Na moeizame coronajaren start de passagiersvaart weer op. Door de oorlog in Oekraïne, torenhoge brandstofprijzen en personeelskrapte zijn de uitdagingen groot.
Of het ‘oude normaal’ weer terugkeert is nog de vraag. “Mensen zullen wellicht minder gaan reizen, maar wel bewuster”, kijkt Daniel Buchmüller, voorzitter van de Europese brancheorganisatie IG RiverCruise vooruit.
De afgelopen twee jaar kon de sector wel aan het seizoen beginnen, maar moesten cruiserederijen hun activiteiten voortijdig stopzetten door de snelle verspreiding van het coronavirus. Nu de Omikron-variant lijkt mee te vallen, zijn in heel Europa de coronamaatregelen versoepeld. Dat betekent ook dat de eerste passagiersschepen al uitgevaren zijn. Het loopt goed met de boekingen.
Nog voorzichtig
Volgens Daniel Buchmüller ontdekken mensen weer de charme van een cruisevaart. “Na de lockdowns wil iedereen weer naar buiten en anderen ontmoeten”, aldus de voorzitter van de Interessengemeinschaft (IG) RiverCruise in Bazel, die de belangen vertegenwoordigt van rederijen met in totaal ruim 350 cruiseschepen. Dat is zo’n 90 procent van de Europese markt.
Buchmüller is tevens Chief Services Officer bij River Advice AG. “Mensen willen weer reizen, maar veilig en met het geruste gevoel dat ze op de geplande datum weer thuis zijn. Je merkt wel dat passagiers nog voorzichtig zijn. Men houdt bijvoorbeeld spontaan afstand. De situatie aan boord is echter veel ontspannener. We hanteren nog steeds strenge hygiënemaatregelen, hebben overal desinfectiemiddelen en adviseren een mondkapje te dragen waar nodig.”
“Voor de rest houden we ons aan de regelgeving in het land waar we varen. Het merendeel van de bemanningsleden is gevaccineerd. Ook hebben we nog steeds een evacuatieplan voor het geval dat mensen ziek worden en symptomen van corona hebben.”
Personeelskrapte
De coronacrisis heeft in de passagiersvaartsector tot een marktsanering geleid. Veel kleinere rederijen zijn overgenomen door grote. Solide bedrijven kunnen, dankzij overheidssteun en kredieten, nu een doorstart maken.
Wel is er net als in de gastronomie- en hotelsector aan land behoefte aan personeel. “Veel medewerkers hebben elders een baan gevonden of zich laten omscholen”, zegt Buchmüller. “Ook bemanningsleden uit Oekraïne blijven weg. Dat doet pijn. Des te belangrijker is het dat onze sector snel en onbureaucratisch personeel van buiten de Europese Unie in dienst kan nemen. Helaas is het regelen van een visum vaak niet eenvoudig. Corona is immers nog niet weg en ook ambassades en consulaten draaien nog niet op volle personeelssterkte. Alles gaat een beetje trager.”
Mooi gebaar
Door de oorlog in Oekraïne heeft de sector te maken met torenhoge brandstofprijzen. Ook is er weinig animo voor cruises op de Beneden-Donau. Veel aanbieders hebben die dan ook (tijdelijk) uit hun programma geschrapt.
Ondanks de eigen problemen is de branche niet te beroerd om vluchtelingen uit Oekraïne te helpen. IG RiverCruises heeft gedoneerd aan de UBS Optimus Foundation, die het bedrag verdubbeld heeft en rechtstreeks inzet om mensen in her getroffen land te helpen. Een mooi gebaar.
Ook vangen in heel Europa cruiseschepen die nog niet aan het seizoen begonnen zijn tijdelijk vluchtelingen op. “Op die manier proberen we gemeenten te ondersteunen. We geven vluchtelingen ook de mogelijkheid om wat te werken aan boord. Dat leidt af en biedt een beetje perspectief. Maar het is zwaar; deze mensen zijn in gedachten voortdurend bij hun dierbaren in Oekraïne.”
Privilege
Wie van een cruisevaart wil genieten, zal in de toekomst dieper in de portemonnee moeten tasten. De reden: hogere recruitment- en brandstofkosten, maar ook de fors gestegen minimumlonen in Frankrijk en Duitsland. Overigens geldt dit voor de hele reissector.
Is de tijd voorbij dat we snel en goedkoop een paar keer per jaar op reis konden? “Kunnen reizen is een privilege”, zegt Buchmüller. “Dat waren we in West-Europa misschien wel een beetje vergeten. Want we hadden immers het geld én de papieren om er onbezorgd op los te kunnen reizen. Daar zie ik nu verandering in komen. We zullen minder vaak gaan reizen, maar wel bewuster. Minder is meer. Als we uit de coronacrisis één ding geleerd hebben, is het wellicht een stukje deemoed. Niets is vanzelfsprekend.”
Vergroening
Bij veel cruiserederijen is de spaarpot behoorlijk leeg, terwijl ze de komende jaren leningen zullen moeten terugbetalen en vanwege de klimaatdoelstellingen moeten investeren in de verduurzaming van hun schepen. “We dragen allemaal verantwoordelijkheid om de vloot groener te maken. Door de ambities voor 2030 kunnen we ook niet anders. Maar op korte termijn gaat dat zeker pijn doen. Daarom hebben we Europese subsidie nodig om de vloot te verduurzamen. Bestaande schepen zullen moeten worden omgebouwd.”
Wat vergroening betreft ziet Buchmüller wel veel positieve signalen. Zo gaat in de herfst in Londen de Oceandiva varen, ’s werelds eerste volledig CO2-neutrale evenementenschip. “We zullen de komende jaren veel nieuwbouw gaan zien met energiezuinige technologie.”
“Welke alternatieven voor fossiele brandstof zich doorzetten, is nog lastig in te schatten. Er wordt in alle richtingen geëxperimenteerd: van groene methanol tot waterstof, zonne-energie en accupakketten. Ik verwacht dat onze vloot in 2030 al een stuk groener zal zijn.”
“In Europa varen zo’n 400 passagiersschepen, maar duizenden vrachtschepen. De technologie die zich in de vrachtvaart doorzet, zal ook voor ons maatgevend worden. Wat we nu vooral willen, is weer enigszins aanknopen bij de tijden van vóór de coronacrisis. Met innovatie en goede producten voor onze klanten.”
Dit artikel komt uit de Cruisespecial van 29 maart 2022.
tekst: Sarah De Preter
