De binnenvaart is een innovatieve sector, maar de focus ligt vooral op technische en minder op logistieke vernieuwing. Terwijl die ook nodig is om de breed verlangde modal shift op gang te brengen. Dat zegt Wilco Volker. Tot november was hij Business Development Manager bij binnenvaartcoöperatie NPRC. Daarvóór werkte hij bij het Bureau Voorlichting Binnenvaart, van 2008 tot 2017, de laatste tijd als directeur. Met zijn net opgerichte bedrijf Captain Logistics gaat hij verladers en overheden adviseren hoe ze meer en slimmer gebruik kunnen maken van de binnenvaart.
Officieel is hij op 1 november voor zichzelf begonnen, vanuit kantoor aan huis in zijn woonplaats Delfgauw. “Maar ik ben nog aan het afbouwen en overdragen”, vertelt hij. “Ik doe voor de NPRC een paar projecten.”
Zodoende is zijn oud-werkgever ook Wilco’s eerste opdrachtgever. Het bewijst dat de beslissing in goede harmonie tot stand is gekomen.
Hoe ben je tot die stap gekomen?
“In het voorjaar had ik een gesprek met Femke (Brenninkmeijer, de CEO van NPRC, red.) over een subsidie van Stichting Water Transport voor onderzoek naar modal shift van bulklading. We hadden iemand nodig die dat project zou leiden. Toen bedacht ik dat ik dat zelf graag wilde doen; daar ging mijn hart sneller van kloppen. En dat ik meer van dat soort projecten wilde gaan doen, met een eigen onderneming mijn binnenvaartkennis breder inzetten. Dat hebben ze heel tof opgevat en me steun toegezegd, waardoor ik dat project tot de zomer volgend jaar kan doen. Eén dag in de week.”
Iedereen heeft de mond vol van modal shift. Maar dat gaat niet vanzelf. Waar liggen de kansen voor de binnenvaart?
“Als je je erin verdiept, ontdek je best veel mogelijkheden. Vervoer over water heeft gewoon veel te bieden. Het is wel zaak bedrijven zo ver te krijgen dat ze er tijd en energie in willen steken. Mijn periode bij de NPRC heeft me doen inzien wat logistiek breed een belemmering is: net zoals een binnenvaartondernemer aan boord geen tijd heeft om extra dingen erbij te doen, geldt dat ook voor bevrachtingskantoren, operators en ook voor verladers. Eigenlijk zit iedereen in de keten tot over zijn nek in het werk. Daarbij is het in de logistiek veel ad hoc-werk… Liefst gisteren produceren en eergisteren moest het er al zijn. Dus de tijd nemen om er een project voor te maken en eens goed na te denken, zit er niet in. De dagelijkse hectiek verhindert het tactisch en strategisch nadenken.
Je moet een believer hebben die er ook nog eens tijd in wil investeren. Zelfs bij Cosun, dat dit jaar besloot om weer suikerbieten per binnenschip te laten vervoeren en van vroeger al wist wat binnenvaart is, was het een behoorlijke klus om de logistiek over water, tussen de bedrijven door, op poten te zetten.”
Dan is begeleiding dus welkom?
“Van iemand die kennis heeft van logistiek én van binnenvaart, iemand die de tijd ervoor neemt en de verlader ontzorgt.”
En dat ga jij doen, met je bedrijf Captain Logistics?
“Ja ik kan in die modal shift-projecten met mijn logistieke binnenvaartachtergrond echt iets toevoegen. Al is het een deel van de activiteiten die ik voor ogen heb. Je kunt mijn activiteiten vangen onder ‘logistieke optimalisering’. Of het nu gaat om bulk, stukgoed of containers, bijna in iedere keten zitten wel suboptimale delen. Iedere schipper weet wel een plek waar je bijvoorbeeld lang ligt te wachten voordat je kunt laden of lossen. Hoe kunnen we er met elkaar voor zorgen dat we het slimmer gaan doen, dat je de verliezen eruit haalt.
Ik ga bedrijven ondersteunen in die optimalisatie. Door samen stap voor stap uit te tekenen hoe de totale keten eruitziet, welke stappen doorlopen worden en hoe lang die duren. Dan kom je al snel op het hele traject: voor-/natransport, het laden, het binnenvaarttransport het lossen en de effecten op de voorraden. Met het totale zicht daarop zie je vanzelf waar je het beter kunt doen.”
Dat klinkt logisch.
“Klopt, toch gebeurt het maar weinig, in elk geval vanuit binnenvaartperspectief. Dat vind ik een gemiste kans.”
Doen andere modaliteiten het beter? Kunnen we daar iets van leren?
“Eerder van andere sectoren, denk ik. Autofabrikanten bijvoorbeeld, en vrijwel alle producerende industrieën. Met LEAN-management zijn daar grote optimalisatieslagen gemaakt. In de logistieke sector valt van het wegvervoer wel te leren van de winkeldistributie. Vooral dat het loont om er wat tijd in te investeren. Ook vanuit de binnenvaart: het gesprek aangaan met klanten… hoe doen we het nu en kan dat slimmer? Dat is ook een vorm van dienstverlening. Alleen het vervoeren van de lading is niet genoeg.”
Dan is het uitwisselen van informatie binnen de keten belangrijk.
“Ja, bij de NPRC hebben we daar samen met klanten veel werk van gemaakt. Met de iBarge-app zijn veel informatiestromen gedigitaliseerd. We hebben daarnaast een methode ontwikkeld om de hele keten in kaart te brengen en met input uit Ibarge te weten hoeveel tijd de verschillende stappen tijdens een transport nodig hebben. Hoelang duurt het voordat het lossen van een schip doorgaans begint op die specifieke locatie? Dus niet digitaliseren om het digitaliseren, maar omdat je data verzamelt die houvast geeft om een inhoudelijke discussie te voeren. Waarmee je het proces kunt verbeteren.
Je maakt met slimme digitalisering het transportproces transparant en dat is nodig. We gaan er allemaal te snel vanuit dat die klant die informatie allemaal wel heeft, maar dat is echt niet altijd zo. Die mannen of vrouwen op de loskade wel – althans dat deel van de keten – maar de logistiek manager of productie-operator vaak niet. Als je die kunt voeden met informatie, kun je ook dingen veranderen.”
Werkt dat ook voor nieuwe lading, nieuwe binnenvaartklanten?
“Ja, heel waardevol is dat je kunt laten zien wat je nu precies doet als vervoerder. Ook dat het meer is dan alleen van A naar B varen. Je hele propositie als binnenvaart wordt er sterker door.”
Dat logistiek advies aan verladers bieden ook het BVB, met project Maatwerk, en evofenedex. Meestal mogelijk gemaakt door subsidie. Hoe ga jij opdrachten binnenhalen?
“Voor het werk om modal shift op gang te brengen richt ik mij vooral op opdrachten van overheden. Zij hebben op dit moment mooie ambities om wegen te ontlasten door modal shift. Ik wil daarin de praktijkgerichte bruggenbouwer zijn tussen overheden, verlader en vervoerder. Ik zie verladers helaas nog geen ‘tijdelijke’ krachten aannemen om modal shift-trajecten uit te werken. Logistiek is marge-business, dus er is ook niet veel financiële ruimte voor.
Wat me wel verbaast, is dat de binnenvaart zelf zo weinig investeert in marktontwikkeling. Het is een fantastische sector en die innoveert ook goed, maar dan gaat het al snel over technische en niet over logistieke innovatie. Terwijl daar veel kansen liggen. Bijvoorbeeld door mee te denken met de klant. Natuurlijk zegt iedereen dat hij dat doet, maar dat is toch veelal reactief en gaat meestal over het varen van A naar B. Er liggen kansen in de proactieve benadering, proberen die verlader zijn processen echt te begrijpen, te achterhalen waar hij tegenaan loopt en eens te kijken welke goederenstromen hij nog meer heeft. Dan kun je met waardevolle oplossingen komen. Dat zijn in eerste instantie geen werkzaamheden om een fulltime-medewerker voor aan te trekken, maar daar kan ik op tijdelijke basis wel net dat zetje extra geven.”
En op welk soort andere opdrachten hoop je?
“Ondersteuning aan verladers die al gebruikmaken van vervoer over water, maar die hun logistieke operatie willen verbeteren. Dus analyse en advies. Daar is veel behoefte aan, zo heb ik gemerkt in mijn werk bij de NPRC. Toen ik bij het BVB werkte, was ik vooral aan het vertellen hoe geweldig en veelzijdig de binnenvaart is. Ik dacht dat dat bij de NPRC niet meer nodig was, omdat de klanten van de binnenvaart de voordelen toch al kenden, maar ook bij hen was zo hier en daar zendingswerk nodig: hoe werkt het nou met zo’n schip? Waar lopen vaarwegen, wat kunnen we wel of niet vragen en wat te doen bij een stremming. Ook de logistiek manager ontbreekt het soms aan die specifieke binnenvaartkennis.”
Denk je dat zij daarvoor wel willen betalen?
“Ja, al moet ik dan natuurlijk duidelijk maken dat ze er voordeel bij hebben. Ze komen misschien niet uit zichzelf, maar ik ga de believers bij verladers die het vervoer over water slimmer in willen zetten, actief benaderen.”
Is vergroening ook een thema bij hen?
“Ja, je merkt dat dat wel doordringt bij bedrijven. Grote corporates handelen daar ook al naar. Kijk naar Heineken en Nouryon. Maar ik draai de vraag liever om: Wat doen wij als binnenvaart om de klant te prikkelen werk te maken van duurzaamheid? En dan liefst zo dat ze er ook voor willen betalen. Een beetje het iPhone-principe: tot Apple die introduceerde was er niemand die om een smartphone vroeg.
Als we de vraag kunnen stimuleren, bijvoorbeeld door bij een tender een oplossing aan te bieden die een lagere CO2-uitstoot oplevert ook al is dat geen eis in die tender, wekken we de interesse van klanten. Dat is goed voor die vervoerder en voor de binnenvaart als geheel.”
