De digitale revolutie in de binnenvaart gaat in rap tempo. Sinds 1 september 2023 moeten schippers de CDNI-afvalverwijderingsbijdrage betalen via de SPE-CDNI 3.0 app. Sinds kort heeft de Stichting Afvalstoffen en Vaardocumenten Binnenvaart (SAB) ook de overige processen gedigitaliseerd die voorheen via de ECO-kaart geregeld konden worden. De ShipAssist-applicatie is een feit.
“Na de lancering van de CDNI-app, werden we gedwongen na te denken over hoe we de overige processen die voorheen ook via de ECO-kaart liepen, toegankelijk zouden houden”, vertelt operationeel manager van de SAB Loet de Hooge. “Helaas was het geen optie om zaken als walstroom, havengeld, het abonnementensysteem voor RWS-afvalcontainers en drinkwater toe te voegen aan de CDNI-app. We hebben dus in sneltreinvaart onze eigen app ontwikkeld.”
Aanbesteding CDNI-app
“In 2023 liepen de contracten voor de ECO-kaart af”, vult directeur Cees Kleiberg aan. “De partij die de kaart exploiteerde, wilde de dienstverlening niet verlengen en na onderzoek bleek dat er geen nieuwe partijen te vinden waren die een systeem zoals de ECO-kaart aanbieden. Toen is er een aanbesteding uitgeschreven. Daar hebben verschillende partijen op ingeschreven en uiteindelijk is een Belgische partij als winnaar uit de bus gekomen. “
“Overigens waren de partijen die deelnamen aan de aanbesteding vrij in de keus van het middel dat ze wilden gebruiken ter vervanging van de ECO-kaart”, vervolgt Kleiberg. “Elke partij kwam met een app. De opdracht voor de CDNI-app is uiteindelijk gegund aan de Belgische partij, omdat hun voorstel de meeste raakvlakken had met het opgestelde programma van eisen als we kijken naar kosten, kwaliteit, betrouwbaarheid, beheer en onderhoud.”
“Bovendien kwamen ze met een goede oplossing voor de harde eis dat er ook een offline optie aangeboden moest kunnen worden voor schippers zonder smartphone, voor in gebieden met slecht bereik of voor gebruik op gevaarlijke stoffen-schepen in de gevaarlijke ladingzone. Daarvoor introduceerden ze een offline QR-code die prima dienstdoet.”
Race tegen de klok
“De realisatie van de CDNI-app was best een race tegen de klok”, vult De Hooge aan, die Kleiberg in 2025 zal opvolgen als directeur van de SAB. “Wij zijn samen met de overige nationale instituten betrokken geweest bij de uitrol van de app. De gunning van de aanbesteding was in december 2022 rond en in januari 2023 zijn we direct aan de slag gegaan. In juli zijn de eerste testen uitgevoerd en augustus was de app live.”
“Eigenlijk is het best wrang dat wij door de komst van de CDNI-app werden gedwongen om na te denken over hoe we onze overige dienstverlening moesten blijven aanbieden”, zegt Kleiberg. “Destijds, in 2011, werd in Nederland bedacht dat het handig was om een chip achter op de kaart te maken. Destijds was dat discutabel; in Straatsburg vroeg men zich af of dat wel zomaar mocht. Onze respons was: ‘Er staat nergens dat het niet mag’, en dus zijn we aan de slag gegaan. Met de chip hebben we veel administratieve rompslomp weg weten te nemen.”
‘Toen bleek dat dat inderdaad efficiënt en gebruiksvriendelijk was, werd ons idee overgenomen door het CDNI, dat daarop de ECO-kaart mét chip, zoals we die tot voor kort kenden, introduceerde. Met de komst van de CDNI-app die uitsluitend bedoeld is voor het betalen van de scheepsafvalverwijderingsbijdrage, werden we dus opnieuw gedwongen om creatief te zijn en met een oplossing te komen voor de overige diensten.”
Creatie ShipAssist-app
“Dat was ook wel weer een mooie uitdaging”, zegt De Hooge. “We hebben natuurlijk ook nagedacht over of het slim was om de kaart te blijven gebruiken voor walstroom, havengeld, de RWS-afvalcontainers en drinkwater. Uiteindelijk hebben we toch besloten om ook over te gaan naar een app, omdat het gebruik van dergelijke applicaties in de binnenvaart steeds meer gemeengoed wordt, zeker bij de havens.”
“Wij zijn hiervoor een samenwerking aangegaan met ShipLogic, een partij die al actief is in havenmanagement. Zij wilden een oplossing bieden waarmee schippers zich op voorhand al kunnen aanmelden in een haven. We waren beide op zoek naar oplossingen voor eigen thema’s. Dat hebben we geïntegreerd in de ShipAssist-app. Hierin zijn havenmanagement en het bedienen van havenfaciliteiten gecombineerd.”
Domino-effect
Zoals vaker voorkomt, had deze ontwikkeling een domino-effect op andere elementen in de keten. De Hooge: “De ShipAssist-app moet natuurlijk wel kunnen communiceren met de containers in de haven. Dat betekent dat die moesten worden aangepast. Alle RWS-containers werken nu hybride. In dat proces hebben we ook gelijk de vulgraad en de stabiliteit verbeterd.”
“Ook zijn we in gesprek gegaan met contactpersonen bij de havens met hardware als het gaat om walstroom, drinkwater en havengelden. Ook daar moest het een en ander worden aangepast. Gelukkig zijn die allemaal meegegaan, waardoor de app compatibel is met alle hardware die voorheen bediend kon worden via de ECO-kaart.”
Stichting Innovatieve Waterwegen
Op de vraag of ‘weer een app’ nu wel wenselijk is voor de sector, antwoordt De Hooge stellig: “Natuurlijk hebben we die opmerkingen voorbij horen en zien komen. Die snappen we ook. Omdat we niet konden aanhaken bij de CDNI-app, hadden we weinig andere keus dan het lanceren van een eigen app.”
“Maar wij zijn natuurlijk voorstander van een werkbaar systeem voor schippers en een ondoordringbaar oerwoud aan applicaties hoort daar niet bij. Daarom werken we samen met de Stichting Innovatieve Waterwegen; zij zetten zich in voor de standaardisatie van communicatieprotocollen. Wij zijn bij hen aangesloten met al onze havenfaciliteiten en met de app via een openbaar koppelvlak.”
“Wij hopen dat andere aanbieders zich ook zullen aansluiten, zodat het in de binnenvaart net zo eenvoudig en laagdrempelig wordt om met apps te werken als bijvoorbeeld bij het laden van de auto of het parkeren in een stadscentrum. Daar geldt dat elke app overal bruikbaar is. Een mooi streven waar de binnenvaart veel profijt bij zal hebben. Wij zetten ons daar hard voor in.”
Door Jolanda Dietvorst
