De overslag in de haven van Rotterdam is vorig jaar met 0,7 procent gedaald. De totale overslag kwam uit op 435,8 miljoen ton, 3 miljoen ton minder dan in 2023. De daling komt voornamelijk door minder overslag van kolen en ruwe olie. Maar de zorgen liggen elders: de krimpende industrie.
Havenbedrijf Rotterdam maakte de cijfers over 2024 vrijdag 20 februari bekend. CEO Boudewijn Siemons zei: “We zijn afgelopen jaar als stabiele haven in woelig internationaal vaarwater terechtgekomen. Geopolitieke spanningen en regionale conflicten hadden impact op de wereldeconomie, wat zorgde voor onzekerheid op de markten. Economische groei in Europa bleef achter op andere regio’s en dat zien we terug in de overslag en de investeringen van het bedrijfsleven in de Rotterdamse haven. Ondanks de conflicten in de wereld hebben we als haven laten zien dat we veerkrachtig zijn en onverminderd blijven investeren in de haven van de toekomst.”
De wereldwijde spanningen hebben geleid tot onzekere marktomstandigheden, een toename van cyberaanvallen en verstoringen in de logistieke keten. Ook de klimaatverandering, die onlangs onder meer merkbaar werd in Valencia (overstromingen) en Californië (bosbranden), baart bij de top van het Havenbedrijf tot zorgen.
Herstel bij containers
De Europese consumenten gaven meer geld uit, dankzij hogere lonen en lagere inflatie. Dat zorgde voor de toegenomen overslag van containers 2,8 procent meer naar een totaal van 13,8 miljoen TEU. Daarmee herstelde de Rotterdamse haven minder goed dan Antwerpen-Zeebrugge. Daar steeg het aantal TEU’s met 8,1 procent. Met 13,5 miljoen TEU zit Port of Antwerp-Bruges Havenbedrijf Rotterdam op de hielen.
Op vragen daarover zei Siemons zich daar niet druk om te maken. “Ik vind het niet zo interessant. Per kwartaal kan het een beetje verschillen. Wij zitten wat meer op de Azië-trade, Antwerpen wat meer op de Noord-Atlantische trade. Het is eigenlijk niet zo interessant wie de grootste is; dat vinden ze in Antwerpen vast ook zo.”
‘Belangrijker is dat we elkaar ondersteunen in het aantrekkelijk maken van deze regio als logistieke hub. Want er zit 80 kilometer tussen ons. In Shanghai noemen ze dat een-en-zelfde haven. Toevallig zit er een landsgrens tussen. Maar waar we kunnen samenwerken, moeten we samenwerken om met distributiesystemen zo efficiënt mogelijk te zijn en de logistiek gewoon zo goed mogelijk in te richten. En wie er dan groter is, daar andere mogen zich druk om maken. U mag het opschrijven, maar ik vind het niet zo interessant.”
Waar voor Rotterdam de kleine daling van de totale overslag als een stabilisatie voelt – in 2023 was het verlies met 6,1 procent veel hoger – zagen de Zuiderburen hun totale overslag alweer groeien: met 2,3 procent naar 278 miljoen ton. Ook de overslag van ijzererts en schroot, minerale olieproducten en overig droog massagoed nam toe.
Weerbaarheid
Het Havenbedrijf Rotterdam heeft een goed financieel jaar achter de rug. De winst steeg met 40,2 miljoen euro. Dat is nodig want het Havenbedrijf investeert volgens Siemons fors. Zo is gestart met de bouw van het veelbesproken CO₂-transport- en opslagproject Porthos en de opzet van een landelijk cybersecurity-platform om de Nederlandse zeehavens digitaal weerbaarder te maken.
In de nieuwe ondernemingsstrategie (voor 2025-2029) zet Havenbedrijf Rotterdam vier “extra accenten”, aldus Siemons: in balans met de maatschappij en omgeving, aandacht voor klimaat en circulariteit, weerbaarheid, leveringszekerheid en strategische autonomie en toekomstbestendig verdienvermogen.
Siemons deed – net als havenwethouder Robert Simons en Zuid-Hollands gedeputeerde Arne Weverling eerder deze maand – een oproep om het concurrentievermogen van de Europese en de Nederlandse industrie te versterken en belemmeringen weg te nemen. De industrie is naast logistiek en energie het derde been van de Rotterdamse haven.
Voor de verduurzaming van de Rotterdamse industrie is volgens de CEO meer infrastructuur nodig, plus nieuwe oplossingen om het elektriciteitsnet te ontlasten. Bedrijven in het havencomplex die willen verduurzamen, hebben daarnaast te maken met uitdagingen op het gebied van vergunningen, stikstof, hoge nettarieven voor stroom, hoge energieprijzen en trage marktontwikkeling. “Havenbedrijf Rotterdam sluit zich dan ook aan bij de oproep voor duidelijke en consistente industriepolitiek en minder regeldruk vanuit het Rijk en Europa om de energie- en grondstoffentransitie te laten slagen en de industrie te behouden en de gelegenheid te geven te transformeren.”
Siemons wees op bedrijven die hun deuren hebben gesloten (Aluchemie eind 2021 en Indorama Ventures afgelopen zomer) danwel de productie stillegden (Gunvor eind vorig jaar).
Van just-in-time naar just-in-case
Hij haalde ook de onzekerheid aan door het aantreden van Donald Trump: “Het is u vast niet ontgaan dat er sinds 20 januari een andere wind waait in Amerika met allerlei mogelijke gevolgen.” Vooral de dreigende handelstarieven springen in het oog. “Als dat groots wordt doorgezet en er echt een handelsoorlog in de wereld zal ontstaan, dan gaan wij dat merken.”
Meer dan 10 procent van de overslag in Rotterdam is afkomstig uit of gaat naar de VS. Het gaat om ongeveer 52 miljoen ton: 44,5 miljoen ton export (de helft is ruwe olie en een kwart olieproducten) en 7,5 miljoen ton import (een derde is benzine). “Een substantieel deel van die handelsbalans is dus energie. Amerika wil meer gaan verkopen, dus het lijkt niet logisch dat ze die willen tariferen. Maar tegelijkertijd weten we allemaal dat de Amerikaanse regering toch wel een vorm van onvoorstelbaarheid heeft, dus ik kan het ook niet uitsluiten.”
Siemons gaf ermee aan hoe groot de onzekerheden zijn. Ze spelen mee in de nieuwe ondernemingsstrategie van het Havenbedrijf. “Waar wij in het verleden eigenlijk heel erg bezig waren met just-in-time om de logistieke ketens te optimaliseren, zijn we nu ook bezig met just-in-case. En daarmee hebben we eigenlijk wel goede lessen geleerd in coronatijd: dat supply chains op een gegeven moment ook kunnen gaan haperen op het moment dat er te veel verstoringen zijn. En verstoringen is wat in deze geopolitieke tijd nog meer zou kunnen gebeuren, dus ook daar hebben wij ons toe te verhouden en om voor te breiden. En dat betekent dat wij weerbaarheid en leveringszekerheid hoog op de agenda hebben gezet.”
