rijkswaterstaat de stuwen in de Nederrijn en Lek bij Driel, Amerongen en Hagestein opengezet. Bij de Haringvlietdam en Afsluitdijk wordt volop gespuid in zee. Waterschappen voeren onder meer dijkinspecties uit, zetten extra pompen in en sluiten coupures in waterkeringen.
Het peil van zowel het Markermeer als het IJsselmeer staat ook nog hoog. Oorzaken zijn de hoge afvoer van de IJssel en de grote hoeveelheid neerslag die de afgelopen weken is gevallen. Daarnaast was het door de harde wind niet altijd mogelijk om water te spuien bij de Afsluitdijk naar de Waddenzee. Het peil van het IJsselmeer en het Markermeer daalt de komende dagen geleidelijk.
Maaspeil minder hoog dan verwacht
Het waterpeil in de Maas steeg minder hard dan eerst werd verwacht. Volgens Rijkswaterstaat stabiliseert de afvoer op 1.400 tot 1.500 kubieke meter per seconde. Door neerslag in de Ardennen en Noord-Frankrijk was de Maas zondag nog wel verhoogd in Noord-Limburg, terwijl in Zuid-Limburg de afvoer toen al iets afnam.
Het hoogwater in de Maas houdt de komende dagen aan en stabiliseert zich. De situatie is onder controle.
In Noord-Limburg zijn twee veerponten uit de vaart genomen: die tussen Vierlingsbeek en Bergen en die tussen Cuijk en Middelaar. In de omgeving van Roermond zijn enkele wegen afgesloten vanwege het hoge water.
Het Waterschap Limburg heeft op diverse plekken pompen en tijdelijke waterkeringen langs de Maas gestationeerd om in actie te kunnen komen bij een afvoer van 1.600 kubieke meter. Maar dat actiepunt in het draaiboek hoeft waarschijnlijk niet uitgevoerd te worden. Omdat dat peil deze keer niet gehaald al worden. De pompen en waterkeringen blijven voorlopig wel staan.
Hoogwaterwerken
De hoogwaterwerken aan Belgische en Nederlandse lijken effectief. In België werd in Boyen een flessenhals weggewerkt en het Molenveld in Stokkem verdween. In Nederland zijn de oevers bij Geulle en Itteren verlaagd en verbreed. Door die afgravingen kon de Maas zich verbreden en bij deze eerste hoogwatersituatie maakte de waterweg daar gretig gebruik van. Bovendien trad bij Illikhoven voor het eerst de hoogwatergeul in werking. Vissersweert werd een kunstmatig eiland in de Maas en moest de hoogwaterbrug gebruiken.
