De afgelopen jaren zijn de meeste Europese landen bestuurd door linkse of centrum-linkse partijen, wat heeft geleid tot de de Green Deal. Dit ambitieuze pact streeft ernaar om Europa in 2050 het eerste klimaatneutrale continent ter wereld te maken, een initiatief dat lofwaardig lijkt. Toch zal Europa als gevolg daarvan toenemend afhankelijk zijn van andere wereldmachten, met name China en de Verenigde Staten.
Is het verstandig om te vertrouwen op andere landen voor de import van essentiële producten, zoals kunststof en plastics, wat cruciale componenten zijn in medische en technische apparatuur? Is het verstandig om een ongunstig economisch klimaat te creëren voor raffinaderijen in Europa, wat leidt tot hun ontmanteling? De oorlog in Oekraïne, onder andere, heeft al de zware afhankelijkheid van landen van energie aangetoond. De Covid-pandemie heeft benadrukt hoe belangrijk eigen productielocaties en in-house kennis zijn voor het in stand houden van de economie.
Het lijkt erop dat de Europese economie niet zo goed wordt beschermd en bevorderd als haar Chinese of Amerikaanse tegenhangers. Gezien de recente verkiezingen waarin veel Europese landen op rechtse partijen hebben gestemd, moet men zich afvragen: kan er nog iets worden gedaan om deze zorgen aan te pakken?
Sir Jim Ratcliffe, oprichter van INEOS, verklaarde in januari 2024: “Dit is de laatste kans om te voorkomen dat Europa slaapwandelend haar industrie, banen, investeringen en emissies naar het buitenland verplaatst.” De petrochemisch miljardair zei dat hij de investering van 4 miljard dollar in INEOS ONE in België zou hebben laten liggen als hij van de regelgevende hindernissen op de hoogte was geweest.
Hij schreef een brief aan EC-president Von der Leyen: “De Europese chemische sector ‘worstelt om te concurreren’ met andere markten, zoals de VS, China en het Midden-Oosten, CO2-belastingen zijn succesvol geweest in het ‘wegjagen van investeringen’ uit Europa. Deze belastingen hebben import aangemoedigd uit landen zonder CO2-belastingen, waardoor de koolstofvoetafdruk van Europa is toegenomen. In tegenstelling tot de VS, die de wortel en niet de stok hebben voorgehouden. Daar biedt de overheid een biljoen dollar aan voor het aanmoedigingen voor technologieën die de koolstofvoetafdruk van de VS verbeteren. Dit moedigt investeringen in schoonere technologieën aan. Eens de grootste chemische sector ter wereld, maar Europa heeft al twintig jaar geen grote bouwprojecten en investeringen meer gezien. Het is ‘onmogelijk’ om de 30-50 jaar oude chemische basis van Europa te vernieuwen met schoonere technologie, zoals gebeurt in de VS. Er zal ‘weinig overblijven’ als de Europese overheid de hoge energiekosten, CO2-belastingen en gebrek aan vernieuwing van de chemische sector in Europa niet aanpakt.”
Andere signalen
ExxonMobil heeft gewaarschuwd dat het miljarden dollars aan klimaatgerelateerde investeringen in Europa kan achterhouden tenzij Brussel de milieuregelgeving aanpast. Het bedrijf beweert dat de ‘de-industrialisering van de Europese economie’ hierdoor wordt veroorzaakt, volgens een artikel van de Financial Times.
Exxon had 20 miljard dollar gereserveerd voor decarbonisatieprojecten tussen 2022 en 2027, meldt de krant, met verwijzing naar een interview met Karen McKee, president van de product solutions-divisie van het bedrijf. McKee zei tegen de Financial Times dat Exxon waarschijnlijk “andere delen van de wereld” zal prioriteren vanwege de toenemende frustratie over de regelgevende last die is gekoppeld aan het realiseren van projecten in Europa.
Europese overheden vrezen dat ze niet kunnen concurreren met de financiële kracht van de Inflation Reduction Act van de Amerikaanse president Joe Biden, die 369 miljard dollar aan groene subsidies biedt gericht op het stimuleren van de implementatie van schone energie-technologieën, of de lage kosten, hoge vraag van de Chinese markt. (bron: Reuters)
High-risk raffinaderijen
Europa en China huisvesten het grootste aantal high-risk sites, waarmee ongeveer 3,9 miljoen vaten per dag (bpd) aan raffinagecapaciteit in gevaar wordt gebracht, zoals Wood Mackenzie heeft vastgesteld op basis van hun schatting van de netto cash marges, kosten van CO2-emissies, eigendom, milieuginvesteringen en strategische waarde van raffinaderijen. Er zijn elf Europese locaties die goed zijn voor 45 procent van alle high-risk–installaties, zo blijkt uit het rapport. Ongeveer dertig Europese raffinaderijen zijn al gesloten sinds 2009, blijkt uit gegevens van brancheorganisatie Concawe, met bijna negentig nog in bedrijf.
De strenge voorschriften, fluctuerende politieke landschappen en krappe winstmarges zorgen ervoor dat brancheleiders zich ontdoen van hun aandelen in tal van joint venture-raffinaderijen, ze sluiten of de faciliteiten ombouwen.
De MIRO-raffinaderij gevestigd in Karlsruhe is de grootste raffinaderij van Duitsland, met een verwerkingscapaciteit van 14,9 miljoen ton per jaar. Esso Deutschland, een dochteronderneming van ExxonMobil, heeft haar aandeel in de Duitse MIRO-raffinaderij verkocht aan een dochteronderneming van de Liwathon Group, een internationaal energielogistiek bedrijf bekend om zijn wereldwijde aanwezigheid in olieopslag.
Shell probeerde in 2021 om zijn aandelenbelang van 32 procent in Miro Karlsruhe te verkopen aan Alcmene en volgens Reuters probeerde Shell het in juni 2024 opnieuw te doen aan de Tsjechische pijplijnbeheerder Mero, maar de gesprekken zijn gestrand zonder overeenkomst.
In 2023 verkocht Shell zijn belang van 37,5 procent in Duitslands Schwedt aan het in het Verenigd Koninkrijk gevestigde Prax. Shell heeft ook de sluiting aangekondigd van zijn olieraffinaderij van 147.000 vaten per dag in Wesseling, met plannen om de Duitse locatie om te bouwen voor de productie van smeermiddelengrondstoffen. De hydrocracker van de Wesseling-site zal worden hergebruikt voor de productie van Group III-basisoliën, die voornamelijk worden gebruikt in motoren.
BP heeft in 2024 plannen aangekondigd om permanent een derde van de ruwe destillatiecapaciteit van zijn Gelsenkirchen-raffinaderij (goed voor 257.000 bpd) te sluiten vanaf 2025 en te beginnen met het co-verwerken van biobrandstoffen in de hydrocracker van de installatie.
De Grangemouth-raffinaderij, een van de grootste en oudste in het Verenigd Koninkrijk, is ook gesloten. Daarmee wordt de trend van krimpende raffinagecapaciteit in Europese en andere OESO-landen voortgezet. Grangemouth zou de vijfde raffinaderij zijn in het Verenigd Koninkrijk waarvan verwacht wordt dat die zal sluiten. Eerder gingen al vier raffinaderijen dicht, met een gecombineerde capaciteit van ongeveer 432.000 bpd
Het Italiaanse energiebedrijf Eni gaat zijn raffinaderij in Livorno ombouwen tot een productielocatie voor biobrandstoffen. Als onderdeel van deze overgang heeft Eni al de invoer van ruwe olie stopgezet en is het begonnen met het afbouwen van productielijnen voor smeermiddelen en de Topping-installatie in de Livorno-raffinaderij. Deze stap is in lijn met Eni’s bredere strategie om over te stappen op duurzamere energiebronnen en haar CO2-voetafdruk te verkleinen. Eni heeft toegezegd dat de brandstofdistributie in het gebied niet zal worden beïnvloed door de omzetting, aangezien het van plan is om afgewerkte en producten te importeren om aan de lokale vraag te voldoen.
Chemiecrisis
De Europese chemische industrie beleeft in 2024 een van de diepste crises waarmee ze ooit geconfronteerd is. Concurrentie uit Azië gecombineerd met een zwakke vraag heeft geleid tot dalende chemische prijzen terwijl de productiekosten nooit zo hoog zijn geweest.
In mei 2024 heeft SABIC een 3-maandelijke onderhoudsbeurt uitgevoerd op de Chemelot-site. De olefines 3 naftakraker zal niet opnieuw worden gestart. Die produceerde chemicaliën als ethyleen en propeen. Volgens schattingen uit de industrie bedragen de ethyleencapaciteiten van de Olefines 3 en 4 crackers respectievelijk 550.000 en 675.000 ton per jaar.
BASF schrapte nog eens 1 miljard euro aan jaarlijkse kosten op zijn hoofdvestiging in Ludwigshafen, met verwijzing naar de zwakke vraag en hoge energiekosten op de thuismarkt. Daarmee worden de economische problemen van Duitsland benadrukt. De jaarlijkse kostenbesparing zal tegen het einde van 2026 worden bereikt, met gevolgen voor zowel productie- als administratieve activiteiten op zijn grootste chemische complex.
Chemisch bedrijf BASF is al meer dan 150 jaar een steunpilaar van het Duitse bedrijfsleven, aandrijver van innovatie en bijdrager aan de opkomst van het land als wereldwijde industriële grootmacht. De producten en technologieën van het bedrijf hebben geholpen om Made in Germany wereldwijd een symbool te maken van kwaliteit en uitmuntendheid.
Desalniettemin wordt de nieuwste grote investering van BASF, een complex van 10 miljard dat wordt geprezen als de gouden standaard in verduurzaming, niet in Duitsland gebouwd. In plaats daarvan heeft het bedrijf gekozen voor de bouw van die faciliteit in China.
Deze beslissing heeft zorgen gewekt over de concurrentiepositie van de Duitse industriële sector en het vermogen van het land om grote investeringen in toptechnologieën aan te trekken. Het benadrukt ook het toenemende belang van China als wereldwijde hub voor innovatie en duurzame productie.
Biodiesel uit Azië
Het overschot aan biodiesel is verergerd door een toename van Chinese biodiesel-exporten naar de Europese Unie. Het vermeende dumpen van biodiesel gemengd met goedkopere grondstoffen en verkeerd etiketteren heeft een omgeving gecreëerd waarmee Europese producenten moeite hebben om te concurreren.
Chevron heeft het verlof van werknemers aangekondigd in zijn Duitse biodieselinstallatie in Oeding vanwege een overschot op de markt. De beslissing, beïnvloed door uitdagende marges en vermeende fraude met Chinese biodiesel die de markt overstroomt, benadrukt de complexe dynamiek binnen de Europese biodieselindustrie.
BP heeft plannen teruggeschroefd voor de productie van biobrandstoffen in zijn raffinaderij in Lingen (Duitsland). Het gevolg is een treffer van 2 miljard op de winst in kwartaal 2. BP zal echter 48,54 miljoen investeren om een belang van 15 procent te verwerven in Lianyungang Jiaao New Energy – een producent van hernieuwbare diesel en duurzame vliegtuigbrandstof.
Shell Nederland Raffinaderij heeft de bouwactiviteiten gestaakt voor een voorgestelde biobrandstofinstallatie van 820.000 ton per jaar die al gebouwd werd in het Shell Energy and Chemicals Park Rotterdam, Nederland, vroeger bekend als de Pernis-raffinaderij.
Hoe beïnvloedt dit de binnenvaart?
Depotleveringen van gasolie, benzine en diesel in Nederland, België, Duitsland, Frankrijk en Zwitserland zullen doorgaan per binnenvaartschip, aangezien de vraag naar deze producten voorlopig zal blijven bestaan.
De sluiting van Shell Wesseling en de vermindering van de capaciteit van BP Gelschenkirchen betekent dat er meer product zal worden geëxporteerd vanuit de ARA-regio, wat hogere vrachtkosten en langere vaartijden tot gevolg heeft. De grondstoffen die nodig waren voor deze raffinaderijen of voor het mengen van componenten zullen echter niet langer nodig zijn.
De klantenkring van de binnentankvaart breidt zich uit naarmate er meer spelers op de markt actief worden. In het verleden waren alleen grote bedrijven actief op de markt, maar tegenwoordig maken ook handelshuizen, detailhandelaren en zelfs kleine handelsfirma’s met slechts tien medewerkers gebruik van binnenvaartschepen voor transport. Op de Miro Karlsruhe-terminal is bijvorbeeld onlangs een nieuw handelshuis toegetreden en er is potentie voor nog een handelshuis om in de nabije toekomst aan boord te komen.
De stillegging van meerdere biobrandstofinstallaties betekent een significante afname van het volume, omdat dit tot een toename van de handelsactiviteiten zou kunnen leiden. Hetzelfde geldt voor een afname van de raffinaderijen, wat kan leiden tot minder blendactiviteiten en handel in de ARA-regio.
Time charters kunnen minder interessant worden, doordat charterers hun vloot niet langer kunnen optimaliseren met minder laad- of loslocaties. In plaats daarvan kunnen ze kiezen voor COA’s en spot voor bepaalde routes, omdat bevrachters de vloot beter kunnen optimaliseren. Het blijft de vraag of de nieuw gekozen regeringen in staat zullen zijn om de bestaande plannen te herzien en positieve veranderingen in het industrielandschap te brengen.
Sebastiaan Kosman,
mede-oprichter van Spotbarge.com
