Het Waterbouwkundig Laboratorium van het Vlaamse Departement Mobiliteit en Openbare Werken werkt aan een nieuwe techniek die de bewegingen van een schip in een sluis kan opmeten. Dat moet helpen het schutten sneller en veiliger te maken.
“We onderzoeken hoe we innovatieve technologie kunnen inschakelen om de veiligheid en efficiëntie van de Vlaamse sluizen te optimaliseren en de doorstroming van de scheepvaart te verbeteren”, zegt Jeroen Vercruysse van het Waterbouwkundig Laboratorium. Het project krijgt steun uit het Programma Innovatieve Overheidsopdrachten (PIO).
Sluizen
De Vlaamse overheid streeft naar een “betrouwbaar, efficiënt en slim waterwegnetwerk”. Sluizen spelen daarin een belangrijke rol. Het Waterbouwkundig Laboratorium onderzoekt of en op welke manier contactloze en mobiele meettechnologie gebruikt kan worden om nauwkeurig te meten met welke krachten een schip te maken krijgt tijdens het schutten.
Met een innovatieve opstelling kunnen onderzoekers vanaf de kade de bewegingen en het hellen van een schip in een kolk vaststellen. Die verplaatsingen en hellingen zijn goede indicatoren voor de krachten die een schip ondervindt.
Drones en infrarood
Voor dit project werkt het Waterbouwkundig Laboratorium samen met Apixa en Iv-Infra. Deze twee bedrijven ontwikkelden elk een eigen ‘proof of concept’-meetopstelling en zullen de verplaatsingen van een schip op een andere manier analyseren.
Apixa maakt een fotogrammetrische opmeting van de boeg en de kont van het schip. Vier camera’s zullen verschillende punten volgen en continu foto’s maken, waardoor de verplaatsing van het schip nauwkeurig gemeten kan worden.
Iv-Infra plaatst met behulp van drones, prisma’s op het schip. De exacte posities van deze prisma’s worden tijdens het schutten opgemeten via infraroodsignalen, uitgezonden door stations op de kade. De kijkhoek wordt telkens opgemeten en de afstand wordt bepaald uit de reistijd van het infraroodsignaal, dat in het prisma gereflecteerd wordt.
Viersel
Na tests vooraf, in een nagebootste, droge setting ia het tijd voor het echte werk, op een beroepsvaartuig en in Sluis Viersel (bij Antwerpen, tussen het Albertkanaal en het Netekanaal). Het Waterbouwkundig Laboratorium is samen met de afdeling Algemene Technische Ondersteuning (ATO) van het Departement Mobiliteit en Openbare Werken verantwoordelijk voor referentiemetingen om te controleren of de methode correcte gegevens oplevert en betrouwbaar is.
Op woensdag 11 oktober werd de proef van de fotogrammetrische opstelling van Apixa uitgevoerd. Iv-Infra is op woensdag 8 november aan de beurt. De ‘natte’ tests gebeuren in samenwerking met De Vlaamse Waterweg.
Voorloper
“Vlaanderen wil voor de binnenvaart een voorloper zijn op het vlak van innovatie en duurzaamheid”, aldus Lydia Peeters, de Vlaamse minister van Mobiliteit en Openbare Werken. “Dit innovatief testproject past daar helemaal in. Door in te zetten op slimme infrastructuur verhogen we de attractiviteit van de binnenvaart en maken we werk van de modal shift naar duurzame vervoermiddelen.”
Haar collega van Economie, Wetenschap en Innovatie, Jo Brouns, vult aan: “Met het Programma Innovatieve Overheidsopdrachten stimuleren we innovatie bij onze overheden. In nauwe samenwerking met onze bedrijven en kennisinstellingen laten we innovatieve oplossingen ontwikkelen en testen voor een waaier van reële uitdagingen en problemen. Concreet investeren we hier in innovatieve meettechnologieën die op termijn zorgen voor een vlottere en veiligere Vlaamse scheepvaart.”
Grotere schaal
Als de meetopstellingen goed en nuttig blijken, wil het Waterbouwkundig Laboratorium ze gaan gebruiken bij andere onderzoeks- en adviesopdrachten. Zoals het optimaliseren van sluizen en om bestaande theoretische modellen te valideren en optimaliseren. Daarnaast bekijkt het Waterbouwkundig Laboratorium samen met De Vlaamse Waterweg of de meetopstellingen op grotere schaal kunnen worden toegepast.
Het Waterbouwkundig Laboratorium is een afdeling van het Departement Mobiliteit en Openbare Werken. Het is al bijna negentig jaar een expertisecentrum voor onderzoek en advies over waterbouwkundige, nautische, hydraulische, sediment gerelateerde en hydrologische vraagstukken. De activiteiten zijn verspreid over twee locaties: het hoofdkantoor in Antwerpen en het Maritiem Onderzoekscentrum in Oostende.
Naast activiteiten in opdracht van de Vlaamse overheid voert het Waterbouwkundig Laboratorium ook opdrachten uit voor buitenlandse overheidsdiensten en de privésector.
