Als Shell zijn plannen doorzet om veertig nieuwe, op LNG aangedreven tankers aan de markt toe te voegen, loopt het uit op een hele reeks faillissementen. Daarvan is Hens van Buren overtuigd. De overcapaciteit wordt dan nog veel groter en veel tankvaartondernemers zullen het hoofd niet meer boven water kunnen houden. Daarom waarschuwt de eigenaar van mts Hanna tegen de plannen en hoopt hij dat Shell ervan afziet.

Aan de andere kant kan deze dreiging weleens louterend werken, hoopt hij, en zorgt Shell er onbedoeld voor dat de tankvaart gaat beseffen dat het zo niet verder kan. Van Buren pleit voor krachtenbundeling en de vorming van coöperaties. Dan kunnen tankvaartondernemers een vuist maken en als moderne logistieke dienstverleners rechtstreeks inspelen op de vraag van verladers.

Open brief

In de vorige editie van deze krant openbaarde Hens van Buren het voornemen van Shell om veertig nieuwe tankers in de vaart te laten brengen, samen goed voor een laadvermogen van circa 100.000 ton. Het bedrijf zou die niet zelf willen exploiteren, maar wel (deels) financieren. Meerdere bevrachtingskantoren zijn naar verluidt in de race voor de contracten.

In een open brief aan president-directeur Dick Benschop van de Nederlandse tak van het energieconcern riep hij Shell op af te zien van die plannen, omdat ze een te ernstige verstoring van de toch al wankele binnentankvaart zullen veroorzaken. Hij noemde het ‘een financiële dolksteek in de rug van de tankvaartbranche’. Shell heeft volgens hem al een negatieve invloed op de branche door schepen die in time charter varen tegen een lagere prijs weer op de markt aan te bieden als het bedrijf er zelf geen werk voor heeft. ‘Zo gebruiken ze de overcapaciteit en beconcurreren ze dezelfde bevrachter die de schepen levert.’

Shell zou volgens Van Burens bronnen de nieuwe schepen op LNG willen laten varen. Uit oogpunt van duurzaamheid is dat toe te juichen, vindt hij. Het ligt ook voor de hand. Shell maakt via Interstream Barging al gebruik van twee op LNG varende tankers: de Greenstream en de Greenrhine. De multinational zet bovendien op meerdere fronten zwaar in op vloeibaar aardgas als vervanger voor olieproducten. Er is meer van voorradig en de uitstoot is minder vervuilend.

Maar, vroeg de ondernemer uit Groot-Ammers zich in de open brief af, hoe duurzaam is zo’n vlootuitbreiding als de tankvaart daardoor kapot wordt gemaakt – en andere schepen voortijdig gesloopt moeten worden. ‘Wanneer Shell LNG in de markt wil zetten, is dit wellicht ook te realiseren door de bestaande timecharter-tankers om te bouwen naar LNG.’ Dan wordt wel de beoogde vergroening bewerkstelligd, zonder dat extra overcapaciteit ontstaat.

Bijval

Uit de branche kwam bijval voor Van Buren. Binnen Nederland van BLN-KSV en op Europees vlak van de ESO. Zij wijzen erop dat de tankvaart de komst van veertig extra schepen niet aankan. De organisaties kaartten het onderwerp aan in een brief naar de Europese Commissie. Daarin stellen ze ook dat overheidssteun voor vergroening alleen terecht mag komen bij de bestaande vloot. Als Shell Europese subsidie zou krijgen voor de nieuwe schepen, zou dat averechts werken: als gevolg van de extra overcapaciteit gaan de tarieven omlaag. Dan verdienen andere scheepseigenaren nog minder en kunnen zij niet investeren in schonere motoren en technieken.

Andere tankvaartondernemers hebben zich nauwelijks laten horen. ‘Van enkele collega’s kreeg ik positieve reacties, maar met de nadruk op “enkele”. Voor mij een teken dat men in de tankvaart helemaal niet bezig is met het belang van de branche. Ze zijn alleen met zichzelf bezig.’

Maar zo kan het niet langer, vindt Van Buren. Het is tijd dat de tankvaart gezond wordt gemaakt. Maar dat moet de sector wel zelf doen. Hij hoopt dat de Shell-plannen uiteindelijk gunstig uitpakken doordat ze varende ondernemers de ogen openen. ‘In de afgelopen dertig jaar is er niets veranderd in de structuur van de branche. De tankvaartbevrachting gaat nog steeds als toen. Het enige verschil is dat bevrachters toen de telefoon gebruikten en nu internet en e-mail.’

‘Als we als tankvaart de huidige koers blijven varen, zijn we gedoemd met zijn allen naar de donder te gaan. Je kan wachten tot je een ons weegt, maar meer lading komt er echt niet, wel meer capaciteit. We moeten inspelen op kwaliteitsverbetering en betere logistieke modellen aanbieden.’ ‘Vergroening is hartstikke leuk en heus goed…maar het moet wel betaald worden. In de afgelopen vijftien jaar is de hele vloot vernieuwd en zijn we op dubbelwandige schepen overgegaan. De techniek gaat veel sneller dan de markt aankan. Het is godsonmogelijk om dat tempo bij te houden als je in een krimpende markt zit en er volop onder de kostprijs gevaren wordt. Investeren kan alleen als er geld verdiend wordt.’

Lees het volledige artikel in De Binnenvaartkrant van 6 mei 2015.

Reactie van ministerie van I & M

Het ministerie van Infrastructuur en Milieu begrijpt de zorgen van Hens van Buren. Dat blijkt uit een reactie van Lucia Luijten, hoofd van de afdeling Binnenvaart en Vaarwegen. In een brief aan hem erkent zij dat de in 2014 verslechterde situatie in de tankvaart door de toevoeging van extra schepen ‘verder negatief beïnvloed kan worden’.

Ze onderschrijft Van Burens suggestie ‘dat het voor de markt beter zou zijn wanneer de introductie van LNG gerealiseerd wordt door de ombouw van bestaande schepen’.

In een gesprek dat begin maart plaatsvond, heeft het ministerie Shell op die mogelijkheid gewezen, aldus Luijten. Minister Schultz van Haegen vindt echter dat marktpartijen zelf verantwoordelijk zijn voor beslissingen over investeringen en de financiering daarvan. ‘De minister heeft geen mogelijkheden om verdergaand te interveniëren in ontwikkelingen zoals door u beschreven. Wel zal het ministerie de in deze betrokken partijen blijven wijzen op onbedoelde effecten van besluiten over investeringen in nieuwe schepen en op de mogelijkheden om bestaande schepen om te bouwen.’