Zo’n 10 procent van alle Nederlandse binnenvaartbedrijven verkeert in acuut gevaar: ze zijn niet langer in staat de aflossingen te financieren. Dat schrijft minister Eurlings in een brief aan de Tweede Kamer, waarin hij zich baseert op actuele cijfers van het NEA.
“Gelet op het grote aantal ondernemingen dat op dit moment in financiële problemen verkeert houdt NEA rekening met de mogelijkheid dat in 2010 en 2011 een groot aantal faillissementen zal worden uitgesproken in deze bedrijfstak.”
Zo ver is het nog niet. In 2009 gingen ‘maar’ elf scheepvaartondernemingen failliet. Dat is nauwelijks meer dan in 2007, het laatste jaar vóór de crisis’; toen waren het er negen. Dit jaar zijn er pas twee failliet verklaard.
Fors verlies
Verkeer en Waterstaat heeft onderzoeksinstituut NEA zelf opdracht gegeven een zo actueel mogelijk beeld te schetsen van de gevolgen van de economische crisis in de binnenvaart. Eurlings somt in de brief aan de Tweede Kamer de belangrijkste uitkomsten op: “Voor de totale binnenvaartsector is sprake van een fors verlies aan vervoerd volume van -13,2% in 2009 ten opzichte van 2008. De grootste afname (tot meer dan -30%) doet zich voor in de droge bulk sector als gevolg van minder productie in de bouw- en staalindustrie. Voor wat betreft de vraag naar grondstoffen in de bouwsector wordt in 2010 een verdere daling verwacht. Voor andere ladingstromen wordt in 2010 een licht herstel van enkele procenten verwacht.
“Voor de langere termijn rekent NEA erop dat ladingstromen in de periode 2013 tot 2016 weer op het (hoge) niveau van 2008 komen, afhankelijk van het marktsegment. De vraag naar containervervoer zal het snelst herstellen, die naar droge bulk als laatste. Met name de vraag naar het vervoer van ertsen en kolen zal zich slechts langzaam herstellen.”
Interen op eigen vermogen
Vooral in de droge ladingvaart is sprake van een forse overcapaciteit, met name in het segment schepen groter dan 2.000 ton. In West-Europa bedraagt die overcapaciteit nu circa 1 miljoen ton, heeft NEA becijferd. 60 procent hiervan vaart onder Nederlandse vlag.
“De grootste problemen doen zich voor in de aan- en afvoer van grondstoffen en containers vanuit de zeehavens naar bestemmingen aan de Rijn. Deze overcapaciteit vertaalt zich direct door in een daling van de vrachtprijzen. In 2009 lagen de vrachtprijzen op de Rijn gemiddeld ca. 30% lager dan in 2008”, aldus Eurlings.
50 procent van de Nederlandse ondernemingen in de binnenvaart kampt met financiële problemen. Het gaat vooral om de containervaart en e droge bulk. “Ongeveer 40% van het totaal aantal Nederlandse ondernemingen is weliswaar in staat de kapitaalkosten te financieren, maar kan dit niet doen uit de lopende bedrijfsopbrengsten. Deze groep teert in op het eigen vermogen of breidt de bancaire leningen uit.” De huidige overcapaciteit in de markt leidt ook tot een waardedaling van schepen.
♦ Lees ook: Binnenvaartambassadeur gezocht
