Complotdenkers doen me nog het meest denken aan de te jong overleden acteur Heath Ledger die als The Joker in The Dark Knight uitlegt dat hij is als een hond die blaffend achter een auto aanrent maar ook niet weet wat hij daarmee zou moeten als hij hem inhaalde. I’m a dog chasing cars. I just do things.
Tegenover de complotdenkers staan de ‘smarties’. Dat zijn de ondernemers die slimmigheidjes aan boord toepassen. Letterlijk vertaald is ‘smart shipping’ slim verzenden, maar in het Panteia-rapport waar we in de vorige krant over schreven, is shipping vooral binnenvaart (die laat zich nou eenmaal niet lekker met een catchy Engelse term vertalen). Die binnenvaart moet slimmer worden. Volgens dat rapport staat smart shipping voor autonoom varen, dus zonder of met weinig personeel toch veilig kunnen varen dankzij allerlei handige, intelligente instrumenten en apparaten. Dan gaat niet alleen het schip maar de hele binnenvaart vooruit.
Minder slim is het uitgangspunt van het rapport dat elke nieuwe toepassing pas een succes wordt als het de schipper geld opbrengt en vervolgens wordt keurig netjes berekend hoeveel bespaard kan worden op kosten van bemanning en brandstofverbruik (want dat gaat omlaag als je machientjes laat beslissen hoe hard je vaart, daar sta je dan met je goeie fatsoen). Waar aan voorbij wordt gegaan, is de intuïtie van de schipper. Niet alleen dat die donders goed weet wanneer hij rustiger kan gaan varen, hij of zij wil ook graag vooruit en heeft bij investeringen niet altijd een spreadsheet nodig om te berekenen wat zijn investering hem zal opbrengen. Het kan nuttig zijn, maar het zijn juist de volledig onvoorspelbare effecten die bepalen of iets een succes kan zijn. Door van tevoren te zeggen dat volledig autonoom varen te weinig opbrengt omdat er niet genoeg brandstof wordt bespaard, ontmoedig je het streven naar vooruitgang. Het leven draait niet alleen om brandstofverbruik.
Dacht je dat Steve Jobs uit liet rekenen hoeveel mensen zijn computertelefoon leuk zouden vinden voordat hij de iPhone introduceerde? Stel je zo’n onderzoek voor: Hey Steve, je bedrijf wordt meer dan twee biljoen waard als je met zo’n handig stukje speelgoed komt, waar de halve wereldbevolking aan verslaafd raakt. Er zijn gelukkig altijd mensen die voor de muziek uit durven lopen. Pioniers in hun vakgebied, die op hun onderbuikgevoelens investeringen doen. En gelukkig zijn er kranten die erover schrijven en die iedereen in de binnenvaart informeren. Smarties zouden het liefst hun nieuwigheidjes beschermen en ze alleen zelf blijven gebruiken. Gedeeld smart is immers half smart.
