Het rapport van de binnenvaartambassadeur Arie Verberk is uit. Zoals verwacht biedt het vrijwel geen troost voor de korte termijn. Voor de lange termijn moet de structuur van de binnenvaart op de schop. Die deugt niet. Verberk komt met tien actiepunten. Maar deugt het rapport van Verberk wel? Ik heb zomaar wat (re)actiepunten opgeschreven over zijn rapport. Toevallig zijn er ook tien.
1. Toen ik heel lang geleden begon te schrijven over de binnenvaart, was één van de eerste dingen die Guus Poppelaars van de Federatie me leerde, dat ‘DE schipper’ niet bestaat. Toen ging het over algemene schippersvergaderingen (waar 300 man bijeen waren) waarop gesteld werd dat zij de hele binnenvaart vertegenwoordigden. “Wie er niet is, heeft ongelijk!” werd daar als rechtvaardiging aan toegevoegd. Guus was niet bij die vergaderingen (daarom leeft hij nog) maar hij had wel gelijk. DE schipper bestaat niet. Het zijn een kleine 4.000 zeer unieke persoonlijkheden. Niet zomaar verschillende mensen, maar ieder voor zich gekneed door de eigen koers die ze varen.
2. Andersom kun je dus ook niet zeggen dat ‘DE binnenvaart’ zich anders op moet stellen en vervolgens een schipper daarop aanspreken.
3. ‘DE binnenvaart’ heeft alles zelf in de hand. Een schipper heeft echter alleen het roer van zijn schip in de hand, niet van de hele binnenvaart.
4. ‘DE binnenvaart’ moet op haar hoede zijn als de EVO gelukkig is met een advies over de binnenvaart.
5. Verberk had gelijk als hij zegt dat er geen golf van faillissementen komt. Het volgende Crisisberaad dat aankondigt dat meer dan de helft van de binnenvaartondernemingen binnen een half jaar failliet gaat, wordt weggehoond.
6. Schippers die hun eigen vermogen hebben zien verdampen en zich nog dieper in de schuld hebben moeten steken om de rente over het geleende geld terug te betalen, mogen blij zijn dat ze nog varen. Vervolgens krijgen ze nu te horen dat varen hun beroep niet meer is. Ze moeten ‘goederenvervoerder in steeds complexer logistieke ketens’ worden.
7. De banken zijn al aan hun trekken gekomen en werken nu lachend mee.
8. Volgens Verberk zouden de banken door een betere marktobservatie dreigende overcapaciteit aan zien komen en terughoudender zijn met het verstrekken van hypotheken. Dus de afgelopen tien jaar hebben de banken verzuimd een simpele berekening te maken wat de kans was op overcapaciteit, zowel in de droge als in de natte lading. Want iedereen zag het aankomen dat het een keer fout zou gaan.
9. De binnenvaart voldoet niet aan de eisen van de moderne economie? Waarom deed ze het dan zo goed tot 2008?
10. Er is een te lage organisatiegraad. Minder dan 35 procent van de binnenvaart is aangesloten bij een organisatie. Maar Verberk ziet ook geen andere mogelijkheid om de schippers te bereiken dan via de organisaties. Hun commitment zou de commitment van “’DE schipper’ zijn. Maar ja, die bestaat niet.
Michel Gonlag
