Omdat de menselijke factor een grote rol speelt bij het ontstaan van incidenten, gaat de Inspectie Verkeer en Waterstaat een onderzoek verrichten naar vermoeidheid bij schippers. Dat staat in het ‘Jaarplan 2009’ van de dienst. Ook zet de Inspectie zich de Centrale Commissie voor de Rijnvaart in voor het gebruik van één taal bij de communicatie in de binnenvaart.
“De binnenvaart is een betrekkelijk veilige sector”, schrijft IVW in het Jaarplan 2009, dat 16 juli verscheen. “De menselijke factor speelt veelvuldig een rol bij het ontstaan van incidenten. De binnenvaart wordt niet direct geassocieerd met onveiligheid, maar bij een ongeval waarbij waterverontreiniging speelt of passagiers zijn betrokken, of bij een ongeval met gevaarlijke stoffen kan al snel een andere beleving ontstaan.”
Een andere opmerking uit het Jaarplan is dat de Inspectie “heeft vastgesteld dat de kwaliteit van nieuwbouwcasco’s vanuit China regelmatig onvoldoende blijkt”. In het document constateert de IVW ook dat fast ferries en evenementen op het water de veiligheid op de binnenwateren – in elk geval cijfermatig – nadelig beïnvloeden. Dat komt doordat bij ongevallen al snel meerdere gewonden vallen.
In het algemeen geldt dat de Inspectie minder vanuit wantrouwen wil werken en meer op basis van vertrouwen werken: “De mate van naleving bepaalt de vorm van het toezicht. De Inspectie zal actief op zoek gaan naar de voor de doelgroepen meest passende vorm van toezicht. Wie het goed doet, heeft minder last van de Inspectie. Dit laat onverlet dat de Inspectie stevig zal handhaven waar het moet.”
Koopvaardij
De koopvaardij is in staat en bereid haar verantwoordelijkheid te nemen en werkt aan verbetering van de kwaliteits- en veiligheidsmanagementsystemen. Gezien het hoge nalevingsniveau past de Inspectie meer systeemtoezicht toe.
“Via het veiligheidsmanagementsysteem (International Safety Management Code, ISM)
geven reder en bemanning invulling aan de naleving van de veiligheid in de koopvaardij en het voorkomen van ongevallen. De kwaliteit van het systeem wordt geborgd door reders en klassenbureaus, waarbij de Inspectie toezicht uitoefent op deze partijen.
Analyse van ongevallencijfers laat zien dat de menselijke factor een belangrijke oorzaak van ongevallen is, stelt de IVW. “De naleving van de bemanningseisen moet verbeterd wanneer er sprake is van extra taken. Ook moet het gebruik van bepaalde werktuigen – zoals luikenwagens – worden verbeterd.” Het toezicht op arbeidsomstandigheden gaat de IVW samen met de Arbeidsinspectie nader invullen.
Visserij
In de visserij vallen relatief veel doden en er gebeuren meer ernstige ongelukken dan in de koopvaardij. “De huidige economische situatie en de verlagingen van visquota in de visserij resulteren in bezuinigingen op bemanning en onderhoud. Tevens is een verschuiving merkbaar van de inzet van grotere naar kleinere schepen.” Aldus de IVW.
De branche bestaat uit een beperkt aantal grote bedrijven en veel kleinere bedrijven. In veel gevallen is er sprake van schippers-eigenaren met één schip. “Op de grote(re) schepen lijkt sprake van een voldoende veiligheidscultuur, maar aan boord van kleinere schepen kan dit beter.”
De Inspectie geeft in 2009 voorrang aan certificerende taken voor de visserij en aan veiligheid.
