Met het verschijnen van boek De Kaaisjouwers, een hard leven aan de Waal staan losarbeiders van weleer op het ‘Groot Nijmeegs Historisch Menu’. Hun verhaal is nu in derde druk verkrijgbaar. De nieuwe editie werd vrijdag 13 juli in het historische Besiendershuys gepresenteerd.
Het onderwerp wordt nu gezien als een belangrijk stuk stadsgeschiedenis, net als Mariken van Nimwegen, de gebroeders van Limburg en de Romeinen. En dat mag ook wel, want de Waalstad had ooit een machtig schippersgilde: het Sint Olofsgilde. Het waren onder meer de schepen van dit gilde die door de sjouwers met de hand werden gelost. Omdat de Waalstad maar één middeleeuwse kraan ter beschikking had. Maar dat was in een tijd dat kaaisjouwers nog zakkendragers werden genoemd.
Standbeeld
De gemeente Nijmegen heeft het anno 2018 mogelijk gemaakt dat de zakkendragers uit de periode tussen de twee wereldoorlogen nu breedgeschouderde aandacht krijgen. Met flyers, posters, stickers en een heus Kaaisjouwerslogo, alles ontworpen door de Nijmeegse graficus Jan-Wieger van den Berg. Wie weet zal het logo daarnaast worden verwerkt in een heus Kaaisjouwersbier. In de wandelgangen wordt gefluisterd dat de sjouwer een standbeeld aan de Waalkade krijgt.
Dan is er ook nog een speciale editie van het gratis verkrijgbare de Stadse Wal. Ditmaal ook in het Engels. Dit ‘Waalfronttijdschrift’ werd opgericht door fotografe Manon Bruininga en haar man en schrijver Frank Antonie van Alphen. De Arnhemse vormgeefster Heleen Lamers is verantwoordelijk voor het fraaie en eigenzinnige uiterlijk.
Zwaar leven
Ook in deze speciale editie worden de sjouwers uitvoerig belicht. Er wordt een link gelegd tussen de eeuwenoude beurtvaart en de cruisevaart van nu. Met de sjouwers als bindmiddel. Burgemeester Bruls legt in het voorwoord uit: “Onze stad is in trek bij toeristen en bij dagjesmensen die de historische sfeer komen proeven. En er zijn ook steeds meer bezoekers die Nijmegen per schip aandoen. De laatste jaren meren er weer meer cruiseschepen af. Vorig jaar waren het er ruim 600 en de verwachting is dat dit aantal jaarlijks zal stijgen.”
“Na het vernieuwen van de damwand, een aantal jaren geleden, is de bedrijvigheid op de kade toegenomen. Dat past ook in de traditie van dit deel van de stad. Voor de bouw van de Waalbrug (opening 1936, red.) en voordat Nijmegen werd aangesloten op het landelijke spoorwegennet, kwamen alle goederen over het water aan op de Waalkade. En niet alleen goederen, ook passagiers en vee werden zo vervoerd. Deze zogenaamde zeilbeurtvaart was eigenlijk de voorloper van de huidige cruisevaart.”
“Het laden en lossen van de vrachten werd in die tijd gedaan door de Kaaisjouwers. Sterke mannen die de handelswaar naar de Bovenstad sjouwden. De handel aan de Waalkade maakte Nijmegen rijk, maar het leven van de Kaaisjouwers zwaar. Zij woonden vaak onder armoedige omstandigheden in de Benedenstad, die ook wel Onderstad werd genoemd. En zij waren bepaald niet populair bij de rest van de Nijmegenaren die, soms letterlijk, op hen neerkeken.”
Vrijdag de 13e
Vrijdag de 13e was het dan zover. In het in de Benedenstad gelegen Besiendershuys, vlak bij de Nijmeegse Waalkade waar de Kaaisjouwers ooit hun zware werk verrichtten, verzamelde zich een gemêleerd publiek. Het was vragen om moeilijkheden, om zo’n dag uit te kiezen voor de presentatie. De dag ervóór had de vrachtwagen die de derde druk moest afleveren, een lekke band gekregen. De 800 exemplaren werden langs gebracht door een inderhaast opgetrommelde, hevig zwetende fietskoerier. Zodoende waren de boeken alsnog op tijd.
De Kaaisjouwers staan op de kaart. En op internet: www.deKaaisjouwers.nl. De derde druk is vanaf nu te koop en de Stadse Wal is gratis verkrijgbaar. Maar dan zult u deze zomer wel een bezoekje aan Nijmegen moeten brengen om een exemplaar te bemachtigen. Kunt u tevoren gelijk een Kaaisjouwerswandeling boeken bij de schrijver van het boek, Frank Antonie van Alphen.
De Kaaisjouwers, een hard leven aan de Waal is een uitgave van de Stadse Wal. Stuur voor informatie een mail naar [email protected].
