Het blijft voorlopig (te) droog. Oké, vorige week regende het, maar nu dalen de waterstanden weer. Kaub was maandagochtend 28 augustus alweer gezakt naar 104. Voor vrijdag 2 september voorspelt ELWIS een stand van rond de 80. Maar voor komende week wordt regen verwacht in Midden-Europa.
Het blijft oppassen voor schippers… waar ze varen en hoe diep ze afladen. Op de Waal bij
Nijmegen liep zowel zondag 21 als woensdag 24 augustus een Duits schip vast. Beide drogeladingschepen bleken te zwaar beladen.
Het eerste schip sloeg lek. De gealarmeerde brandweer wist het naar de Waalkade te manoeuvreren en met pompen drijvend te houden. Het tweede kwam dwars te liggen, met de boeg naar de ingang van de Waalhaven. De overige scheepvaart ondervond in beide gevallen geen hinder.
Golf
De aanvoer van de Rijn bij Lobith steeg richting 1.000 m3/s in het weekend van 27 en 28 augustus. Sindsdien is een langzame afname aan de gang. Rijkswaterstaat verwacht dat die daalt naar circa 800 m3/s.
De golf water – hoe beperkt die ook was – bood de vaarwegbeheerder gelegenheid om de waterstand van de Nederrijn tussen stuw Amerongen en stuw Driel te verhogen. Die was ver weggezakt onder het normale streefpeil. Bij stuw Driel, ook wel ‘de kraan van Nederland’ genoemd omdat het een van de punten in het hoofdwatersysteem is waar water over Nederland verdeeld kan worden, kan Rijkswaterstaat waterstand op de Nederrijn verhogen zonder dat dit ten koste gaat van de waterstand in omliggende
wateren.
De verhoogde wateraanvoer van de Rijn kwam ook goed uit in de strijd tegen de verzilting van wateren en daarmee van het grondwater. Stuw Hagestein in de Lek kon weer dicht. De stuw werd half augustus tijdelijk een paar decimeters opengezet om op de Lek wat extra tegendruk te creëren voor het zoute water. Doordat het waterpeil van de Rijn wat steeg, zorgde dat automatisch voor meer tegendruk tegen het zoute water vanuit zee. Zodoende kon de stuw weer dicht.
Ingrijpend
Dankzij het extra water dat van de Rijn kwam, zijn aanvullende maatregelen voor de scheepvaart nog niet nodig. Het ging slechts om een paar centimeter, maar het zorgde er wel voor dat zwaardere maatregelen voor de beroeps- en recreatievaart – zoals bloktijden en langere stremmingen – konden worden uitgesteld.
Een zeer ingrijpende maatregel die dreigde, is het instellen van eenrichtingsverkeer op de Boven-IJssel, op het traject tussen de IJsselkop en de monding van het Twentekanaal. Het Managementteam Watertekorten was al met de voorbereiding daarvan begonnen.
In dat landelijk crisisteam zitten Rijkswaterstaat, waterschappen, drinkwaterbedrijven, provincies en de ministeries van LNV, EZK en IenW.
Eenrichtingsverkeer
Nog steeds kan het volgens Rijkswaterstaat nodig zijn dat de afvaart wordt verboden voor alle scheepvaart. Dat zou dan gebeuren bij een minst gepeilde diepte (MGD) van 1,45 meter of minder.
De vaargeul op de IJssel is steeds smaller geworden en bij die diepte kan er niet meer veilig in twee richtingen worden gevaren, aldus het Managementteam Watertekorten. Schepen vanuit Duitsland richting Kampen en de Twentekanalen moeten na het ingaan van deze maatregel omvaren via de Waal, het Amsterdam-Rijnkanaal en het IJsselmeer. De recreatievaart kan gebruik te maken van de Randmeren.
De keuze voor de opvaart is gemaakt omdat afvarende schepen meer kans hebben om, als ze bij deze lage waterstanden vastvaren (de rivierbodem raken), dwars te vallen en daarmee de rivier te stremmen.
Beperkt schutten
Op de Twentekanalen laat het watertekort zich ook nog steeds voelen voor de scheepvaart. Bij Eefde is Zuidersluis is in gebruik als pompstraat en buiten bedrijf voor de scheepvaart. De Noordersluis schut wel, maar daar geldt als maatregel dat dat
beperkt gebeurt: op aanvraag en bij voldoende aanbod.
Rijkswaterstaat probeert de scheepvaart zo goed en zo kwaad als dat kan, door te laten gaan, vertelt Karel Kettelerij van Verkeer en Watermanagement op de website van de dienst. Hij is adviseur binnen het Landelijke Advies en Coördinatieteam Scheepvaart. Het LAC Scheepvaart verzamelt alle belangrijke informatie over de scheepvaart. “Waar zitten de knelpunten? En hoe kunnen wij de scheepvaart het meest ontzien? Daar houden wij ons mee bezig.
In de Landelijke Commissie Waterverdeling zitten verder voornamelijk mensen met een waterbeheerachtergrond. Kettelarij: “Wij zorgen dat ze de scheepvaart niet vergeten. Door scenario’s te schetsen en het huidige beeld onder de aandacht te brengen zorgen we ervoor dat de impact op de scheepvaart ook wordt meegewogen bij alle waterverdelingsbeslissingen.”
