Voor economisch herstel doet de Nederlandse scheepsbouwsector een beroep op de overheid. Bij de presentatie van het sectorverslag over 2019 roept brancheorganisatie Netherlands Maritime Technology het kabinet op innovaties in de maritieme sector te stimuleren, een mondiaal gelijk speelveld af te dwingen, zelf als het goede voorbeeld te geven door voor duurzame, slimme schepen te kiezen en Nederlands belastinggeld maximaal bij het Nederlandse bedrijfsleven te besteden en te investeren in technische en maritiem onderwijs.
Vooral de zeescheepsnieuwbouw heeft het zwaar, aldus NMT. Verschillende werven rapporteren rode cijfers en de orderintake in 2019 was met 351 miljoen euro 45 procent lager dan in 2018. Het grootste deel van die terugval is te verklaren door minder nieuwe orders voor grote baggerschepen. Het orderboek is met 5 procent gedaald tot 1,76 miljard euro.
Binnenvaartschepen
Voor werven die binnenvaart-, visserij- en kleine zeegaande schepen bouwen, was 2019 “een redelijk goed jaar”, aldus NMT. In 2019 ontvingen de werven in deze categorie bouwopdrachten voor 238 schepen. Dat waren er in 2018 beduidend minder: 185. Er werden 182 schepen opgeleverd. Dat was nagenoeg gelijk met 2018 maar er is wel een forse stijging qua scheepsgrootte en geldwaarde. Het orderboek groeide ook nog eens van 140 schepen in 2018 naar 198 schepen in 2019. De totale waarde daarvan is bijna 1,4 miljard euro.
De totale omzet van Nederlandse maritieme toeleveranciers steeg flink. Van 3,5 miljard euro in 2018 naar 3,8 miljard in 2019. Naar schatting was bijna twee derde van de omzet afkomstig uit het buitenland.
Moed en doorzettingsvermogen
Over het geheel genomen vallen de omzetcijfers in de maritieme maakindustrie lager uit dan gehoopt. 2019 was al een slecht jaar en 2020 is zeker niet beter. De vooruitzichten voor dit jaar zijn door de corona- en de oliecrisis stevig naar beneden bijgesteld.
“Het getuigt van moed en doorzettingsvermogen dat onze Nederlandse scheepsbouwers en maritieme toeleveranciers, ondanks de grote uitdagingen, blijven vernieuwen en orders voor nieuwe scheepstypen en maritieme technologie binnenhalen”, vindt NMT-voorzitter Bas Ort. “Geen gemakkelijke taak, want bedreigingen voor het voortbestaan van onze maritieme sector komen inmiddels uit allerlei hoeken. Naast de coronacrisis en de onzekerheid over de olieprijsontwikkeling heb ik het dan ook vooral over het ontbreken van een mondiaal gelijk speelveld.”
Strategische sector
Ort: “Eurocommissaris Breton (Interne Markt) heeft ons onlangs één van de meest strategische sectoren van Europa genoemd. Dat is goed nieuws, want het opent de deur voor maatregelen om de maritieme maakindustrie te stimuleren. Zo worden wij in staat gesteld om met onze duurzame, slimme schepen en maritieme technologie blijvend stevig bij te dragen aan de mondiale energietransitie. Wij roepen de Nederlandse overheid dan ook op om de maritieme maakindustrie als strategisch te erkennen en om onze sector te versterken”.
Daarvoor zou inzet op vier punten nodig zijn:
1) Stimuleer innovaties in de maritieme sector. Maritieme regelgeving en het launching customership van de Nederlandse overheid moeten een prikkel zijn voor het stimuleren van innovaties. Zet daarnaast vol in op infrastructuur voor alternatieve brandstoffen en fondsen en experimenteerruimte voor RD&I.
2) Dwing een mondiaal gelijk speelveld af, door (ook) unilaterale maatregelen te nemen en te zorgen voor goede toegang tot financiering.
3) Geef als launching customer het goede voorbeeld door voor duurzame, slimme schepen te kiezen en besteed Nederlands belastinggeld maximaal bij het Nederlandse bedrijfsleven.
4) Investeer in vakmensen. Zij vormen immers de ruggengraat van de Nederlandse (maritieme) maakindustrie. Technisch onderwijs moet blijven aansluiten op de veranderende behoeften van de industrie, voor zowel studenten, werkenden als zij-instromers.
