2020 was een heel bijzonder jaar, ook voor de divisie Havenmeester van het Havenbedrijf Rotterdam. Zo blikte (rijks)havenmeester René de Vries bij de presentatie van de nautische jaarcijfers terug op vorig jaar. “Ook in de haven domineerde Covid-19. De werkdruk nam aanzienlijk toe door de extra coronamaatregelen. Ik ben trots op mijn collega’s. Onder extreme omstandigheden hebben we de haven draaiende en veilig gehouden.”
Veiligheidsindex
In de haven viel één ernstig ongeval te betreuren toen een tros brak op een schip. Het aantal scheepsbezoeken van zeeschepen dat Rotterdam bezocht, daalde met 4 procent: van 29.491 naar 28.170.
Zowel de nautische veiligheidsindex voor ongevallen (8) als de safety environmental index voor inspecties (7,8) scoorden hoger dan het streefcijfer 7,5. Vanwege Covid- 19 lag het aantal inspecties en processen-verbaal lager dan normaal, omdat de anderhalve meter afstand ook in de haven zo veel mogelijk werd nageleefd. Het aantal ongevallen (voornamelijk ‘parkeerschades’) steeg licht: van 113 naar 122.
Drones
Voor de veiligheid en orde op het water worden steeds vaker drones ingezet. Zo schakelt het Havenbedrijf regelmatig het Droneteam Gezamenlijke Brandweer in voor inspecties bij ongevallen en mogelijke morsingen. Ook de Inspectie Leefomgeving & Transport van het ministerie van Infrastructuur en Milieu voert inspecties uit met drones. Bijvoorbeeld om uitstoot te meten en illegale ontgassingen te detecteren.
Het Havenbedrijf zelf organiseerde vorig jaar de eerste pakketlevering door een drone; aan de Pioneering Spirit op de Maasvlakte 2.
Covid-19
De haven is van vitaal belang voor Nederland. Onder meer wegens de aanvoer van voedsel, medicijnen en uiteenlopende grondstoffen. De Rotterdamse haven moest openblijven toen Nederland in maart in de ban van corona raakte, aldus De Vries.
“We hebben gelijk een aantal maatregelen genomen om de haven 24/7 operationeel te houden. Alle opleidingen zijn tijdelijk stopgezet, we gingen over op een minimumbezetting voor op de vaartuigen en de operationele posten en we werken met zoveel mogelijk dezelfde bemanning. We komen alleen bij elkaar als het nodig is en we respecteren geldende maatregelen als de anderhalve meter afstand daar waar dat mogelijk is.”
Hulp aan gestrande bemanningen
Sinds maart geldt voor de Veiligheidsregio Rotterdam GRIP 4. Dat is de hoogste mate van paraatheid. Dat komt alleen voor bij een ramp waar meerdere gemeenten bij betrokken zijn. De divisie Havenmeester is partner van de Veiligheidsregio en werkt intensief samen met de Veiligheidsdirectie, GGD en gemeente Rotterdam en heeft zeer regelmatig contact met Havenbedrijf, havenbedrijfsleven en de nautisch dienstverleners. Ook de Port Health Authority Rotterdam, een samenwerkingsverband tussen Kustwacht, GGD, Veiligheidsregio, Zeehavenpolitie en het Havenbedrijf, speelt in deze tijd een belangrijke rol.
René de Vries vindt het een taak van de havenmeester om scheepsbemanningen in nood te helpen. Daarom hielp de Rotterdamse haven schepen die elders door Covid-19 waren gestrand. Dankzij die humanitaire aanpak konden in Rotterdam 4.000 bemanningsleden van cruiseschepen worden gerepatrieerd.
‘Bunkervergunning transporteur’
Met het bunkeren door containerschip CMA CGM Jacques Saade en cruiseschip Mardi Gras werd LNG in de haven vorig jaar gemeengoed. De hoeveelheid LNG die werd gebunkerd, steeg met 170 procent. Er zijn tegenwoordig zo’n tien LNG-bunkerschepen actief in de regio Rotterdam.
Rotterdam is nog steeds verreweg de grootste bunkerhaven van Europa. Het afgelopen jaar steeg de overslag daarvan. Omdat Rotterdam ook de betrouwbaarste bunkerhaven wil zijn, introduceert de divisie Havenmeester op initiatief van de bunkermarkt en namens de gemeente op 1 februari van dit jaar de ‘bunkervergunning transporteur’. Inmiddels zijn zeventien aanvragen voor een vergunning ingediend. Het gaat om 120 bunkerschepen.
Loodsplicht nieuwe stijl
Op 1 januari 2021 is de Scheepsverkeerswet gewijzigd. Sindsdien heeft Nederland een nieuwe Loodswet. Met het loodsplichtbesluit en de -regeling 2021 is een nieuw systeem van ontheffingen van kracht in de vorm van zogenoemde ‘Pilotage Exemption Certificates’. Een PEC geeft de kapitein vrijstelling van de loodsplicht voor een bepaald schip op een bepaald loodsplichtig traject. Er zijn verschillende soorten PEC’s, afhankelijk van de lengte van het schip.
Het Havenbedrijf heeft momenteel 600 aanvragen voor PEC’s in behandeling, vanuit het voormalig Register Kleine Zeeschepen. Daarnaast worden de huidige verklaringen van vrijstellingen en ontheffingen (ongeveer 130) uiterlijk eind 2021 omgezet naar de nieuwe PEC-systematiek.
