Het Duitse investeringsbeleid in de vaarwegen is te grillig. Hierdoor kan de binnenvaart niet doorgroeien en begint de industrie haar vertrouwen in deze modaliteit te verliezen. Zestien transport- en industrie-organisaties komen daarom met een 8-punten-plan. Naast de Duitse binnenvaart- en binnenhavenbonden ondertekende ook Koninklijke BLN-Schuttevaer uit Nederland het plan.
Om het vervoer over water te versterken lanceerde de Duitse bondsregering in 2019 het Masterplan Binnenvaart. Verkeersminister Andreas Scheuer wees destijds op het belang van een goede vaarweginfrastructuur. Een derde van alle sluizen in Duitsland is echter ruim honderd jaar oud en moet dringend gemoderniseerd worden. Bovendien zal de binnenvaart in de toekomst vaker te maken krijgen met laagwater.
Verkeerde kant op
In het investeringsplan van het verkeersministerie is tussen 2019 en 2023 een bedrag van 4,8 miljard euro voor onderhoud, en uitbreiding en nieuwbouw van vaarweginfrastructuur beschikbaar. Maar dat is volgens sectorvertegenwoordigers te weinig.
Door het personeelstekort bij de WSV konden beschikbare budgetten jarenlang niet worden benut. Dit lukte pas weer in 2019, en sindsdien is een zekere achterstand weggewerkt. Vanaf dit jaar dreigt het echter weer de verkeerde kant op te gaan. De WSV kan nauwelijks op lange termijn plannen, waardoor het eigenlijk onmogelijk is om de vaarwegen structureel in een goede staat te houden.
Het plannen en krijgen van vergunningen voor van grote projecten duurt lang. Regelmatig is er geen geld meer beschikbaar voor de uitvoering op het moment dat alles eindelijk rond is. De laatste jaren heeft de WSV met moeite extra personeel kunnen aantrekken, maar die mensen moeten ook wat omhanden blijven hebben. Dat wordt nog lastig als er onvoldoende geld is voor infrastructuurprojecten.
Ook aannemers in de waterbouw klagen over een gebrek aan opdrachten. Daardoor verlaten goede medewerkers de sector. De uiteindelijke dupe van deze ontwikkelingen zijn binnenvaart en industrie.
Geen verplichtingen
In tegenstelling tot de spoorinfrastructuur heeft de Duitse staat tegenover de binnenvaartinfrastructuur nauwelijks tot geen verplichtingen. In de wetgeving is slechts verankerd dat de overheid een ‘beheertaak’ heeft voor de vaarwegen, maar dat alleen is onvoldoende om een kwalitatief goed vaarwegennet te garanderen. Ook ontbreekt het aan een langetermijnprogramma voor investeringen.
Daar staat tegenover dat Duitsland een verdere toename van het goederenvervoer verwacht. De vaarwegen zullen, ook vanuit milieuoogpunt, hard nodig zijn. Door het instabiele vaarwegenbeleid is echter het vertrouwen van de industrie in binnenvaartvervoer tanende.
Adviesraad Vaarwegen
Om uit de impasse te komen, presenteren industrie- en binnenvaartorganisaties acht maatregelen. Allereerst moeten de verplichtingen van de staat voor de vaarwegen wettelijk worden vastgelegd, inclusief concrete taken. Ook moet er een financieringsplan komen met een looptijd van tien jaar. Dit moet jaarlijks worden geëvalueerd, bijgewerkt en verlengd.
Voor onderhoud aan en uitbreiding van de vaarweginfrastructuur is volgens de belangenbehartigers jaarlijks 1,5 miljard euro nodig. Dat is meer dan nu voorzien. Het moet ook inzichtelijker zijn hoe het geld voor vaarwegen wordt besteed. Tot nu toe gaat slechts een klein deel ervan naar onderhoud en uitbreiding. Een groot deel gaat naar beschermende maatregelen (hoogwater) en naar infrastructuur voor de zeevaart. Binnenvaart- en zeevaartbudget moet van elkaar worden gescheiden.
Daarnaast dringen de bonden aan op een systeem om de toestand van de vaarwegen en kunstwerken te beoordelen, gekoppeld aan doelen als bevaarbaar- en beschikbaarheid. Tot slot vragen de bonden om de oprichting van een Adviesraad Vaarwegen, waarin zij ook vertegenwoordigd zijn.
“Een significante verbetering van de vaarwegeninfrastructuur kan alleen worden bereikt als er voldoende middelen ter beschikking staan, die efficiënt en op langere termijn worden geïnvesteerd”, concluderen de organisaties. Naast de Duitse binnenvaartvertegenwoordigers BDB, BDS en VBW hebben onder meer binnenhavenbond BöB, industriebond BDI en BLN-Koninklijke Schuttevaer ondertekend.
